La unu'a am'o

Est'is en vesper'o maj'a. Ili sid'is sur kaŝ'it'a benk'o en la park'o. Est'is en la temp'o de la jasmen'o'j. La printemp'o ŝvel'ig'is ili'a'j'n kor'o'j'n.

—Neniam antaŭ'e mi sent'is ĉi tiel, li flustr'is. Mi sci'as, ke son'as banal'e, sed tiel est'as.

—Mi ne kuraĝ'as dir'i, kiel mi sent'as pri vi, ŝi dir'is, rapid'e, antaŭ ol la ruĝ'iĝ'o mut'ig'u ŝi'n. Se mi tio'n dir'us, io difekt'iĝ'us iel. Ne ekzist'as vort'o'j por tio.

Li kis'is ŝi'a'n vang'o'n si'n'gard'e.

—Ne far'u tio'n. Vi sci'as, kio'n mi dir'is.

Li turn'is si'n for kaj obstin'e paŭt'is.

—Mi vol'as est'i ĉe vi ĉi'nokt'e.

—Ne far'iĝ'u tia de'nov'e. Vi sci'as, ke mi dev'as est'i hejm'e je la dek'a. Kial ne sufiĉ'as al vi, kio est'as? Kial ni ne daŭr'ig'u ŝat'i unu la ali'a'n tiel kiel nun?

—Ŝat'i! Ĉu tio'n vi far'as, ŝat'as! Kiel oni ŝat'as film'o'n aŭ fotel'o'n! Ŝat'i!

—Kar'ul'o, mi am'as vi'n, vi sci'as tio'n. Sed ja est'as tiel, ke ne ebl'as.

—Ja est'as tiel! Kial dev'as est'i tiel? Kial ni ne rajt'u am'i unu la ali'a'n tut'e kaj plen'e? Kial nur ni ne? ĉiu'j ali'a'j ja rajt'as. Hom'o'j kuŝ'as ja kiel skatol'fiŝ'o'j tra ni'a tut'a long'a land'o. Kial nur mi, kiu fin'e trov'is la unu'a'n, sol'a'n, grand'a'n am'o'n, mi, kiu hav'as nur vi'n en la tut'a mond'o, kial ĝust'e mi ne rajt'u?

Ŝi rid'et'is al li'a patos'o, rezign'e kaj iom lac'e.

—Kar'ul'o, vi ja sci'as, kiel est'as. Ĉu vi dev'as detru'i ĉi tut'a'n mal'long'a'n moment'o'n parol'ant'e pri tio? Ĉu tio est'as la nur'a, kio grav'as por vi?

La jasmen'o'j odor'is. Li ek'hont'is.

—Pardon'u al mi. Li kares'is ŝi'a'n vang'o'n. Est'as ĉarm'e est'i kun'e kun vi, nur est'i proksim'e al vi. Sed kelk'foj'e sent'iĝ'as aflikt'e.

La najtingal'o tril'is. Est'is romantik'a vesper'o.

—Sed i'o'n almenaŭ vi dev'as promes'i al mi. Promes'u al mi, ke neniam est'os iu ali'a ol mi. Promes'u tio'n!

—Mi promes'as. Kiel pov'us est'i iu ali'a? Mi atend'is ja nur vi'n dum mi'a tut'a viv'o.

—Dir'u, ke ankaŭ neniam est'is iu ali'a. Dir'u!

—Neniam est'is iu ali'a.

—Dir'u almenaŭ, ke vi vol'us, ke mi est'u ĉe vi ĉi'nokt'e.

Ŝi en'glut'is ek'plor'o'n.

—Kar'ul'o, mi vol'us. Sed nun ni dev'as ek'ir'i. Vi sci'as, kia bru'ad'o okaz'os, se ni re'ven'os hejm'e'n post la dek'a.

Ili lev'iĝ'is. Li met'is si'a'n brak'o'n ĉirkaŭ ŝi'a tali'o.

—Ni fakt'e est'as tre infan'ec'a'j, ĉu ne?

—Mi ver'e ne sci'as, ĉu est'as infan'ec'e am'i ...

Li rigard'is ter'e'n kaj dir'is mal'laŭt'e: —Ci, mi kred'as fakt'e, ke la plej bel'a am'o est'as tiu, kiu ne pov'as plen'um'iĝ'i. Ni est'as tamen tre feliĉ'a'j.

Ili rid'et'is unu al la ali'a. Est'is la temp'o de la jasmen'o'j.

Est'is kvar'on'o antaŭ la dek'a.

Man-en-man'e ili el'ir'is el la park'o kaj promen'is al la mal'jun'ul'ej'o.

Tag'e Danielsson.

El la sved'a traduk'is Birger Viggen

La lecion'o de am'o

Jam komenc'iĝ'is la printemp'o: degel'is la neĝ'o, nud'iĝ'is la ter'o, ek'ĝerm'is la herb'o'j. Tiam ankaŭ la ali'a'j paŝt'ist'o'j konduk'is si'a'j'n brut'ar'o'j'n al herb'ej'o'j, sed antaŭ ĉiu'j ̆loa kaj Dafnis'o, ĉar ili est'is serv'ant'o'j al pli grand'a di'o 1 .

Tuj ili kur'is al la grot'a'j nimf'o'j, post'e al Pajn'o kaj li'a pin'o kaj fin'e al la kverk'o, apud kiu ili sid'iĝ'is por gard'i si'a'j'n brut'o'j'n — kaj por kis'i unu la ali'a'n. Ili ankaŭ serĉ'is flor'o'j'n por ornam'i la statu'o'j'n de la di'o'j per kron'o'j; la flor'o'j ja ĵus aper'is, nutr'at'a'j de la zefir'o kaj varm'ig'at'a'j de la sun'o. Jam trov'iĝ'is viol'o'j kaj narcis'o'j kaj anagal'o'j kaj ĉiu'j fru'a'j verd'aĵ'o'j de la nov'a sezon'o. Kron'int'e la di'o'j'n, ̆loa kaj Dafnis'o pren'is freŝ'a'n lakt'o'n de kapr'in'o'j kaj ŝaf'in'o'j por far'i trink'ofer'o'n. Ili ankaŭ for'ofer'is si'a'j'n unu'a'j'n ŝalm'o'j'n, tiel kvazaŭ provok'ant'e la najtingal'o'j'n al kant'ad'o.

Tiu'j mild'e muzik'is en la bosk'o'j, mal'laŭt'e son'ant'e si'a'n plend'a'n melodi'o'n, kvazaŭ ili post long'a silent'o nur pen'e re'memor'is kiel kant'i.

Tie blek'is ŝaf'o'j, tie salt'is ŝaf'id'o'j, kiu'j klin'iĝ'ant'e sub si'a'n patr'in'o'n suĉ'is la mam'o'j'n. La ne'nask'int'a'j'n vir'ŝaf'o'j persekut'is, halt'ig'is kaj fekund'ig'is. Ankaŭ la kapr'a'j maskl'o'j aranĝ'is persekut'o'j'n de la kapr'in'o'j kaj lasciv'e salt'is 1 Amor'o.

sur ili'n aŭ batal'ad'is inter si pri ili. Ĉiu hav'is si'a'j'n propr'a'j'n in'o'j'n kaj zorg'e gard'is, ke neni'u ali'a kaŝ'e tuŝ'u ili'n.

Tia'j vid'aĵ'o'j ekscit'is eĉ mal'jun'ul'o'j'n al am'ag'o'j; kaj la jun'ul'o'j avid'a'j, kiu'j jam de long'a temp'o serĉ'is la am'o'n, ard'is pro tio, kio'n ili aŭd'is kaj sopir'eg'is pro tio, kio'n ili vid'is; ne sufiĉ'is por ili kis'o'j kaj ĉirkaŭ'brak'o'j. Precip'e Dafnis'o, kies dezir'o kresk'is dum la vintr'a sid'ad'o en'dom'e, est'is ĉiu'rilat'e pli aŭdac'a ol antaŭ'e. Li pet'is, ke ̆loa permes'u al li ĉio'n, kio'n li sopir'is, kuŝ'ant'e nud'a apud li dum pli long'a temp'o ol pas'int'jar'e — ĉar tiu ag'o est'is, laŭ li'a ne'spert'a sci'o, la sol'a rimed'o kontraŭ am'a'j dolor'o'j. Kiam ŝi fin'e demand'is, kio'n pli li vol'as far'i al ŝi ol kis'i kaj ĉirkaŭ'brak'i, li respond'is: ”Tio'n, kio'n la vir'ŝaf'o'j far'as al la ŝaf'in'o'j kaj la vir'kapr'o'j al la kapr'in'o'j. Vi ja vid'as, ke post tiu ag'o la unu'a'j ne persekut'as kaj la du'a'j ne fuĝ'as, sed ili kviet'e paŝt'as si'n unu apud la ali'a, kvazaŭ ili est'us tra'spert'int'a'j komun'a'n ĝu'o'n. Tiu ag'o nepr'e est'as dolĉ'a kaj venk'as la pik'a'n dolor'o'n de la am'o.” — ”Sed ĉu vi do ne vid'as rilat'e la best'o'j'n, ke kaj la maskl'o'j kaj la in'o'j star'as rekt'e kiam tio okaz'as — la maskl'o'j ja salt'as sur la dors'o'n de la in'o'j. Tamen vi vol'as, ke mi kuŝ'u apud vi — kaj eĉ nud'a? Ili est'as mult'e pli hirt'a'j ol mi!”

— Dafnis'o las'is si'n konvink'i; li do kiel kutim'e ek'kuŝ'is apud ŝi kaj long'temp'e rest'is sen'mov'a. Sci'ant'e far'i neni'o'n el tio, kio'n li sopir'is, li fin'e star'ig'is ŝi'n kaj ĉirkaŭ'pren'is ŝi'n de mal'antaŭ'e, vol'ant'e imit'i la vir'kapr'o'j'n. Sed li'a embaras'o nur kresk'is, kaj li sen'esper'e sid'iĝ'is kaj ek'plor'is, ĉar li est'is rilat'e am'o'n eĉ pli ne'sci'a ol kapr'o'j.

Proksim'e al ili loĝ'is najbar'o nom'e ̆romiso, kiu kultur'is propr'a'n bien'o'n; li jam trans'pas'is si'a'n jun'aĝ'o'n. Li hav'is en si'a dom'o vir'in'o'n el la urb'o, jun'a'n, bel'a'n kaj pli elegant'a'n ol la kamp'ar'a'j vir'in'o'j. Ŝi nom'iĝ'is Licenia. Tiu vir'in'o vid'is Dafnis'o'n ĉiu'maten'e pel'ant'a si'a'j'n kapr'o'j'n sur'voj'e al la paŝt'ej'o kaj ĉiu'vesper'e en la kontraŭ'a direkt'o. Ŝi ek'dezir'is hav'i li'n kiel am'ant'o'n kaj komenc'is log'i li'n per donac'o'j. Unu'foj'e, kiam li est'is sol'a, ŝi kapt'is la okaz'o'n kaj don'is al li ŝalm'o'n kaj miel'o'n en vaks'o'kuk'o kaj dors'o'sak'o'n el cerv'a haŭt'o. Ŝi tamen ne kuraĝ'is dir'i i'o'n vort'e, ĉar ŝi konjekt'is li'a'n am'o'n al ̆loa. Ŝi nom'e observ'is, ke li est'as tre fidel'a al la knab'in'o. Ankaŭ ŝi supoz'is tio'n per gest'o'j kaj rid'o'j, sed tiu'n maten'o'n ŝi — pretekst'ant'e ir'i al najbar'in'o akuŝ'ant'a — sekv'is ili'n kaj de embusk'o vid'is ĉio'n, kio'n ili far'is. Eĉ ne la larm'o'j de Dafnis'o rest'is ne'rimark'at'a'j de ŝi. Kompat'o al la ne'spert'a par'o kapt'is ŝi'n; ŝi el'pens'is oportun'a'n metod'o'n por help'i ili'n kaj sam'temp'e sat'ig'i si'a'n propr'a'n dezir'o'n, uz'ant'e la jen'a'n ruz'o'n.

La sekv'a'n tag'o'n ŝi de'nov'e ŝajn'ig'is, ke ŝi vizit'os la nask'ont'in'o'n, kaj montr'is si'n tut'e mal'kaŝ'e apud la kverk'o, kie sid'is Dafnis'o kaj ̆loa. Lert'e imit'ant'e mal'trankvil'a'n vir'in'o'n, ŝi kri'is: ”Ho, sav'u mi'n, Dafnis'o! Agl'o for'port'is la plej bel'a'n el mi'a'j du'dek anser'o'j. Sed lev'int'e tiel pez'a'n ŝarĝ'o'n, li ne hav'is fort'o'n por flug'i al si'a alt'a nest'o'rok'o — li fal'is kun la anser'o en tiu'n ĉi arb'ar'o'n.

Tial mi je la Nimf'o'j kaj je Pajn'o pet'as vi'n: ir'u kun mi en la arb'ar'o'n — ĉar sol'a mi ne kuraĝ'as ir'i — kaj help'u al mi sav'i la anser'o'n. Ne permes'u, ke la nombr'o mal'pli'iĝ'u! Ebl'e vi pov'os mort'ig'i la agl'o'n mem, tiel ke ĝi ne plu for'rab'os de vi ŝaf'id'o'j'n kaj kapr'id'o'j'n. Cert'e ̆loa vol'as gard'i dum'e la best'o'j'n — la kapr'o'j ja ĉiu'j kon'as ŝi'n, ĉar ŝi ĉiam est'as kun vi”.

Dafnis'o neni'o'n suspekt'is; li tuj lev'iĝ'is, pren'is si'a'n baston'o'n kaj sekv'is Licenian. Ŝi konduk'is li'n kiel ebl'e plej mal'proksim'e'n for de ̆loa. Al'ven'int'e al la plej dens'a part'o de la arb'ar'o, ŝi instig'is li'n sid'iĝ'i apud font'o kaj dir'is: ”Dafnis'o, vi am'as ̆loan — tio'n mi ek'sci'is sonĝ'e per la nimf'o'j. En la hieraŭ'a nokt'o ili rakont'is al mi pri vi'a'j larm'o'j kaj admon'is al mi sav'i vi'n, instru'ant'e al vi la ag'o'j'n de am'o. Tio ne est'as kis'o'j, nek ĉirkaŭ'brak'o'j, nek kio'n far'as la vir'ŝaf'o'j kaj vir'kapr'o'j, sed est'as eĉ pli dolĉ'a'j kaj agrabl'a'j salt'o'j kaj klin'iĝ'o'j, ĉar ili daŭr'as pli long'e.

Do, se vi vol'as liber'iĝ'i de vi'a dolor'o kaj spert'i la ĝoj'o'j'n kiu'j'n vi serĉ'as, far'iĝ'u mi'a lern'em'a disĉipl'o! Ĉar mi, obe'ant'e al la komand'o de la nimf'o'j, vol'as instru'i tio'n al vi”.

Je tiu'j vort'o'j Dafnis'o pro nur'a ĝoj'o ne pov'is de'ten'i si'n. Est'ant'e kamp'ar'a paŝt'ist'o jun'a kaj ard'ant'a, li ĵet'is si'n ĉe la pied'o'j de Licenia kaj pet'eg'is, ke ŝi kiel ebl'e plej baldaŭ instru'u al li la art'o'n. Kaj ĉar li kred'is lern'i iu'n grand'a'n kaj di'inspir'it'a'n sekret'o'n, li promes'is donac'i al ŝi kapr'id'o'n kaj fromaĝ'o'j'n de nov'a lakt'o, fin'e eĉ kapr'in'o'n.

Kiam Licenia per tio trov'is, ke li est'as ankoraŭ pli naiv'a ol ŝi supoz'is, ŝi komenc'is instru'i li'n en jen'a manier'o. Ŝi ig'is li'n sen prepar'o'j ek'sid'i proksim'e al ŝi kaj kuŝ'iĝ'i sur la ter'o. Post tio ŝi rimark'is, ke li jam est'as potenc'a kaj ŝvel'ant'a pro dezir'o. Tiam ŝi lev'is li'n iom kaj mem ŝov'is si'n sub li'n, lert'e konduk'ant'e li'n sur tiu'n voj'o'n, kiu'n li ĝis tiam van'e serĉ'is. Post'e ŝi las'is al li far'i la rest'o'n, ĉar la natur'o mem inspir'is li'n.

Post la lecion'o de am'o Dafnis'o, ankoraŭ paŝt'ist'e naiv'a, vol'is kur'i al ̆loa por tuj praktik'i tio'n, kio'n li lern'is, kvazaŭ tim'ant'e, ke li forges'os la art'o'n se li mal'rapid'os.

Sed tiam Licenia re'ten'is li'n, dir'ant'e: ”Ankaŭ jen'o'n vi dev'as lern'i, Dafnis'o. Mi jam est'as vir'in'o, kaj al mi tiu'n ĉi foj'o'n okaz'is neni'o nov'a, ĉar jam antaŭ long'e ali'a vir'o instru'is tio'n al mi, pren'ant'e kiel prez'o'n mi'a'n virg'ec'o'n.

Sed kiam ̆loa kun vi lukt'os tiu'n lukt'o'n, ŝi kri'os kaj plor'os kaj kuŝ'os en mult'a sang'o kvazaŭ mort'ig'it'a. Tamen ne tim'u la sang'o'n, kaj kiam vi est'os persvad'int'a ŝi'n, konduk'u ŝi'n al tiu ĉi lok'o, por ke neni'u aŭd'u ŝi'n, se ŝi kri'os, kaj neni'u vid'u ŝi'n, se ŝi plor'os, kaj ŝi lav'u si'n en la font'o, se ŝi'a sang'o flu'os. Kaj ne forges'u, ke mi antaŭ ̆loa far'is vi'n vir'o!”

Konsil'int'e tio'n Licenia for'ir'is al ali'a part'o de la arb'ar'o, daŭr'e ŝajn'ig'ant'e serĉ'ad'i la anser'o'n. Dafnis'o pens'e konsider'is tio'n, kio'n ŝi est'is dir'int'a, kaj ne plu sent'is la antaŭ'a'n fervor'o'n. Li ne kuraĝ'is postul'i pli de ̆loa ol kis'o'j'n kaj ĉirkaŭ'brak'o'j'n, vol'ant'e ke ŝi nek kri'u kiel pro mal'amik'o, nek plor'u kiel sufer'ant'o, nek sang'u kiel mort'ig'it'o. Ĉar li'a'j spert'o'j antaŭ ne'long'e 2 ig'is li'n tim'i la sang'o'n: sang'o ja de'ven'as nur de vund'o. Decid'int'e ĝu'i nur la kutim'a'j'n plezur'o'j'n kun ŝi, li el'ir'is el la arb'ar'o. Kiam li ven'is al la lok'o kie ŝi sid'is plekt'ant'e viol'kron'o'n, li mensog'e deklar'is, ke li tir'is la anser'o'n el la ung'o'j de la agl'o. Post'e li ĉirkaŭ'brak'is kaj kis'is ŝi'n, kiel li far'is kun Licenia en ili'a ĝu'ad'o. Ĉar tiom est'as sen'danĝer'e. ̆loa fiks'is la kron'o'n sur li'a'n kap'o'n kaj kis'is li'a'j'n har'o'j'n, kiu'j'n ŝi trov'is pli bon'odor'a'j ol viol'o'j. Fin'e ŝi tir'is el si'a sak'o pec'o'n de frukt'o'kuk'o kaj kelk'a'j'n pan'o'j'n, kiu'j'n ŝi don'is al li por manĝ'i. Dum li manĝ'ad'is la pan'o'n, ŝi el li'a buŝ'o for'pren'is pec'et'o'j'n, bek'um'ant'e kiel bird'id'o.

Long'o.

(el ”Dafnis'o kaj ̆loa”).

Traduk'is Ebbe Vilborg.

2 Pirat'o'j atak'is la region'o'n kaj vund'is li'n.

Vir'in'o de la voj'o'j

Li nom'iĝ'is Drummond, kaj li est'is al'log'aspekt'a ĝentil'em'a spec'o de person'o, inter tri'dek kaj tri'dek'kvin'jar'a, kun krisp'a'j har'o'j kaj zorg'e tond'it'a pec'o da lip'har'ar'o; kaj tio est'is proksim'um'e ĉio, kio'n oni sci'is pri li en la region'o.

Li est'is al'ven'int'a la distrikt'o'n el Di'o-sci'as-kie antaŭ tri jar'o'j je la unu'a de aŭgust'o.

La dom'et'o, kiu'n li lu'pren'is, nom'iĝ'as Droĥit, pro la mal'nov'a romp'iĝ'int'a pont'o, kiu tra'ark'as la apud'a'n river'et'o'n; kaj tiu nom'o, kiel mult'a'j ali'a'j nom'o'j en la land'lim'a region'o, ĝust'e pruv'as, ke la gael'a iam est'is parol'at'a tra la tut'a Skot'land'o — kiel en la mont'ar'o, tiel ankaŭ en la mal'alt'aĵ'o.

Droĥit trov'iĝ'as ne pli ol kvin'dek metr'o'j'n for de la ŝose'o, kiu konduk'as sud'e'n el Edinburg'o ĝis Carter Bar ĉe la angl'a land'lim'o. Ĝi situ'as proksim'um'e unu kilo'metr'o'n ekster la vilaĝ'o, kaj est'as ver'ŝajn'e, kvar kilo'metr'o'j'n mal'proksim'e de Ankr'um — kaj tio, ĉu ne, est'as ali'a brav'a gael'a nom'o.

Droĥit star'is ne'okup'it'a dum long'a temp'o antaŭ ol Drummond lu'pren'is ĝi'n; kaj nun, post li'a for'ir'o, ŝajn'as, ke ĝi star'os ne'okup'it'a por'etern'e.

Ĝi est'as sufiĉ'e sen'valor'a posed'aĵ'o: mal'nov'a ŝton'konstru'it'a dom'et'o kun griz'a ardez'a tegment'o kaj du'o de fenestr'et'o'j. Al ĝi aparten'as proksim'um'e unu akre'o da grund'o kaj du-tri kaduk'a'j krom'konstru'aĵ'o'j, kaj jen ĉio.

Drummond hav'is bov'in'o'n — kvankam Di'o sci'as, kio'n li far'is pri la lakt'o — kaj du'o'n da pork'o'j, kaj tie ĉirkaŭ'vag'is ebl'e dek'du'o da velk'vost'a'j kok'in'o'j. Oni facil'e konstat'is, ke tiu hom'o ne sci'as, kio'n li far'as, kaj ke al tia viv'o li ne est'is kutim'iĝ'int'a. La kamion'ist'o, kiu transport'is li'a'j'n posed'aĵ'o'j'n de la staci'dom'o en S-ta Boswells ĉe li'a al'ven'o, dir'is, ke la hom'o hav'as bon'kvalit'a'j'n posed'aĵ'o'j'n — eĉ ne mal'mult'a'j'n: libr'o'ŝrank'o'j'n, kaj bel'a'n kverk'lign'a'n tabl'o'n, kaj taŭg'a'j'n seĝ'o'j'n kaj lit'o'n; kaj pez'a'j'n skatol'o'j'n da libr'o'j, kaj valiz'o'j'n kun mult'a'j fremd'a'j etiked'o'j.

La hom'o est'is mister'aĵ'o; kaj li montr'iĝ'is al la najbar'o'j, impertinent'ul'o krom'e; sed post kelk'a temp'o li prudent'e for'ir'is.

Li viv'is sol'a; almenaŭ, li viv'is sol'a dum la unu'a'j du jar'o'j, pli-mal'pli — kaj tiam komenc'iĝ'is la impertinent'aĵ'o — ĉar subit'e, mal'pli ol unu semajn'o'n post la grand'a ŝtorm'o pas'int'jar'a, oni rimark'is vir'in'o'n sur la parcel'o — alt'a'n, brav'aspekt'a'n vir'in'o'n, efektiv'e, sed mal'modest'a'n sen'taŭg'ul'in'o'n. Kaj ŝi loĝ'is kun li ĝis ili for'las'is kun'e la lok'o'n, kaj neni'u sci'as, kie'n ili ir'is, aŭ kie ili nun est'as.

Ŝi ven'is iu'n tag'o'n en la vilaĝ'a'n butik'o'n, aplomb'a kiel la viv'o mem, por aĉet'i kelk'a'j'n afer'o'j'n, kaj ŝi asert'is, ke ŝi est'as sinjor'in'o Drummond, kaj ke ŝi loĝ'as ĉe Droĥit.

Konstern'a est'is tiu impertinent'ec'o, ĉar ŝi ven'is en tiu'n sam'a'n butik'o'n, en la vesper'o de la ŝtorm'o; almoz'pet'ant'e; kaj post'e, per la tri'penc'o, kiu'n ŝi ricev'is de Mal'jun'a Bon'ŝanc'a Oliver, ŝi sid'is en la apud'a tavern'o Craw kun du'on'litr'o da bier'o, ek'de du'on'o post la sep'a ĝis la naŭ'a hor'o, je kiu hor'o Georg'o for'pel'is ŝi'n. Pluv'eg'is tiam, kaj blov'is vent'o sufiĉ'e fort'a por renvers'i oni'n, sed kiu'n alternativ'o'n hav'is Georg'o? — la naŭ'a hor'o est'as la naŭ'a hor'o, kaj la leĝ'o est'as la leĝ'o; kaj, fin'fin'e, oni facil'e konstat'is, ke ŝi est'as nur vir'in'o de la voj'o'j, spec'o de cigan'o, kiu kutim'iĝ'is al la veter'o kaj simil'aĵ'o. Tamen Georg'o est'as bon'kor'a jun'ul'o, kaj li don'is al ŝi buter'pan'o'n kun fromaĝ'o, kaj ses'penc'o'n, kaj montr'is al ŝi la ĝust'a'n voj'o'n.

Kaj jen ŝi est'is, post kelk'a'j tag'o'j, loĝ'ant'a ĉe Droĥit, kaj impertinent'e dir'ant'a, ke ŝi est'as la edz'in'o de tiu hom'o.

Kompren'ebl'e, loĝ'ant'e tie, ŝi ne pov'is far'i ali'e, ĉar ĉiu bon'e sci'as, ke en la dom'et'o trov'iĝ'as nur unu ĉambr'o, kiu est'as kuir'ej'o kaj lit'o'ĉambr'o kaj ĉio kun'e.

Est'is facil'e konstat'i, kio est'is okaz'int'a: ŝi for'las'is la tavern'o'n de Georg'o Craw je la naŭ'a, kaj ek'ir'is laŭ la edinburg'a ŝose'o. Ŝi cert'e vid'is la lum'o'n de la dom'et'o, kiam ŝi proksim'iĝ'is al Droĥit, kaj al'ir'is por almoz'pet'i, kaj la hom'o akcept'is ŝi'n en la dom'o'n. Sen'dub'e la jun'ul'o est'is sufiĉ'e sol'ec'a, kaj ŝi'n ĝoj'ig'is la ŝirm'ad'o — tia vir'in'o ne hav'us skrupul'o'j'n ir'i al fremd'ul'o por ricev'i lit'o'n en tia nokt'o. Sed Drummond est'us dev'int'a for'send'i ŝi'n fru'maten'e, antaŭ ol oni i'o'n rimark'us. Tio ne est'us est'int'a tiel mal'bon'a; sed rest'ad'i tie, kaj ven'i inter dec'a'j'n alt'moral'a'j'n hom'o'j'n kun tia galimati'a pretekst'o, est'is sen'hont'e; kaj kulp'is li sam'e tiel, kiel ŝi.

Kiel ili si'n aranĝ'is en tiu unu'a nokt'o, aŭ kio preciz'e okaz'is, neni'u pov'is sci'i, kompren'ebl'e, sed ĉiu pov'is diven'i. Kaj ver'e, ŝi est'is brav'aspekt'a vir'in'o ...

Sed jen la ver'o, kaj jen est'as kiel ĝi efektiv'iĝ'is: Ekster'e la ŝtorm'o blov'ad'is, kaj la pluv'o, kiu la tut'a'n tag'o'n neniam ĉes'is, klak'ad'is kontraŭ la fenestr'o'vitr'o'j'n, minac'ant'e preskaŭ frakas'i ili'n. Sed en la dom'et'o Droĥit ĉio est'is sufiĉ'e varm'komfort'a. En la kamen'o salt'is kaj muĝ'is grand'a fajr'o el karb'o'j kaj verd'aĵ'o, ĵet'ant'e si'a'n varm'o'n kaj si'a'n flagr'ant'a'n lum'o'n ĝis ĉiu angul'o kaj niĉ'o de la unik'a ĉambr'eg'o.

La fer'a kaldron'o, pend'ig'it'a super la flam'o'j, komenc'is bol'i kaj kraĉ'i. Jim Drummond flank'e'n'tir'is ĝi'n kaj puŝ'is pli proksim'e'n al la fajr'o la kuv'eg'o'n plen'a'n de akv'o. De sub la lit'o li tir'is long'a'n stan'a'n ban'kuv'o'n.

Bol'varm'a'n ban'o'n kun mustard'o li nepr'e bezon'is post si'a pli fru'a mal'sek'iĝ'o pro el'ir'o por pri'zorg'i la kok'in'o'j'n kaj la du pork'o'j'n. La lakt'o ricev'it'a de la bov'in'o star'is en blank'a emajl'it'a sitel'o apud unu el la du fenestr'o'j. Li intenc'is trink'i litr'o'n da ĝi, varm'a'n, antaŭ la en'lit'iĝ'o, miks'it'a'n kun iom da viski'o; la rest'aĵ'o'n ricev'os morgaŭ la pork'o'j kiam Jud'i est'os hav'int'a si'a'n porci'o'n. Jud'i kuŝ'is sur la tapiŝ'o antaŭ la fajr'o.

”Diabl'a nokt'o, Jud'i,” li dir'is, ”kaj Di'o gard'u ĉiu'j'n kompat'ind'ul'o'j'n, kiu'j trov'iĝ'as ekster'e en ĝi.”

La hund'in'o palpebr'um'is kaj sku'is la vost'o'n; al ŝi est'is egal'e, ĉar ŝi mem ne hav'is zorg'o'j'n.

”Ek, do: Mov'u vi'n!” Li flank'e'n'puŝ'is la hund'in'o'n, tir'ant'e la stan'a'n ban'kuv'o'n antaŭ la fajr'o'n. La hund'in'o salt'is sur seĝ'o'n.

La vir'o trov'is viŝ'tuk'o'n kaj sap'o'n.

Li komenc'is sen'vest'ig'i si'n, antaŭ ol verŝ'i la akv'o'n el la kaldron'o kaj la kuv'eg'o. Li ĝust'e vol'is for'puŝ'i la ŝelk'o'n de-sur la ŝultr'o'j, kiam la hund'in'o rigid'iĝ'is, kaj de'salt'is.

Ŝi'a'j orel'o'j star'is, kaj ŝi'a vost'o est'is rigid'a. Post'e ŝi sub'boj'is kaj komenc'is snuf'i apud la pord'o.

La vir'o ĉirkaŭ'rigard'is kaj aŭskult'is. Ŝajn'is al li, ke tra la bru'o de la ŝtorm'o aŭd'iĝ'as frap'ad'o. La hund'in'o salt'is mal'antaŭ'e'n kaj ek'boj'is.

”Kiu diabl'e est'as?” murmur'is la vir'o, du'on'e al si, kaj du'on'e al la hund'in'o, kiu daŭr'ig'is la boj'ad'o'n kaj grumbl'ad'o'n.

”Silent'u!” li ordon'is, kaj post'e, laŭt'e, tra la pord'o, li vok'is: ”Kiu est'as?”

Voĉ'o ŝajn'is respond'i, sed pro la hund'in'o kaj la bru'o de pluv'o kaj vent'o la vir'o pov'is mal'mult'e aŭd'i. Li turn'is la ŝlos'il'eg'o'n en la serur'o kaj tir'is la rigl'il'o'n. La vent'o puŝ'eg'is mal'ferm'it'a la pord'o'n, kaj pluv'o en'blov'iĝ'is.

Sur la sojl'o star'is vir'in'o — vir'in'o tra'mal'sek'a kaj de la vent'o bat'venk'it'a. Ŝi lev'is la vizaĝ'o'n kaj palpebr'um'is pro la lum'o, dum la akv'o verŝ'iĝ'is mal'supr'e'n de la rand'o de ŝi'a ĉapel'o kaj ŝi'a'j nigr'a'j har'o'j mal'sek'e ĉirkaŭ'blov'is ŝi'a'j'n okul'o'j'n.

”Bon'a Di'o!” Drummond rigard'ad'is la kompat'ind'a'n vid'aĵ'o'n antaŭ li, kadr'it'a'n en la en'ir'ej'o.

”Jen, en'ir'u.” Li bat'ferm'is la pord'o'n kaj rigl'is ĝi'n kontraŭ la ŝtorm'o. La vir'in'o star'is sen'mov'a tut'e apud la pord'o.

”Ek, apud la fajr'o'n. Ĉiel'o!”

Li for'ŝov'is la ban'kuv'o'n kaj tir'is antaŭ'e'n seĝ'o'n. La hund'in'o, trankvil'ig'it'a per la si'n'ten'o de la mastr'o, ŝtel'ir'is apud la vir'in'o'n por lek'i ŝi'a'n mal'varm'a'n mal'rigid'a'n man'o'n.

Drummond al'port'is glas'o'n du'on'plen'a'n de viski'o. Li plen'ig'is ĝi'n per bol'ant'a akv'o. Li trans'don'is la glas'o'n al la vir'in'o.

”Jen, glut'u tio'n!” li ordon'is kaj pren'is la mal'sek'eg'a'n ĉapel'o'n, kiu'n ŝi de'met'is.

Ŝi glut'et'is iom de la viski'o kun akv'o kaj post'e re'don'is al li la glas'o'n; sed li dev'ig'is ŝi'n re'pren'i ĝi'n kaj trink'i pli ol la du'on'o'n.

Vapor'o komenc'is lev'iĝ'i de la mal'sek'a'j vest'aĵ'o'j. La vir'o dir'is, ke ŝi de'met'u ili'n. Ŝi rifuz'is; sed dum ili disput'is, li pov'is konstat'i, ke ne la modest'o mal'em'ig'as ŝi'n, sed io ali'a. Fin'fin'e ŝi ek'mov'iĝ'is, kiam li dir'is al ŝi, ke ŝi ne pov'as sid'i en mal'sek'a'j vest'aĵ'o'j la tut'a'n nokt'o'n, aŭ se ŝi tio'n far'os, li hav'os la zorg'o'j'n kaj el'spez'o'j'n de ŝi'a en'tomb'ig'o.

Ŝi rigard'is li'n kun la mut'a pet'eg'o de best'o en la okul'o'j; post'e ŝi for'turn'is si'n. Est'is bon'e trov'iĝ'i intern'e, for de la vent'o kaj la pluv'o; est'is bon'e sid'i apud fajr'o; est'is bon'e est'i ordon'it'a de vir'o. Ŝi jam sent'is si'n pli taŭg'a kaj pli fort'a.

”Bon'e,” ŝi dir'is subit'e, kaj lev'iĝ'is. Li ne far'is la hipokrit'a'n ŝajn'ig'o'n de sin'for'turn'o.

Ŝi al'rid'et'is li'n — per strang'a kurb'a rid'et'et'o, en kiu est'is neni'o lasciv'a.

Ŝi komenc'is mal'buton'um'i la mizer'e mal'dik'a'n kaj mal'sek'eg'a'n jak'o'n, kiu ĝis tiam est'is buton'um'it'a ĝis la kol'o. Post la du'a buton'o, li konstat'is, ke ŝi port'as neniu'n sub'vest'aĵ'o'n. Ŝi daŭr'ig'is la mal'buton'um'ad'o'n de la jak'o; post'e, mal'rapid'e, ŝi de'met'is ĝi'n. Ŝi port'is neni'o'n super la jup'o: de la zon'o supr'e'n ŝi est'is nud'a, kaj ŝi'a haŭt'o glim'bril'is pro la pluv'o kiu est'is tra'bat'int'a al si voj'o'n tra la la mizer'a material'o.

Ŝi for'turn'is la kap'o'n.

”Jen kial,” ŝi flustr'is.

Li don'is al ŝi viŝ'tuk'o'n, kaj sek'ig'is la supr'a'n du'on'o'n de la korp'o. Post'e ŝi star'is sen'mov'a, sed la vir'o neni'o'n dir'is. Ŝi fingr'um'is la zon'o'n de la jup'o.

”Ĉu jes? Ĉu mi dev'as?” ŝi demand'is, kompat'ind'e.

Li kompren'is ŝi'n. Li fingr'o'montr'is al la ankoraŭ lev'iĝ'ant'a vapor'o, kaj insist'is: ”Kompren'ebl'e. Vi dev'as.”

Ŝi mal'agraf'is, kaj tir'mal'ferm'is la fald'aĵ'o'n: la jup'o, pez'a pro la akv'o, fal'is ĉirkaŭ la pied'o'j'n. Ŝi sur'hav'is neni'o'n ali'a'n krom la ĉif'it'a'j ŝtrump'o'j kaj kaduk'a'j ŝu'o'j.

Post'e, subit'e, ŝi fal'is sur la seĝ'o'n. Ŝi kurb'iĝ'is antaŭ'e'n kun la vizaĝ'o al'prem'it'a sur la man'plat'o'j'n, kaj ŝi plor'is.

La vir'o kares'is ŝi'a'n ŝultr'o'n. Ne sci'ant'e, kio'n dir'i li met'is la viŝ'tuk'o'n sur ŝi'a'j'n genu'o'j'n, sed ŝi ne mov'iĝ'is, kvankam ŝi'a'j krur'o'j est'is mal'sek'a'j kiel est'is antaŭ'e la korp'o.

Li de'nov'e al'tir'is la ban'kuv'o'n, kaj plen'ig'is ĝi'n el la kaldron'o kaj la kuv'eg'o; post'e li mal'varm'et'ig'is ĝi'n per mal'varm'a akv'o el sitel'o. Li mal'plen'ig'is mustard'pak'aĵ'o'n en la ban'kuv'o'n, kaj kirl'is la akv'o'n per la man'o.

”En'ir'u,” li pet'eg'is, sed la vir'in'o daŭr'e plor'is mal'laŭt'e en si'a'j'n kurb'it'a'j'n man'o'j'n.

La vir'o rigard'is ŝi'n, post'e fal'is sur si'a'j'n genu'o'j'n. Li pren'is la viŝ'tuk'o'n kaj frot'sek'ig'is ŝi'a'j'n femur'o'j'n. Ŝi permes'is tio'n, klin'ant'e si'n mal'antaŭ'e'n, sed ankoraŭ kovr'ant'e si'a'j'n okul'o'j'n.

Mild'e li de'rul'is kaj for'met'is ŝi'a'j'n ŝir'it'a'j'n kaj kot'makul'it'a'j'n ŝtrump'o'j'n. Ŝi'a'j pied'o'j, kiu'j iam est'is bel'a'j, est'is kontuz'it'a'j kaj grat'vund'it'a'j kaj ruĝ'a'j. Faden'et'o de sang'o flu'is de long'a grat'aĵ'o sur ŝi'a pied'o'supr'o.

Li lev'is ŝi'a'j'n pied'o'j'n, al'puŝ'is la ban'kuv'o'n, kaj met'is ŝi'a'j'n pied'o'j'n en la akv'o'n. Li lav'is ŝi'a'j'n krur'o'j'n; kaj kiam tio est'is far'it'a, li star'iĝ'is, kaj lev'is ŝi'n per unu mov'o de sur la seĝ'o kaj mal'lev'is ŝi'n kun'tir'iĝ'int'a'n en la ban'kuv'o'n.

Pri tio ŝi rid'is dum'plor'e. Li lav'is ŝi'a'n dors'o'n, ten'ant'e grand'a'j'n spong'o'plen'o'j'n da akv'o kontraŭ ŝi'a'j bel'form'a'j ŝultr'o'j, las'ant'e de'flu'i la varm'a'n akv'o'n.

Post'e li dir'is, ke ŝi ek'star'u kaj help'is ŝi'n lev'iĝ'i. Ŝi star'is en la ban'kuv'o, kun la korp'o vapor'ant'a pro la varm'o de la fajr'o, kiel est'is vapor'int'a'j ŝi'a'j vest'aĵ'o'j. Li sek'ig'is ŝi'n, varm'ig'ant'e la viŝ'tuk'o'j'n antaŭ la fajr'o, kaj ŝi ĝoj'e permes'is li'a'j'n pri'zorg'o'j'n.

Li for'met'is la kusen'o'n, kiu'n ŝi'a korp'o est'is makul'int'a kaj mal'sek'ig'int'a, met'ant'e ali'a'n sur ĝi'a'n lok'o'n. Li dev'ig'is ŝi'n sid'iĝ'i kun la pied'o'j ankoraŭ en la akv'o; post'e li lev'is unu post unu la pied'o'j'n kaj mild'e sek'ig'is ili'n, atent'ant'e pri la kontuz'o'j kaj vund'et'o'j. Li star'iĝ'is, kaj for'met'is la ban'kuv'o'n.

Pro ĉio ŝi dank'is li'n, sed li nur grunt'is, kaj ŝi sci'vol'is, ĉu li est'as koler'a. Ŝi sent'is si'n kvazaŭ infan'et'o; kaj, kiel infan'o, du'on'e tim'is, ĝis li re'ven'is kaj, rid'et'ant'e al ŝi, propon'is si'a'n piĵam'o'n. Ŝi rifuz'is ĝi'n, dir'ant'e, ke ŝi jam kaŭz'is sufiĉ'e da ĝen'o'j, kaj ke li mem bezon'os ĝi'n. Ŝi asert'is, ke ŝi sent'as si'n mir'ind'e varm'a, kaj, ĉar li jam vid'is ŝi'n, ankoraŭ rigard'as ŝi'n, eĉ ban'is kaj viŝ'is ŝi'n, ne mult'e grav'as.

Li fal'ig'is apud ŝi'n la piĵam'o'n sen plu'a diskut'o, kaj for'mov'iĝ'is por pret'ig'i la vesper'manĝ'o'n. Li plen'ig'is per lakt'o kuir'pot'et'o'n. Kiam li re'ven'is por met'i ĝi'n sur la fajr'o'n, ŝi ankoraŭ est'is nud'a, kaj kares'is la hund'in'o'n.

”Kiel ŝi nom'iĝ'as?” ŝi demand'is.

Li sci'ig'is ŝi'n, kaj post'e komenc'is pret'ig'i la tabl'o'n.

Kiam li fin'is, kaj pren'is la lakt'o'n de sur la fajr'o, li de'nov'e dir'is, ke ŝi sur'met'u la piĵam'o'n, dir'ant'e, ke ŝi bezon'as ĝi'n por dorm'i ĉiu'okaz'e.

Je tio, ŝi lev'is la okul'o'j'n, kaj demand'is, kie kaj kiel li dorm'os. Li dir'is: sur la brak'seĝ'o kaj plen'vest'it'e. Kiam ŝi protest'is, dir'ant'e ke ŝi ne pov'us ĝis tiu grad'o ĝen'i li'n, kaj ke ŝi ne for'pren'os al li lit'o'n, kaj ke tio ne est'us taŭg'a, li demand'is ŝi'n preskaŭ krud'e: ”Nu, do, kie vi intenc'as dorm'i?”

Ŝi sci'ig'is li'n sen'hezit'e: ”Kun vi. Se vi permes'as. Vi ne tim'as, ĉu?” ŝi demand'is.

Li rid'is, kaj ĵet'is la piĵam'o'n kontraŭ ŝi'n.

”Sur'met'u ĝi'n,” li dir'is. ”Mi hav'as pur'a'n mol'a'n ĉemiz'o'n, kiu sufiĉ'os por mi.”

Konstat'ant'e la van'ec'o'n de plu'a argument'ad'o, kaj sci'ant'e ceter'e, ke ŝi tamen bon'ven'ig'os la kovr'iĝ'o'n, ŝi sur'met'is ja jak'o'n kaj post'e met'is si'a'j'n long'a'j'n bel'a'j'n krur'o'j'n en la pantalon'o'n.

”Ĝi konven'as”; ŝi prov'is rid'i; ”mi apenaŭ est'as mal'pli alt'a ol vi.”

Li al'port'is bros'o'n kaj komb'il'o'n, kaj don'is al ŝi spegul'o'n. Ŝi dank'e rid'et'is.

”Ŝajn'as, ke mi eĉ hav'as iom da raz'pudr'o — talk'o — ie,” li dir'is, kaj ek'serĉ'is en tir'kest'o.

Li al'port'is la pudr'o'n kaj ankaŭ pec'o'n da vat'o, klar'ig'ant'e, ke tio est'as li'a plej'ebl'o tiu'rilat'e.

Ĉio ŝajn'is al ŝi mir'ind'a, kaj ŝi tio'n dir'is. Ŝi suspir'is, kaj li rigard'is ŝi'n, sed dir'is neni'o'n. Ŝi sci'vol'is, kiel tio fin'iĝ'os, kaj kio okaz'os maten'e.

Post la vesper'manĝ'o, dum kiu ili apenaŭ parol'is, li montr'is al la lit'o.

”Cert'e vi est'as lac'a?” li sugest'is.

Ŝi dir'is, ke ne, kvankam en tiu tag'o ŝi est'is marŝ'int'a preskaŭ du'dek kilo'metr'o'j'n, ĉar la pas'int'a'n nokt'o'n ŝi dorm'is plen'aer'e sur la mont'et'o'j Cheviot.

Ŝi al'proksim'iĝ'is al la lit'o. Li est'is mal'supre'n'fald'int'a la kovr'il'o'j'n.

”Sur kiu flank'o mi kuŝ'u?” ŝi demand'is kviet'e kaj du'on'tim'em'e.

”Kie ajn. Laŭ'plaĉ'e.”

Ŝi ramp'is ĝis la mal'antaŭ'a flank'o.

Li don'is al la hund'in'o kelk'a'j viand'pec'o'j'n kaj iom da lakt'o; kaj post'e, star'ant'e apud la fajr'o, li sen'vest'ig'is si'n.

De sur la lit'o ŝi rigard'is li'n, kiel li est'is rigard'int'a ŝi'n.

Post kelk'a'j minut'o'j li kuŝ'iĝ'is apud la vir'in'o. Li las'is inter ili iom da spac'o, kaj kuŝ'is sur'dors'e, rigard'ant'a la flagr'ant'a'n fajr'o'lum'o'n kiu lum'is sur la trab'a plafon'o.

Ekster'e la ŝtorm'o daŭr'e muĝ'is.

Dum'long'e ili kuŝ'is sen'mov'a'j. Post'e ŝi ek'mov'iĝ'is kaj, sen'intenc'e, ŝi'a'j pied'o'j ek'tuŝ'is li'a'j'n. Subit'e li sent'is ŝi'a'n man'o'n serĉ'ant'a li'a'n. Li ek'kapt'is ĝi'n, kaj turn'is si'n al ŝi, kaj rimark'is en ŝi'a'j okul'o'j glim'bril'a'j'n larm'o'j'n; kaj tut'e subit'e ŝi jet'is si'n al li, kaj ŝi plor'singult'is kvazaŭ romp'iĝ'us ŝi'a kor'o: kaj ankaŭ li preskaŭ ek'larm'is, kaj li'a'j brak'o'j ĉirkaŭ'volv'is ŝi'n — ten'ant'e ŝi'n, kvazaŭ li neniam ŝi'n mal'ten'os.

Kaj dum la plor'singult'o'j ŝi ĝem'is: ”Di'o! Ho Di'o!”

Kaj li flustr'is al ŝi fraz'er'o'j'n; kaj pro la emoci'o aŭd'iĝ'is skot'a'j akcent'o'j kaj skot'a'j esprim'o'j, kaj gael'a'j vort'o'j de li'a nord'a jun'ec'o: ”A Mhàiri a ghraidh, mo chridhe! Tha mo chridhe làn!

Mi'a Maria, vir'in'o, edz'in'o, pro kio vi for'las'is mi'n? Kaj kie vi est'ad'is?”

Ronald Macdonald Douglas.

Traduk'is William Auld

La mastr'in'o

Mi loĝ'is tiam, — dir'is Georges Kervelen, — en mebl'it'a lu'loĝ'ej'o en la strat'o de la Sankt'a'j Patr'o'j.

Kiam mi'a'j ge'patr'o'j decid'is, ke mi stud'os jur'o'n en Parizo, okaz'is long'a'j diskut'ad'o'j por aranĝ'i ĉiu'n afer'o'n. La kost'o'n de mi'a pensi'o ili unu'e taks'is je du'mil kvin'cent frank'o'j, sed mi'a povr'a patr'in'o ek'hav'is tim'o'n, kiu'n ŝi prezent'is al mi'a patr'o: ”Se li mal'bon'e el'spez'us si'a'n tut'a'n mon'o'n kaj ne pren'us sufiĉ'a'n nutr'aĵ'o'n, li'a san'o tre sufer'us. Tiu'j jun'ul'o'j est'as kapabl'a'j je ĉio.”

Est'is do decid'it'e, ke ili serĉ'os pension'o'n por mi, pension'o'n modest'a'n kaj komfort'a'n, kaj ke mi'a famili'o pag'os rekt'e la prez'o'n, ĉiu'monat'e.

Mi neniam est'is for'las'int'a Quimper’on. Mi dezir'is ĉio'n, kio'n oni dezir'as je mi'a aĝ'o kaj mi est'is pret'a ĝoj'e viv'i, ĉiu'manier'e.

Iu'j najbar'o'j, de kiu'j oni pet'is konsil'o'n, indik'is sam'region'an'in'o'n, s-in'o'n Kergaran, kiu akcept'is pension'an'o'j'n. Mi'a patr'o trakt'is do per'leter'e kun tiu respekt'ind'a person'o, al kiu mi al'ven'is iu'n vesper'o'n, kun'e kun kofr'o.

S-in'o Kergaran est'is ĉirkaŭ kvar'dek'jar'a. Ŝi est'is dik'a, tre dik'a, parol'is per voĉ'o de instruktor'a kapitan'o kaj decid'is pri ĉiu'j demand'o'j per vort'o net'a kaj definitiv'a.

Ŝi'a dom'o, tre mal'larĝ'a, hav'ant'a nur unu apertur'o'n al la strat'o ĉiu'etaĝ'e, aspekt'is kiel ŝtup'ar'o de fenestr'o'j, aŭ kiel tranĉ'aĵ'o de dom'o sandviĉ'e inter du ali'a'j.

La mastr'in'o loĝ'is en la unu'a etaĝ'o kun si'a serv'ist'in'o; oni kuir'is kaj hav'is la manĝ'o'j'n en la du'a; kvar breton'a'j pension'ul'o'j loĝ'is en la tri'a kaj en la kvar'a. Mi hav'is la du ĉambr'o'j'n de la kvin'a.

Nigr'a ŝtup'ar'et'o, turn'iĝ'ant'a kiel kork'tir'il'o, konduk'is al tiu'j du mansard'o'j. La tut'a'n tag'o'n, sen'halt'e, sinjor'in'o Kergaran supr'e'n- kaj sub'e'n'ir'is tiu'n spiral'o'n, okup'at'a en tiu tir'kest'a loĝ'ej'o, kvazaŭ ŝip'estr'o sur ferdek'o. Ŝi en'ir'is dek foj'o'j'n si'n'sekv'e en ĉiu'n loĝ'ej'o'n, kontrol'is ĉio'n kun mir'ind'a parol'a frakas'o, rigard'is, ĉu la lit'o'j est'as bon'e pret'ig'it'a'j, ĉu la vest'o'j est'as bon'e bros'it'a'j, ĉu la serv'o est'as tut'e en ord'o. Unu'vort'e, ŝi fleg'is si'a'j'n gast'o'j'n kiel patr'in'o, pli bon'e ol patr'in'o.

Mi baldaŭ kon'at'iĝ'is kun mi'a'j kvar sam'region'an'o'j. Du el ili stud'is medicin'o'n, kaj la du ali'a'j stud'is jur'o'n, sed ĉiu'j spert'is la despot'a'n jug'o'n de la mastr'in'o. Ili tim'is ŝi'n, kiel marod'ist'o tim'as kamp'o'gard'ist'o'n.

Koncern'e mi'n, mi tuj spert'is dezir'o'j'n de sen'de'pend'ec'o, ĉar mi est'as laŭ'natur'e ribel'ul'o. Mi unu'e deklar'is, ke mi vol'as hejm'e'n'ven'i je la hor'o elekt'it'a de mi, ĉar sinjor'in'o Kergaran est'is difin'int'a la dek'du'a'n hor'o'n, kiel la last'a'n lim'o'n. Pro tiu pretend'o ŝi fiks'is al mi si'a'j'n klar'a'j'n okul'o'j'n dum kelk'a'j sekund'o'j kaj post'e deklar'is: ”Tio ne est'as ebl'a. Mi ne pov'as toler'i, ke oni vek'as Anjon la tut'a'n nokt'o'n. Vi hav'as neni'o'n por far'i ekster'e post cert'a hor'o.”

Mi respond'is kun firm'ec'o: ”Laŭ la leĝ'o, sinjor'in'o, vi est'as dev'ig'at'a mal'ferm'i al mi kiam ajn. Se vi rifuz'os tio'n, mi konstat'ig'os ĝi'n ĉe la urb'a polic'o kaj ir'os dorm'i en hotel'o'n je vi'a kost'o, kiel tio est'as mi'a rajt'o. Vi est'os do dev'ig'at'a mal'ferm'i al mi aŭ el'las'i mi'n. La pord'o aŭ la adiaŭ'o. Elekt'u.”

Mi spit'rid'is al ŝi, dikt'ant'e mi'a'j'n kondiĉ'o'j'n. Post la unu'a stupor'o ŝi vol'is diskut'i, sed mi rest'is ne'ced'em'a kaj ŝi rezign'is. Ni konsent'is, ke mi hav'os ĉef'ŝlos'il'o'n, sed kun nepr'a kondiĉ'o, ke neni'u tio'n sci'os.

Mi'a energi'o favor'e impres'is ŝi'n, kaj ŝi de nun trakt'is mi'n kun net'a komplez'o. Ŝi hav'is por mi komplez'o'j'n, pri'zorg'o'j'n, delikat'aĵ'o'j'n, kaj eĉ brusk'a'n tener'ec'o'n, kiu ne mal'plaĉ'is al mi. Ia'foj'e, kiam mi est'is gaj'a, mi surpriz'e kis'is ŝi'n, nur por la fort'a vang'o'frap'o, kiu'n ŝi tuj ĵet'is al mi. Kiam mi sukces'is mal'lev'i la kap'o'n sufiĉ'e rapid'e, ŝi'a man'o pas'is super mi'n kun la rapid'ec'o de kugl'o, kaj mi rid'is kvazaŭ frenez'ul'o for'kur'ant'e, dum ŝi kri'is: ”Ha!

Kanajl'o! Tio'n mi re'pag'os al vi.”

Ni far'iĝ'is ge'amik'o'j.

Sed jen mi kon'at'iĝ'is, sur trotuar'o, kun knab'in'o labor'ant'a en vend'ej'o.

Vi sci'as, kio est'as tiu'j am'et'o'j de Parizo. Iam, ir'ant'e al la lern'ej'o, oni renkont'as jun'a'n person'o'n nud'kap'a'n, kiu promen'as brak'en'brak'e kun amik'in'o, antaŭ ol re'ir'i al la labor'o. Oni inter'ŝanĝ'as rigard'o'j'n, oni sent'as en si tiu'n et'a'n sku'o'n, kiu'n don'as la okul'o de iu'j vir'in'o'j. Tio est'as unu el la ĉarm'o'j de la viv'o, tiu'j rapid'a'j simpati'o'j fizik'a'j, kiu'j'n nask'as renkont'iĝ'o, tiu leĝer'a kaj delikat'a log'o, kiu'n oni subit'e spert'as ĉe la ek'tuŝ'o de hom'o nask'iĝ'int'a por plaĉ'i al vi kaj por est'i am'at'a de vi. Ŝi est'os am'at'a mult'e aŭ mal'mult'e, ne grav'as. Est'as en ŝi'a natur'o respond'i al la sekret'a am'dezir'o de vi'a natur'o. Jam kiam vi unu'a'foj'e ek'vid'as tiu'n vizaĝ'o'n, tiu'n buŝ'o'n, tiu'j'n har'o'j'n, tiu'n rid'et'o'n, vi sent'as ili'a'j'n ĉarm'o'j'n en'ir'i en vi'n kun dolĉ'a kaj delic'a ĝoj'o, vi sent'as spec'o'n de feliĉ'a bon'stat'o penetr'i en vi'n, kaj la subit'a'n nask'iĝ'o'n de tener'ec'o ankoraŭ konfuz'a, kiu pel'as vi'n al tiu ne'kon'at'a vir'in'o. Est'as, kvazaŭ est'us en ŝi al'vok'o, al kiu vi respond'as, al'log'o, kiu stimul'as vi'n; kvazaŭ oni jam de'long'e kon'us ŝi'n, kvazaŭ oni jam est'us vid'int'a ŝi'n, kvazaŭ oni sci'us, kio'n ŝi pens'as.

La morgaŭ'a'n tag'o'n je la sam'a hor'o, oni pas'as tra la sam'a strat'o. Oni re'vid'as ŝi'n. Kaj oni re'ven'as la post'a'n tag'o'n, kaj ankoraŭ la post'a'n tag'o'n. Oni fin'e inter'parol'as. Kaj la am'et'o plu evolu'as, regul'a kiel mal'san'o.

Do, post tri semajn'o'j, mi ating'is kun Emma la period'o'n antaŭ la fal'o. La fal'o mem est'us okaz'int'a pli fru'e, se mi est'us sci'int'a, en kiu lok'o provok'i ĝi'n. Mi'a amik'in'o viv'is en famili'o kaj drast'e rifuz'is tra'pas'i la sojl'o'n de mebl'it'a hotel'o. Mi cerb'um'is por trov'i rimed'o'n, ruz'aĵ'o'n, okaz'o'n. Fin'fin'e mi elekt'is sen'esper'a'n solv'o'n kaj decid'is supr'e'n'ir'ig'i ŝi'n al mi'a loĝ'ej'o, iu'n vesper'o'n, ĉirkaŭ la dek'unu'a, je pretekst'o de tas'o da te'o. S-in'o Kergaran en'lit'iĝ'is ĉiu'tag'e je la dek'a. Mi pov'us do hejm'e'n'ir'i sen'bru'e dank’al mi'a ĉef'ŝlos'il'o, vek'ant'e nenies atent'o'n. Ni sam'manier'e re'mal'supr'e'n'ir'us post unu aŭ du hor'o'j.

Emma akcept'is mi'a'n invit'o'n, post kiam ŝi iom kontraŭ'vol'is.

Mi pas'ig'is mal'bon'a'n tag'o'n. Mi ne est'is trankvil'a. Mi tim'is komplik'aĵ'o'j'n, katastrof'o'n, iu'n terur'a'n skandal'o'n.

Ven'is la vesper'o. Mi for'las'is la dom'o'n kaj en'ir'is en trink'ej'o'n, kie mi glut'is du tas'o'j'n da kaf'o kaj kvin glas'et'o'j'n por ek'hav'i kuraĝ'o'n. Post'e mi ir'is promen'i sur bulvard'o'n Sankt'a Mikelo. Mi aŭd'is sonor'i la dek'a'n, la dek'a'n kaj du'on'o'n. Kaj mi ir'is, per mal'rapid'a'j paŝ'o'j, al la lok'o de ni'a rendevu'o. Ŝi jam atend'is mi'n. Ŝi pren'is kares'em'e mi'a'n brak'o'n kaj jen ni ek'ir'is, mal'rapid'e, al mi'a loĝ'ej'o.

Laŭ'mezur'e kiel mi al'proksim'iĝ'is al la pord'o, kresk'is mi'a angor'o. Mi pens'is: ”Esper'ebl'e sinjor'in'o Kergaran est'as en'lit'e.”

Mi dir'is al Emma du aŭ tri'foj'e: ”Atent'u, ne far'u bru'o'n en la ŝtup'ar'o!”

Ŝi ek'rid'is: ”Vi do tre tim'as, ke oni aŭd'os vi'n?”

”Ne, sed mi ne vol'as vek'i mi'a'n najbar'o'n, kiu est'as grav'e mal'san'a.”

Jen la strat'o de la Sankt'a'j Patr'o'j. Mi al'proksim'iĝ'as al mi'a loĝ'ej'o kun tiu antaŭ'tim'o, kiu'n oni hav'as ir'ant'e al dent'ist'o. Ĉiu'j fenestr'o'j est'as mal'lum'a'j. Oni sen'dub'e dorm'as. Mi spir'as. Mi mal'ferm'as la pord'o'n kun si'n'gard'em'o de ŝtel'ist'o. Mi en'ir'ig'as mi'a'n kun'ul'in'o'n, kaj post'e mi re'ferm'as, kaj mi supr'e'n'ir'as la ŝtup'ar'o'n pied'pint'e evit'ant'e spir'i kaj ek'brul'ig'ant'e kandel-alumet'o'j'n, por ke la jun'ul'in'o ne far'u iu'n mis'paŝ'o'n.

Preter'pas'ant'e la ĉambr'o'n de la mastr'in'o, mi sent'as mi'a'n kor'o'n fort'eg'e bat'ant'a'n. Fin'e, jen ni est'as en la du'a etaĝ'o, post'e en la tri'a, post'e en la kvin'a. Mi en'ir'as mi'a'n loĝ'ej'o'n. Venk'o!

Tamen mi kuraĝ'is parol'i nur mal'laŭt'e kaj de'met'is mi'a'j'n bot'et'o'j'n por far'i neniu'n bru'o'n. La te'o'n, prepar'it'a'n sur alkohol'a kuir'il'o, ni trink'is sur la angul'o de mi'a komod'o. Post'e mi iĝ'is insist'a ... insist'a ... kaj iom post iom, kvazaŭ lud'ant'e, mi de'met'is unu post la ali'a la vest'aĵ'o'j'n de mi'a amik'in'o, kiu ced'is rezist'ant'e, ruĝ'a, konfuz'it'a, ĉiam prokrast'ant'a la fatal'a'n kaj ĉarm'a'n moment'o'n.

Ŝi sur'hav'is nur, ver'e, mal'long'a'n blank'a'n sub'jup'o'n, kiam abrupt'e mal'ferm'iĝ'is mi'a pord'o, kaj aper'is sinjor'in'o Kergaran, kun kandel'o en la man'o, vest'it'a ekzakt'e kiel Emma.

Mi far'is salt'o'n mal'proksim'e'n de ŝi kaj mi star'is, konstern'it'e rigard'ant'a al ambaŭ vir'in'o'j, kiu'j fiks'e inter'rigard'is. Kio est'is okaz'ont'a?

La mastr'in'o prononc'is per arogant'a ton'o, kiu'n mi ne kon'is de ŝi: ”Mi ne vol'as knab'in'o'j'n en mi'a dom'o, sinjor'o Kervelen.”

Mi balbut'is: ”Sed, sinjor'in'o Kergaran, la fraŭl'in'o est'as nur mi'a amik'in'o. Ŝi ven'is pren'i tas'o'n da te'o.”

La dik'a vir'in'o plu'parol'is: ”Oni ne sur'hav'as nur'a'n ĉemiz'o'n por pren'i tas'o'n da te'o. Vi tuj for'ir'ig'os tiu'n person'o'n.”

Emma, konstern'it'a, ek'plor'is kaŝ'ant'e si'a'n vizaĝ'o'n en si'a jup'o. Mi perd'is la kap'o'n, ne sci'ant'e, kio'n far'i, nek kio'n dir'i. La mastr'in'o al'dir'is kun ne'rezist'ebl'a aŭtoritat'o: ”Help'u la fraŭl'in'o'n re'vest'iĝ'i kaj tuj for'konduk'u ŝi'n.”

Mi, cert'e, ne pov'is far'i i'o'n ali'a'n, kaj mi lev'is la rob'o'n fal'int'a'n rond'e, kvazaŭ krev'int'a balon'o, sur la plank'o'n, kaj mi pas'ig'is ĝi'n super la kap'o'n de la knab'in'o, kaj klopod'is agraf'i ĝi'n, al'ĝust'ig'i ĝi'n, kun grand'eg'a pen'o. Ŝi help'is mi'n, ĉiam plor'ant'e, terur'it'a, hast'ant'e, far'ant'e ĉi'a'j'n erar'o'j'n, ne plu pov'ant'e re'trov'i la ŝnur'o'j'n nek la buton'tru'o'j'n; kaj sinjor'in'o Kergaran star'is kun sen'esprim'a vizaĝ'o, ten'ant'e si'a'n kandel'o'n en'man'e, kaj lum'ig'is ni'n kun la sever'a poz'o de juĝ'ist'o.

Emma rapid'ig'is nun si'a'j'n mov'o'j'n, frenez'e kovr'is si'n, nod'is, al'pingl'is, laĉ'is, re'lig'is kun furioz'o, turment'at'a per urĝ'a bezon'o for'kur'i; kaj eĉ ne buton'int'e si'a'j'n bot'et'o'j'n, ŝi kur'is preter la mastr'in'o kaj pel'is si'n en la ŝtup'ar'o'n. Mi sekv'is ŝi'n kun pantofl'o'j, mem du'on'e sen'vest'iĝ'int'a, kaj ripet'is: ”Fraŭl'in'o, aŭskult'u, fraŭl'in'o.”

Mi ja konsci'is, ke neces'is dir'i i'o'n al ŝi, sed mi neni'o'n trov'is. Mi re'ating'is ŝi'n preciz'e ĉe la pord'o de la strat'o, kaj mi vol'is pren'i ŝi'a'n brak'o'n, sed ŝi fort'eg'e for'puŝ'is mi'n, balbut'ant'e per voĉ'o mal'laŭt'a kaj nervoz'a: ”Las'u mi'n ... las'u mi'n, ne tuŝ'u mi'n.”

Kaj ŝi for'kur'is sur la strat'o'n re'ferm'ant'e la pord'o'n post si.

Mi turn'is mi'n. S-in'o Kergaran est'is rest'int'a supr'e ĉe la unu'a etaĝ'o, kaj mi re'supr'e'n'ir'is la ŝtup'o'j'n lant'a'paŝ'e, atend'ant'e ĉio'n, kaj pret'a je ĉio.

La ĉambr'o de la mastr'in'o est'is mal'ferm'it'a, ŝi en'ir'ig'is mi'n dir'ant'e kun sever'a ton'o: ”Mi dev'as parol'i al vi, sinjor'o Kervelen.”

Mi preter'pas'is ŝi'n kun mal'lev'it'a kap'o. Ŝi de'met'is si'a'n kandel'o'n sur la kamen'o'n kaj, kruc'ant'e la brak'o'j'n sur si'a impon'a brust'o, kiu'n mal'bon'e kovr'is mal'dik'a kamizol'o: ”Nu, sinjor'o Kervelen, vi do pren'as mi'a'n dom'o'n por publik'a dom'o!”

Mi ne est'is fier'a. Mi murmur'is: ”Tut'e ne, sinjor'in'o Kergaran. Vi dev'as ne koler'iĝ'i, nu, vi ja sci'as, kio est'as jun'ul'o.”

Ŝi respond'is: ”Mi sci'as, ke mi ne vol'as ĉies'ul'in'o'j'n ĉe mi, ĉu vi aŭd'as? Mi sci'as, ke mi ig'os vi'n respekt'i mi'a'n tegment'o'n, kaj la bon'fam'o'n de mi'a dom'o, ĉu vi aŭd'as?

Mi sci'as ...”

Ŝi parol'is almenaŭ dum du'dek minut'o'j, akumul'ant'e la kial'o'j'n sur la indign'o'j'n, super'ŝut'ant'e mi'n sub la honor'ind'ec'o de si'a dom'o, pik'vund'ant'e mi'n per akr'a'j riproĉ'o'j.

Mi (hom'o est'as strang'a animal'o), anstataŭ aŭskult'i ŝi'n, rigard'is ŝi'n. Mi ne plu aŭd'is eĉ unu vort'o'n, ver'e neniu'n vort'o'n. Ŝi hav'is bel'eg'a'n brust'o'n, tiu in'o, firm'a'n, blank'a'n kaj gras'a'n, ebl'e iom dik'a'n, sed al'log'ant'a'n, kapabl'a'n kaŭz'i trem'o'j'n en la dors'o. Mi ver'e neniam est'is suspekt'int'a, ke est'as tia'j aĵ'o'j sub la lan'a rob'o de la mastr'in'o. Ŝi aspekt'is dek jar'o'j'n pli jun'a, en la negliĝ'o. Kaj jen mi sent'is mi'n tut'e strang'e, tut'e ... Kiel mi pov'us dir'i?

tut'e konfuz'it'a. Mi subit'e re'trov'is antaŭ ŝi mi'a'n situaci'o'n ... inter'romp'it'a'n unu kvar'on'hor'o'n pli fru'e en mi'a ĉambr'o.

Kaj, mal'antaŭ ŝi, en la alkov'o, mi rigard'is ŝi'a'n lit'o'n. Ĝi est'is du'on'e mal'ferm'it'a, prem'it'a, montr'ant'a, pro la kav'o en la lit'tuk'o'j, la pez'o'n de la korp'o, kiu kuŝ'is en ĝi. Kaj mi pens'is, ke cert'e est'as tre plaĉ'e kaj tre varm'e en'e, pli varm'e ol en ali'a lit'o. Kial pli varm'e? Mi ne sci'as, ebl'e pro la ampleks'o de la karn'o'j, kiu'j kuŝ'is en ĝi.

Kio est'as pli al'log'a kaj pli ĉarm'a, ol mal'ferm'it'a lit'o?

Tiu ĉi ebri'ig'is mi'n, de mal'proksim'e, kur'ig'is trem'et'o'j'n sur mi'a haŭt'o.

Ŝi ankoraŭ parol'is, sed nun dolĉ'e, ŝi parol'is kiel amik'in'o krud'a kaj bon'kor'a, jam pret'a pardon'i.

Mi balbut'is: ”Nu ...nu ... sinjor'in'o Kergaran ... nu ...”

Kaj ĉar ŝi nun silent'is por atend'i mi'a'n respond'o'n, mi ek'kapt'is ŝi'n en mi'a'j du brak'o'j kaj mi komenc'is kis'i ŝi'n, ja kis'i ŝi'n, kiel mal'sat'ant'o, kiel hom'o, kiu atend'as tio'n de'long'e. Ŝi barakt'is, turn'is la kap'o'n, ne tro fort'e koler'ant'e, aŭtomat'e ripet'ant'e, laŭ si'a kutim'o: ”Ho! Kanajl'o ...

kanajl'o ... ka ...”

Ŝi ne pov'is fin'i la vort'o'n, mi ek'pren'is ŝi'n per fort'o'streĉ'o kaj for'port'is ŝi'n, prem'at'a'n kontraŭ mi. Oni ja est'as fortik'a en iu'j okaz'o'j! Mi ating'is la lit'rand'o'n, kaj mi fal'is sur ĝi'n ne mal'ten'ant'e ŝi'n ... Est'is efektiv'e tre plaĉ'e kaj tre varm'e en ŝi'a lit'o.

Unu hor'o'n post'e, ĉar la kandel'o esting'iĝ'is, la mastr'in'o el'lit'iĝ'is por ek'brul'ig'i ali'a'n. Kaj dum ŝi re'ven'is en'ŝov'iĝ'i al mi'a flank'o, en'ig'ant'e sub la lit'tuk'o'j'n si'a'n rond'a'n kaj fort'a'n gamb'o'n, ŝi el'dir'is per voĉ'o kares'a, kontent'a, ebl'e dank'em'a: ”Ho! ... kanajl'o ... kanajl'o! ...”

Guy de Maupassant.

El la franc'a traduk'is Daniel Luez

Ebri'virg'ec'o

Fraŭl'in'o Emili'o Krip, tri'dek'kvin'jar'a instru'ist'in'o, glut'is la last'a'j'n gut'o'j'n el si'a botel'o da mineral'akv'o, bon'ord'e aranĝ'is si'a'n manĝ'il'ar'o'n, for'manĝ'is orf'a'n pan'pec'et'o'n, pag'is la kelner'in'o'n kaj rapid'is diskret'e al la taŭg'a pord'o por iom ord'ig'i si'n.

En la spegul'et'o fraŭl'in'o Krip vid'is mus'brun'a'n har'ar'o'n, mild'a'j'n blu'a'j'n okul'o'j'n mal'antaŭ okul'vitr'o'j, pal'et'a'n rond'a'n vizaĝ'o'n. Ŝi sen'bril'ig'is si'a'n simpati'a'n mal'long'a'n naz'o'n kaj larĝ'a'n frunt'o'n per pudr'o, uz'is si'a'n tre pal'a'n lip'farb'o'n, tir'is komb'il'et'o'n tra la mus'brun'a'n har'ar'o'n...

Fraŭl'in'o Krip re'ir'is al la kolegi'o, kie okaz'is somer'a kurs'o pri la franc'a lingv'o kaj kultur'o. Proksim'um'e du'cent ge'instru'ist'o'j el plur'a'j land'o'j trov'iĝ'is tie. La kultur'a kurs'o est'is bon'eg'a; fraŭl'in'o Krip jam poŝt'kart'is kelk'a'j'n amik'in'o'j'n tre entuziasm'e. Ver'a'j kler'ul'o'j, ver'a'j spert'ul'o'j, vizit'ant'a'j preleg'ant'o'j, film'o'j, teatr'aĵ'o'j, ekspozici'o; kaj oni hav'is iom da liber'a temp'o por butik'um'i, aŭ por manĝ'i en restoraci'o'j de si mem elekt'it'a'j. Fraŭl'in'o Krip elekt'is la plej mal'mult'e'kost'a'j'n restoraci'o'j'n, por ke, je la fin'o de si'a tre profesi'a feri'o, ŝi pov'u aĉet'i kelk'a'j'n kultur'a'j'n libr'o'j'n, ebl'e kelk'a'j'n disk'o'j'n, kiu'j stimul'os interes'o'n ĉe ŝi'a'j klas'an'in'o'j.

Oni jam re'amas'iĝ'is en la hal'o. Fraŭl'in'o Krip ĉirkaŭ'rigard'is. Kiu'n ŝi serĉ'is, aŭ kio'n? Ŝi mem ne sci'is. Ĉio est'is ja en perfekt'a ord'o: kompetent'a'j aranĝ'o'j, alt'kultur'a'j preleg'o'j.

La preleg'ont'o aper'is. Ĉiu'j ek'sid'is; fraŭl'in'o Krip, kies ge'patr'o'j zorg'e avert'is ŝi'n, ke oni neniam trud'u si'n, ek'sid'is je la fin'o de unu el la mal'antaŭ'a'j vic'o'j.

”Pro la diapozitiv'o'j”, la preleg'ont'o dir'is,”bon'vol'u mal'lum'ig'i.”

Help'em'a, entuziasm'o'plen'a jun'ul'o vigl'e tir'is ŝnur'o'n, kiu bru'eg'e ferm'is la fenestr'o'n.

”Ne, ne, nap'o'kap'ul'o!” li'a kamarad'o tuj kri'is; ”apog'u sur tiu'n prem'buton'o'n apud la fenestr'o!” Dum la unu'a jun'ul'o gap'ant'e serĉ'is, la du'a lev'iĝ'is, prem'is la buton'o'n kaj sonor'ig'is elektr'a'n sonor'il'o'n. Kelk'a'j hom'o'j ek'rid'is; kelk'a'j virt'em'e mal'rid'is. La preleg'ont'o ŝultr'o'tir'is. Uniform'ul'o subit'e aper'is, ŝajn'e el neni'e, kaj, tir'ant'e la ĝust'a'j'n ŝnur'o'j'n, mal'lum'ig'is la hal'o'n. La preleg'ant'o komenc'is parol'i kaj montr'i diapozitiv'o'j'n pri mez'epok'a'j manuskript'o'j kun rav'a'j, or'lum'ant'a'j kolor'bild'et'o'j.

Neni'u ajn pov'is vid'i fraŭl'in'o'n Krip. Ŝi sid'is kviet'e en la mal'lum'o; la mal'lum'o pli'kviet'ig'is ŝi'n, mal'streĉ'is la vizaĝ'muskol'o'j'n; ŝi'a'j mov'iĝ'em'a'j man'o'j kuŝ'is sur la sin'o.

Madon'in'o kun aŭreol'o kaj kun gras'a beb'o aper'is sur la ekran'o. Viv'imag'o'j sekv'is unu la ali'a'n: vit'o'j, roz'o'j, alt'a'j lili'o'j, palm'arb'o'j; salik'o'j; kastel'o'j, preĝ'ej'o'j, elegant'e girland'it'a'j kruc'o'j, elegant'e vest'it'a'j ge'sinjor'o'j, simi'et'o'j, kat'o'j, long'a'j serpent'o'j, kiu'j per flu'ant'a'j korp'o'j help'em'e konstru'is ĉef'liter'o'j'n, anĝel'o'j kun libr'o'j, harp'o'j, liut'o'j, glor'kron'o'j.

Fraŭl'in'o Krip komenc'is mal'atent'i la vort'o'j'n de la erudici'ul'o. Ŝi plur'foj'e pen'is re'vok'i si'n, re'trov'i ia faden'o'n de la zorg'e prepar'it'a preleg'o; sed en mal'lum'o oni ne pov'as memor'ig'e protokol'i. Kolor'o'j sekv'is si'n sur la ekran'o: skarlat'o, hel'verd'o, purpur'o, ultramar'o, or'o, brun'o, skarlat'o... kaj kelk'a'j komik'a'j simi'et'o'j poz'is marĝen'e, frost'rigid'a'j en varm'a kares'ad'o.

Anĝel'o'j, arb'o'j, mont'et'o'j, kastel'o'j, di'a'j beb'o'j kun aŭreol'o'j, vulp'o'j, lup'o'j, or'o kaj nigr'a ink'o...

Fraŭl'in'o Krip sent'is strang'a'n inklin'o'n plor'i.

Absurd'a pens'o invad'is ŝi'a'n mens'o'n kaj tre hont'ig'is ŝi'n: se, en tiu ĉi mal'lum'o, mi ek'plor'et'us kaj iu rimark'us, iu ebl'e prem'us mi'a'n man'o'n amik'e...

Ŝi de'nov'e pen'is fiks'i la pens'o'j'n sur la preleg'faden'o'n, sed mal'sukces'is. Du grand'a'j larm'o'j tikl'et'e flu'is sur ŝi'a'j vang'o'j .

Je la fin'o de la preleg'o, fraŭl'in'o Krip rapid'e pur'ig'is si'a'n mal'long'a'n naz'o'n kaj ĉirkaŭ'rigard'is por cert'iĝ'i, ke neni'u ajn rimark'is ŝi'a'n strang'a'n kondut'o'n, ĉar la sub'konsci'a mens'o vol'is enket'i, ĉu iu rimark'is ŝi'n. Dum la kvin'minut'a paŭz'o ŝi sukces'is bon'e re'pudr'i la vang'o'j'n.

Et'a koncert'o de franc'a muzik'o sekv'is; kaj plur'foj'e fraŭl'in'o Krip de'nov'e ĉirkaŭ'rigard'is kun si'a perd'it'a mien'o. Kiam, post la koncert'o, ĉiu'j ek'for'ir'is por liber'a vesper'o, la entuziasm'a jun'a instru'ist'o, la fuŝ'int'o pri la fenestr'o'j, turn'is si'n tro subit'e por al'parol'i kamarad'o'n, kaj renvers'is seĝ'o'n.

Fraŭl'in'o Krip pens'is, konsci'e: ”Est'us pli bon'e hav'i nur vir'in'o'j'n en tiu'j ĉi kultur'a'j kurs'o'j.”

Tiu absurd'a em'o ek'plor'i daŭr'e ĝen'is ŝi'n.

”Kio'n mi hav'as? Kio est'as? ŝi pens'is. Ĉio ir'as bon'e; mi long'e ŝpar'ad'is por ĉe'est'i tiu'n ĉi kurs'o'n, kaj ĉio ir'as plej bon'e, tut'e laŭ la prospekt'o.”

Ŝi marŝ'is laŭ'long'e de platan'a ale'o. La punt'ec'a ombr'o delikat'e makul'is ŝi'a'n blank'a'n somer'a'n rob'o'n. Subit'e ŝi ek'tim'is. Iu sekv'as ŝi'n...! Ŝi turn'is la kap'o'n. Ne; ŝi tut'e erar'is; ŝi tro imag'is; ŝi est'is tut'e sol'a kaj sekur'a, tut'e sol'a kaj sekur'a... kaj nov'a'j larm'o'j ek'flu'is sur la pal'a'j, zorg'e pudr'it'a'j vang'o'j.

Fraŭl'in'o Emili'o Krip est'is kompetent'a hom'o, tre disciplin'it'a kaj disciplin'em'a.

”Nu, do, sid'iĝ'u!” ŝi dir'is sever'e al si mem. ”Kaj dir'u al mi; kio ĝen'as vi'n!” Ŝi sid'iĝ'is sur ale'a benk'o, kaj konsci'e mal'streĉ'iĝ'is.

”Nu, Krip, idiot'o, kio'n vi hav'as? Est'as bel'a tag'o. La kurs'o est'as bon'eg'a; ĉio est'as laŭ la prospekt'o; vi hav'as ĉio'n, kio'n vi dezir'as. Ĉu ne?” Du nov'a'j larm'o'j flu'is sur ŝi'a'j vang'o'j; ŝi koler'et'e sku'is la kap'o'n kvazaŭ la larm'o'j est'us vesp'o'j. ”Vid'u la sun'bril'o'n! Ĉu iu mal'afabl'is kontraŭ vi? Ĉu vi ne hav'as sufiĉ'a'n mon'o'n por vi'a'j raci'a'j bezon'o'j?... Ĉu ebl'e tiu epizod'o de la mal'lum'ig'ad'o agac'is vi'n?... Sed est'u pli proporci'em'a! Vi neniel respond'ec'is pri la aranĝ'o'j! Kun'tir'u vi'n, Krip; vi'a'j nerv'o'j est'as en mal'bon'a ord'o! Hodiaŭ vi aŭd'is du bon'eg'a'j'n preleg'o'j'n, ĉe'est'is du bon'eg'a'j'n lecion'o'j'n, lern'is nov'a'j'n vort'o'j'n, vid'is b-bel'eg'a'j'n bild'o'j'n, aŭd'is bel'a'n muzik'o'n. Ĉio laŭ la prospekt'o; do, kial vi plend'as? Idiot'in'o!”

Kaj, el'ig'ant'e tiu'j'n ĉi tre saĝ'a'j'n, dec'a'j'n vort'o'j'n, fraŭl'in'o Krip komenc'is spasm'e plor'i.

Tamen, ĉar ŝi est'is tre disciplin'it'a kaj disciplin'em'a vir'in'o, ŝi rapid'e ek'reg'is si'n de'nov'e.

”Nu, Krip! Vi sen'dub'e est'as iom tro lac'a! La last'a lern'o'period'o ja est'is streĉ'a. Ebl'e vi dev'as indulg'i vi'n iom'et'e. Nu; jen mi'a propon'o: mi ir'u al bon'a restoraci'o kaj iom mal'ŝpar'u por luks'a vesper'manĝ'o; kaj post'e mi ir'u al la teatr'o aŭ kin'ej'o, aŭ ebl'e mi far'u bon'a'n san'ig'a'n promen'o'n. Bon'e! Kelk'foj'e oni dev'as iom'et'e indulg'i si'n por plen'e reg'i si'n post'e. Ĉu ebl'e mi pren'u unu aspirin'o'n? — Ne. Mi rezerv'u ĝi'n, ĝis mi pli bezon'os ĝi'n. Oni ne al'kutim'iĝ'u al ili.”

Fraŭl'in'o Krip, sent'ant'e du'on'kaŝ'it'a'n inklin'o'n gratul'i si'n mem pro si'a real'ism'a, konstru'em'a si'n'ten'o, re'pudr'is la vizaĝ'o'n, for'marŝ'is, kaj decid'em'e elekt'is restoraci'o'n, kie si'n anonc'is alt'nivel'a turist'menu'o kontraŭ 1200 frank'o'j. Terur'e kost'a, ŝi pens'is; sed oni dev'as sci'i kiel kaj fast'i kaj fest'i. Ŝi ek'sid'is.

Kiam la kelner'in'o al'port'is kaj mal'ferm'is du'on'botel'o'n da blank'a vin'o, fraŭl'in'o Krip kred'is, ke est'as ia erar'o.

Re'rigard'ant'e la menu'o'n, ŝi konstat'is, ke du'on'botel'o da vin'o est'as inkluziv'it'a.

Domaĝ'e, ŝi pens'is, ke mi ne avert'is la kelner'in'o'n, ke mi ne trink'as vin'o'n.

Emili'o Krip eduk'iĝ'is en angl'a metod'ist'a famili'o, en kiu vin'o est'is sam'e tabu'a kiel morfin'o. Vid'i vin'trink'ant'o'j'n en Franc'uj'o ne ŝok'is ŝi'n; kaj ŝi fier'et'is pri si'a real'ism'o, la rezult'o de ampleks'a leg'ad'o kaj mult'a vojaĝ'ad'o.

Dum ŝi frand'is perfekt'a'n omar'salat'o'n, revoluci'a pens'o atak'is la Bastil'o'n de ŝi'a krani'o. Literatur'o sufiĉ'e oft'e ripet'is al ŝi la koncept'o'n, ke vin'o gaj'ig'as. La patr'o ĉiam dir'ad'is, ke vin'o est'as venen'o; sed ŝi kon'is plur'a'j'n koleg'in'o'j'n, kiu'j foj'e gust'um'is vin'o'n kaj ne ŝajn'is venen'it'a'j.

La vic'direktor'in'o, fraŭl'in'o Ross, eĉ pretend'is iom'et'e kompren'i vin'o'n kaj likvor'o'j'n; kaj fraŭl'in'o Ross vid'ebl'e rest'is san'a, bon'humor'a kaj bon'kondut'a. Iam ili diskut'is pri alkohol'o. Kio'n dir'is fraŭl'in'o Ross? — ”Ej, mi'a kar'a, kondiĉ'e ke oni uz'u nur tre moder'e, kaj ne miks'u divers'a'j'n alkohol'aĵ'o'j'n, kaj ne met'u i'o'n ajn tia'n en antaŭ'e mal'plen'a'n stomak'o'n, kie est'as la mal'bon'o? Kar'a mi'a, se mi est'us riĉ'a, mi ĉiam pren'us unu glas'et'o'n kun mi'a vesper'manĝ'o... sed nur unu, kompren'ebl'e.”

Se mi est'as tiel stult'e mal'gaj'a, fraŭl'in'o Krip pens'is, ebl'e unu glas'o da vin'o, nur mal'fort'a blank'a vin'o, kaj kun mi'a vesper'manĝ'o, por'temp'e help'os mi'n. Mi prov'u!

Mi neniam promes'is i'o'n pri tio al Pa'ĉj'o. Nur pri vir'o'j kaj lasciv'ig'a'j parfum'o'j.

Iom hezit'em'e, fraŭl'in'o Krip el'verŝ'is glas'et'o'n da blank'a vin'o. Ŝi tim'em'e gust'um'is ĝi'n. Kiel ĝi gust'as? Medikament'e... iom'et'e kiel ipekakuan'o; sed ne; mal'pli amar'e, pli — pli parfum'e... (ŝi glut'is de'nov'e)... iel frukt'e, iel vin'ber'ec'e... kaj pli parfum'e post la mal'aper'o; strang'e, tre strang'e, ke io gust'as pli bon'e, jam mal'aper'int'e. Ne'kutim'a varm'et'o dorlot'is ŝi'a'n stomak'o'n.

La kelner'in'o al'port'is bon'odor'a'n kok'id'aĵ'o'n kun legom'o'j. Fraŭl'in'o Krip mal'plen'ig'is si'a'n glas'o'n, serv'is si'n kaj manĝ'is kun bon'a apetit'o. Scienc'a sci'vol'em'o distr'is ŝi'n de la strang'a larm'em'o. Jes; ŝi fart'is pli bon'e; la nerv'o'kriz'et'o ŝajn'e est'is for.

Ŝi etend'is la man'o'n al la karaf'o, ĉar ŝi soif'is; sed la man'o kvazaŭ akcident'e traf'is la vin'botel'o'n kaj, distr'iĝ'em'e, ŝi el'verŝ'is du'a'n glas'o'plen'o'n.

Konsci'ant'e pri si'a erar'o, ŝi ruĝ'iĝ'is.

Mi ne las'os la plen'a'n glas'o'n sur la tabl'o, ŝi pens'is; tio aspekt'us stult'e, strang'e. Mi for'trink'os ĝi'n, sed mal'rapid'e kaj tre zorg'e; kaj unu'e, mi bon'e manĝ'os, plen'ig'os la stomak'o'n. Ŝi entuziasm'e atak'is la bon'odor'a'n kok'id'aĵ'o'n, kiu, fakt'e, est'is kuir'it'a en vin'o.

Post la du'a glas'o, la si'n'ten'o de fraŭl'in'o Krip iom ŝanĝ'iĝ'is jam. Ŝi defi'e ek'rigard'is la botel'o'n.

”Mi est'as plen'aĝ'a, plen'rajt'a vir'in'o!” ŝi dir'is, aŭd'ebl'e sed ne laŭt'e. ”Kaj se mi vol'as trink'i vin'o'n, por kiu mi ja pag'os, jes, per mi'a propr'a mon'o honest'e gajn'it'a, mi rajt'as trink'i ĝi'n. Kaj mi rajt'as konsum'i kokr'it'aĵ'o'n, kok'id'aĵ'o'n, jes. Mi ne est'as nun en stab'ĉambr'o.”

Ŝi el'verŝ'is tri'a'n glas'o'plen'o'n.

La kelner'in'o al'port'is sortiment'o'n da fromaĝ'o'j.

Kiam la botel'o est'is tut'e mal'plen'a, fraŭl'in'o Krip renvers'is ĝi'n por plen'konvink'i si'n pri tio. Post'e, super fromaĝ'o, ŝi medit'is, aŭd'ebl'e sed nek laŭt'e nek alt'e, ĉar, kiel la patr'in'o oft'e dir'ad'is, bon'eduk'it'a vir'in'o rest'as bon'eduk'it'a en ĉiu'j cirkonstanc'o'j. Se oni ne pov'as hav'i nov'a'j'n vest'aĵ'o'j'n, oni des pli pur'ig'u kaj flik'u; se oni ne hav'as ban'ĉambr'o'n, oni zorg'e lav'u si'n...

La kelner'in'o al'port'is komplik'a'n glaci'aĵ'o'n.

Est'is scienc'e tre interes'e, altern'e sent'i mal'varm'o'n kaj dolĉ'a'n kuraĝ'ig'a'n varm'ig'o'n en la stomak'o.

Se oni est'as ebri'a, oni kondut'u kiel ebl'e plej dec'e.

Fraŭl'in'o Krip sent'is zum'ad'o'n en la kap'o kaj ne'kompren'ebl'a'n kaŭĉuk'ec'o'n ĉe la genu'o'j. La man'o'j trem'et'is, kiam ŝi pag'is la kelner'in'o'n, sed ŝi reg'is si'n, sam'e kiel dum la tut'a viv'o, kiam ŝi tre atent'em'e pilgrim'is al la neces'ej'o, kaj kapt'is la okaz'o'n re'pudr'i mal'long'a'n naz'o'n, kies kolor'o ne sugest'u anemi'o'n.

Ŝi est'is jam el'trov'int'a util'a'n fakt'o'n: kiam oni ne pov'as far'i i'o'n bon'e laŭ normal'a rapid'ec'o, oni far'u mal'pli rapid'e, kaj, kutim'e, ĉio ir'os glat'e. Mal'streĉ'e, mal'rapid'e, perfekt'e dec'e, ŝi for'las'is la restoraci'o'n.

La agrabl'e mal'varm'et'a vesper'a aer'o vang'o'frap'is ŝi'n sen'kompat'e. Surpriz'it'e, ŝi ŝancel'iĝ'is.

”Mi far'os promen'o'n!” ŝi dir'is.

Post kelk'a'j paŝ'o'j, ŝi dir'is: ”Ne! mi ir'os tuj al mi'a hotel'o, kaj dorm'os!”

Tre mal'rapid'e, kun la dign'o de bon'eduk'it'ul'in'o, kiu ankoraŭ konsci'e rest'as bon'eduk'it'a, fraŭl'in'o Krip marŝ'is al si'a hotel'o. Oni ne atent'ig'u, ne kaŭz'u skandal'o'n.

Ŝi sukces'is trov'i si'a'n et'a'n lit'ĉambr'o'n, ŝlos'is la pord'o'n kaj sid'iĝ'is sur si'a lit'o. Nun ŝi pov'is ĉes'ig'i la zorg'a'n pen'ad'o'n kondut'i dec'e. La tut'a mebl'ar'o, la tut'a mur'ar'o, komenc'is karusel'e ĉirkaŭ'kur'i.

”Mi nest'as sobria” dir'is fraŭl'in'o Krip, per la voĉ'ton'o de hom'o, kiu ĵus el'trov'is i'o'n grav'a'n kaj profund'a'n. ”Mi nest'as trotre sobria.” Ŝi rigard'is si'n en la danc'em'a spegul'o. ”Kaj mi'a roz'o est'as neĝ'a. Mi devaŝ en'lit'iĝ'i.”

Kiam la mebl'ar'o iom mal'pli drast'e kirl'iĝ'is, fraŭl'in'o Krip trov'is la piĵam'o'n kaj mal'rapid'e mal'vest'is si'n. Ŝi preskaŭ forges'is de'met'i la ŝu'o'j'n, sed last'moment'e rimark'is ili'n. Sur'met'i la piĵam'a'n jak'o'n est'is facil'e; sed ŝi subit'e ek'kompren'is, por la unu'a foj'o dum la viv'o, ke sur'met'i piĵam'a'n pantalon'o'n bezon'as eg'e komplik'a'j'n muskol'a'j'n kaj artik'a'j'n kun'labor'ad'o'j'n; kaj ŝi'a'j muskol'o'j kaj artik'o'j ŝajn'e evolu'ig'is i'a'n ne'kutim'a'n individu'ec'o'n.

Eĉ far'i ĉio'n mal'rapid'e ne sufiĉ'is. Sam'temp'e ten'i la pantalon'o'n en taŭg'a pozici'o kaj en'met'i la pied'o'j'n est'is ne'ebl'e. Sed absolut'e ne'ebl'e, ŝi konklud'is, post tri'a ek'sid'o sur la plank'o. Ŝi las'is la pantalon'o'n sur la plank'o kaj tir'is si'n sur la lit'o'n, kie ŝi sid'ad'is kun pend'ant'a'j krur'o'j.

”Emili'o Krip,” ŝi dir'is sever'e,”vi nepr'e nest'as bri'a.

Ebri'a con bri'o. Ĉu vi pov'us nun don'i lecion'o'n? Aŭ lecion'du'on'o'n aŭ lecion'tri'on'o'n? — Nu, mi prov'u. Ho, mi'a nuzo est'as ja iom raĝ'a. Sed mi prov'u. Ĉu mi kapabl'as orator'i nun... orator'i kiel or'buŝ'a or'a'karot'o, ne, orakol'o?”

”Jeŝ. Mi pov'as lecŝioni. Mi rajt'as far'i i'o'n ajn, kio'n mi dezir'as far'i. Knab'in'o'j, hodiaŭ mi laprolas pri Am'o. Am'o, knab'in'o'j, ne est'as Amor'o. Amor'o est'as arĝent'a, Am'o est'as or'a. Do, or'a Amor'o est'as Or'am'o. Kiam vir'o am'ind'um'as ni'n, li or'um'as ni'n, kio signif'as, li amor'as ni'n. Mi ver'e devuŝ surpanti mi'a'n metalonon, mi sen'dub'e aspekt'as iom strang'a. Pardon'u, knab'in'o'j, mi las'is mi'a'n talar'o'n en la ŝtop'ĉambr'o. Mi est'as iom forĝeŝema; jeŝ; mi vol'us for'jes'i ĉiu'j'n mi'a'j'n ĉagren'o'j'n”

”Ĉiu in'o bezon'as am'o'n kaj ĉiu am'o bezon'as in'o'n.

Mi'a nom'o est'as vir'in'a nom'o, Emili'o, do, mi bezon'as am'o'n. Ĉiu in'o benzin'as vin'o'n; vid'u, mi trink'is du'on'botel'o'n da blank'a vin'o, kaj nun mi sci'as, ke mi rajt'as far'i i'o'n ajn. Am'o est'as inter la element'a'j hom'a'j rajt'o'j; demand'u al Unesk'o. Ĝi dev'us est'i en la ĉart'o de la Unu'iĝ'int'a'j Naci'o'j. Kiel oni unu'iĝ'u sen am'o? Al ĉiu bon'a dam'o, porci'o da bon'a am'o: jen mi'a nov'a proverb'o. Kaj mi'a nom'o est'as Emili'o, kaj roz'o sam'valor'as kiel lili'o; jen ali'a. Roz'o'j: jes, nun mi'a nozo est'as kvazaŭ ruĝ'a roz'o, ne, mi'a naz'o est'as kvazaŭ ruĝ'a ras'o.”

Fraŭl'in'o Krip gest'is per larĝ'a'j, mal'streĉ'a'j, mem'fid'a'j gest'o'j, dum ŝi orator'is. La rond'a vizaĝ'o est'is ruĝ'et'a kaj ŝi iom ŝvit'is; la okul'o'j bril'is mal'sek'et'e. Ne'difin'a bon'fart'o'sent'o tra'varm'ig'is la sen'pantalon'a'n tors'o'n.

”Viv'o sen am'o est'as vevo. Ve'a viv'o de vidv'in'o. Jes, vin'o, vid'i, per vin'o. In vin'o veritas. Kial mi ne rajt'as am'i kaj am'at'i? Ne. Jes. Mi est'as Emili'o Krip; mi est'as magistr'in'o kaj mi hav'as mi'a'n instru'ist'in'a'n diplom'o'n. Kaj mult'a'j'n bon'a'j'n atest'il'o'j'n. Mi rajt'as far'i i'o'n ajn, jes, fafari i'o'n ajn, mi pov'as far'i i'o'n ajn; sed ŝajn'e mi ne pov'as surpanti mi'a'n tiralonon. Diabl'o! La cert'a cert'o; lacert'o lud'as en mi'a stomak'o.”

”Ho ve!” Fraŭl'in'o Krip subit'e kri'et'is. Ŝi sent'is bezon'o'n vom'i, kaj ne vol'is ir'i tra la hotel'a koridor'o en si'a piĵam'supr'aĵ'o nur. La long'e disciplin'it'a inteligent'o ek'funkci'is; ŝi kapt'is si'a'n surtut'o'n, sukces'is sur'met'i kaj buton'um'i ĝi'n, kaj kur'is nud'pied'e tra la koridor'o. Ĉar bon'eduk'it'ul'in'o rest'as bon'eduk'it'ul'in'o en ĉiu'j cirkonstanc'o'j, ŝi ĝust'e cel'is, ĝust'e traf'is kaj ne las'is i'a'n aĉ'aĵ'o'n ie por la pur'ig'ist'in'o. Ŝi ŝancel'iĝ'e re'ven'is al si'a lit'ĉambr'o, de'met'is la surtut'o'n kaj prov'is de'nov'e sur'met'i si'a'n piĵam'o'pantalon'o'n; sed la muskol'o'j daŭr'e rifuz'is kun'labor'i. La stomak'o est'is nun mult'e pli komfort'a; strang'a bon'fart'o kvazaŭ ekstaz'o inund'is ŝi'n.

”Hej...” ŝi dir'is pli hezit'em'e, ”mi... est'as... feliĉ'a. Neni'o ajn tre grav'as. Fin'fin'e, jen, mi est'as mi kaj jen, mi hav'as kelk'a'j'n rajt'o'j'n. Kelk'a'j'n ele-element'a'j'n hom'a'j'n rajt'o'j'n; demand'u al la Unu'i ̧... i ̧... i ̧...”

”Ej, mi dorm'em'as. Ebl'e mi dev'as en'lit'iĝ'i nun. Mi vol'as est'i freŝ'a kaj vigl'a morgaŭ por mi'a kultur'a kurs'o.” Ŝi ek'rid'is mal'laŭt'e, mal'fort'e kaj iom infan'ec'e.”Kaj ebl'e aventur'o trov'os mi'n, aŭ ebl'e mi trov'os aventur'o'n. Sed nun mi en'lit'iĝ'u.”

La lit'o, tamen, est'is komplik'a problem'o. Fraŭl'in'o Krip neniam antaŭ'e konstat'is kiom da lert'a'j mov'o'j oni dev'as far'i por normal'e met'i si'n en lit'o'n. Oni dev'as si'n prem'i en mal'larĝ'a'n apertur'o'n, kiu, est'ant'e plat'a kaj mol'a, tut'e ne help'as. Kaj oni dev'as tre zorg'e atent'i, por ke la kap'o trov'iĝ'u sur la kap'kusen'o kaj la pied'o'j en la kovrilosakaĵo je la fin'o de la operaci'o, kaj ne invers'e. Est'us pli facil'e, mekanik'e, en'ramp'i kun la kap'o antaŭ'e; la kap'o pli mal'mol'e avan'gard'us; sed tia metod'o ebl'e kaŭz'us sufok'iĝ'o'n.

Fraŭl'in'o Krip prov'is unu'foj'e, sed iel mal'traf'is la apertur'o'n kaj trov'is si'n kun la kap'o ĉe la pied'o de la lit'o, sur la kovr'il'o'j.

”Kia ne'kompetent'ec'o!” ŝi dir'is aŭd'ebl'e. Ŝi re'prov'is, de'nov'e mal'traf'is la apertur'o'n kaj ĉi-foj'e pli rapid'e re'turn'is si'n por re'prov'i. Tio ĉi re'okaz'ad'is plur'foj'e, ĝis subit'e fraŭl'in'o Krip ek'sent'is la komik'ec'o'n de si'a'j propr'a'j mov'o'j.

”Mi est'as kvazaŭ kat'o, kiu far'as si'a'n lit'o'n laŭ'instinkt'e, turn'glat'ig'ant'e la long'a'n herb'o'n eĉ sur sen'herb'a tapiŝ'o!” ŝi dir'is, jam iom mal'pli ebri'a, sed ankoraŭ rid'em'e feliĉ'a.

Ŝi nun intenc'e far'is kelk'a'j'n turn'iĝ'o'j'n, por lud'i. La rid'ad'ant'a vir'in'kat'o ĉif'is la lit'kovr'il'o'j'n, las'ant'e en ili la spur'o'j'n de tiu turn'iĝ'ad'o. Post'e ŝi'a kap'o iom subit'e trov'is la kap'kusen'o'n, tiel mol'a'n, tiel agrabl'e mal'varm'a'n.

”Demand'u al la Unu'iĝ'int'a'j Naci'o'j ...” ŝi murmur'is rid'et'ant'e; kaj en'dorm'iĝ'is.

Nokt'mez'e, bril'e blank'a lun'o vid'is, tra la fenestr'o de tiu et'a hotel'a lit'ĉambr'o, dorm'ant'in'o'n. Ŝi kuŝ'is, preskaŭ sfer'ig'it'a kat'ec'e, sur la kovr'il'o'j; ŝi port'is nur piĵam'o'jak'o'n kaj dik'a'j'n okul'vitr'o'j'n; dolĉkontura roz'kolor'a sid'il'o sen'kulp'is beb'ec'e sub la lun'o; kaj, sub mus'brun'a, post'rikolt'e mal'bon'ord'a har'ar'o, la vizaĝ'o rid'et'is, prem'it'a en la kap'kusen'o'n, kiu'n fraŭl'in'o magistr'in'o Krip, instru'ist'in'o kaj kultur'kurs'an'in'o, ĉirkaŭ'brak'is per si'a tut'a dum'dorm'a fort'o.

Marjorie Boulton

La vet'o

Profesor'o Žitnik kaj geometr'o Pirnat, ambaŭ Anton'o'j laŭ'nom'e, fest'is si'a'j'n nom'o'tag'o'j'n. Pirnat est'is jam unu jar'o'n edz'iĝ'int'a al mal'grand'a, rond'et'a kaj temperament'a vir'in'o, kiu kaŭz'is al li en la societ'o'j plur'foj'e divers'a'j'n mal'agrabl'aĵ'o'j'n. Subit'e pov'is en'ir'i ŝi'a'n kap'o'n la ide'o, ke la edz'o rigard'as ne'kon'at'ul'in'o'n ĉe la tri'a tabl'o, aŭ ke vid'ebl'as en li'a okul'o ”aĉ'a karn'a volupt'o”, kiam rapid'as tra la ĉambr'o bel'a jun'a kelner'in'o, ”kamp'ar'a fask'o”. El tiu'j rimark'o'j el'kresk'is mal'long'a'j kverel'o'j kaj al tiu disput'ad'o sekv'is kaŝ'a, silent'a kaj kondamn'ind'a vir'in'a plor'o. Tia situaci'o est'as ĉiam mal'agrabl'a. La edz'in'o plor'as, la edz'o sid'as apud'e, ruĝ'vizaĝ'a pro embaras'o kaj koler'o, la najbar'o'j send'as al li el ĉiu'j flank'o'j akr'a'j'n riproĉ'o'j'n, kial li turment'as la kompat'ind'ul'in'o'n, vi krud'a kamp'ar'a ŝtip'o!

Ambaŭ — kaj Žitnik kaj Pirnat — nask'iĝ'is la sam'a'n jar'o'n, en 1882 post Krist'o. La profesor'o est'is hom'o, kiu bezon'as hav'i apud si iu'n, kiu'n li super'as. Se li pik'as li'n, li neniam lac'iĝ'as je ĝentil'a'j re'ag'o'j en form'o de sen'kulp'a rid'o, se li cerb'um'as, li post'ĉas'as spir'o'n kaj vort'o'j'n kaj sub'ten'e kaj admir'e kap'jes'as, se li pri'labor'as trab'o'n en la okul'o de la amik'o, li prov'as sen'lac'e trov'i ankaŭ split'aĵ'o'j'n kaj rub'o'j'n. Inter la kun'ul'o'j li mal'bon'e sukces'is, sed li gajn'is je tombol'o, kiam li amik'iĝ'is kun sinjor'o geometr'o Pirnat.

Post la tag'manĝ'o — je kvar'on'o antaŭ la du'a — ili ven'as al kaf'ej'o. Ĉe la fenestr'o, preter kiu konduk'as larĝ'a strat'o, ili sid'as vid'al'vid'e, kirl'as per kuler'et'o'j la kaf'o'n kaj mal'rapid'e gust'um'as ĝi'n. Žitnik hav'as or'a'n naz'um'o'n, est'as dik'a, alt'a kaj pal'a. Pirnat est'as je kap'o pli mal'alt'a, uz'as okul'vitr'o'j'n kaj kaŝ'as por si'a aĝ'o abund'a'n ventr'o'n.

La vang'o'j est'as ruĝ'a'j kaj rond'a'j, kiel se iu est'us blov'int'a li'n.

”Kio est'as al vi?” mir'as Žitnik.

”Neni'o,” rid'as jam anticip'e Pirnat kaj oni vid'as en li'a'j okul'o'j, ke li atend'as bon'eg'a'j'n pri'mok'o'j'n.

”Mi renkont'is vi'a'n edz'in'o'n. Ŝi ĉirkaŭ'ir'as iom pal'a. He ... he ... vi!”

Žitnik fingr'o'minac'as, sed Pirn'as est'as ek'rid'ont'a.

”Kio'n,” li dir'as, ”kio'n?” kaj la okul'o'j jam mal'sek'as.

”Ŝajn'as al mi, ke vi tro'uz'as vi'a'j'n edz'a'j'n rajt'o'j'n. Nu, aĉ'ul'o, ankaŭ al tio ekzist'as rimed'o'j.”

Pirnat ruĝ'as kaj rid'as volupt'e kaj abund'e. Long'e long'e ond'as el li'a brust'o mol'a rid'et'ad'o, je kio li'a voĉ'o jen lev'ig'as jen mal'lev'iĝ'as.

Sed oni dev'as ir'i fest'i la nom'o'tag'o'n. Žitnik hav'as grand'a'n kvar'ĉambr'a'n apartament'o'n kun mal'bon'a, mal'nov'a mebl'ar'o. Loĝ'as ĉe li la patr'in'o kaj frat'in'o. La patr'in'o est'as sep'dek'jar'a, la frat'in'o kvin'dek. Ambaŭ est'as griz'a'j, larĝ'a'j kaj obtuz'a'j. Vizit'o'j'n ili ne ŝat'as, ĉar en la ĉambr'o'j neniam ”est'as tre bel'e”. Er'o'j de vest'aĵ'o'j kuŝ'as sur la lit'o'j, sur la mal'nov'a sof'o, sur la pian'o, aŭ pend'as sur la apog'il'o'j de la mal'komfort'a'j kaj pez'a'j seĝ'o'j. Kiam en'ir'as la ĉambr'o'n Pirnat kaj li'a edz'in'o, la frat'in'o de Pirnat salt'as al la sof'o, antaŭ kiu star'as tabl'o, pren'as ar'o'n da sub'vest'aĵ'o'j, port'as ili'n al apud'a ĉambr'o kaj ĵet'as ili'n sur la lit'o'n.

”Mi ĉiam ord'ig'as,” ŝi dir'as, ”sed est'as neniam ord'ig'it'e.”

Pirnat kaj la edz'in'o sid'iĝ'as sur la sof'o, la frat'in'o al'port'as teler'o'j'n, Žitnik mal'hel'a'j'n vin'botel'o'j'n, pren'as unu post la ali'a inter la krur'o'j'n kaj mal'ferm'as ili'n. La patr'in'o sid'as apud la kamen'o kaj dorm'et'as. Kiam el'salt'as kork'o, ŝi rigard'as, rid'et'as kaj dir'as: ”Jes ja! Ver'e tiel est'as.”

La frat'in'o met'as la manĝ'o'n sur la tabl'o'n. La geometr'o dir'as ĝentil'e: ”Ĉu vi al'sid'os, fraŭl'in'o? Kaj pa'nj'o?”

”Ni jam vesper'manĝ'is!” dir'as la frat'in'o. ”Vi manĝ'u!”

Žitnik lev'as teler'o'n kun viand'o kaj propon'as. Sinjor'in'o Pirnat pren'as er'et'e, gust'um'et'as kaj ĉes'as.

”Ver'ŝajn'e ĝi ne bon'gust'as,” dir'as ĝentil'e la frat'in'o.

”Bon'eg'a, bon'eg'a,” kap'balanc'as Pirnat kaj tranĉ'as pli rapid'e, sur'fork'ig'as kaj en'buŝ'ig'as.

Ili pri'parol'as kutim'aĵ'o'j'n. Dum'temp'e ankaŭ la frat'in'o ek'dorm'as ĉe la kamen'o. Ŝi kaj la patr'in'o sid'as ĉiu je ĝi'a'j flank'o'j, ten'as la man'o'j'n kruc'um'it'a'j kaj mal'rapid'e mal'lev'as la kap'o'j'n. Kiam la patr'in'o glit'as jam tut'e antaŭ'e'n, la frat'in'o subit'e rekt'iĝ'as kaj de'nov'e ek'mal'lev'as la kap'o'n kaj glit'as antaŭ'e'n. Kiam Pirnat el'ir'as, Žitnik klin'iĝ'as mal'dekstr'e'n al sinjor'in'o Pirnat kaj rigard'as ŝi'a'n kol'o'n.

”Sinjor'in'o Zina,” li dir'as, ”vi hav'as tiel mal'hel'blank'a'n haŭt'o'n, ke ĝi plaĉ'eg'as al mi.”

”Edz'iĝ'u,” ŝi konsil'as kaj rid'as tut'e vir'in'ec'e, kun gaj'a'j okul'o'j kaj iom larĝ'a buŝ'o.

”Do vi dezir'as al mi etern'a'n damn'o'n? Mi mord'us vi'n!”

Pirnat mal'ferm'as la pord'o'n, la patr'in'o vek'iĝ'as, rigard'as kaj murmur'as: ”Jes ja ... Ver'e tiel est'as.”

La vin'o est'as bon'a kaj vigl'ig'as la societ'o'n. Ĉiu'j tri est'as ruĝ'a'j kaj ili'a'j okul'o'j bril'as. Kiam ili fin'trink'is, ili ir'as al trink'ej'o. Ili elekt'as tabl'o'n en la angul'o — kaj sur la frunt'o kaj tempi'o'j de Pirnat komenc'as kolekt'iĝ'i ŝvit'o.

Tio est'as kon'at'a sign'o, ke ebri'ec'o ek'reg'is li'n. Li trink'as pli rapid'e, mend'as cigar'o'n, re'e kaj re'e brul'ig'as ĝi'n, pren'as el la buŝ'o kaj prov'as kant'i. Ŝajn'as al li ankaŭ, ke mank'as al li ĉapel'o. Li ir'as pren'i ĝi'n kaj sur'met'as oblikv'e sur la kap'o'n. Kio'n ajn Žitnik dir'as, ĉu i'o'n amuz'a'n aŭ ne, saĝ'a'n aŭ stult'a'n, al ĉio li jes'as kaj rid'as. Li pren'as la okul'vitr'o'j'n per ŝvit'a'j man'o'j kaj ne plu ŝajn'as al li, ke li rigard'as tra nebul'o.

Tiam okaz'as al Žitnik io ne'atend'it'a. Zina sid'as en la angul'o apud la vand'o, Pirnat apud ŝi, sed Žitnik vid'al'vid'e al ŝi, tiel ke li turn'as la dors'o'n al la ĉambr'o. Ne plu est'as trink'ant'o'j en tiu ĉambr'o, el la antaŭ'ĉambr'o aŭd'ebl'as kart'lud'ad'o. Kelk'foj'e en'ven'as kelner'in'o, mal'dik'a, aĝ'a, rigard'as al la tabl'o kaj for'ir'as.

Zina subit'e pied'frap'as al Žitnik, kiu preskaŭ tim'iĝ'as.

Se Pirnat est'us sobr'a, li cert'e rimark'us, ke io okaz'is. Anstataŭ'e li mord'as la cigar'o'n kaj murmur'as popol'kant'o'j'n, unu post la ali'a.

”Ĉu tiel,” ek'mir'as Žitnik, ”ĉu tiel!”

Subit'e li akcept'as la okaz'aĵ'o'n, per si'a'j pied'o'j prem'as ŝi'a'n kaj atent'as, ke ĉio super la tabl'o aspekt'u kaj natur'a kaj sen'riproĉ'a.

Ili pag'as kaj for'ir'as. Zina mez'e, Žitnik mal'dekstr'e kaj Pirnat dekstr'e. Ili ten'as si'n per'man'e. Pirnat ŝancel'iĝ'as, la man'o'j de Žitnik kaj Zina batal'as en la poŝ'o de la mantel'o de Žitnik, kvazaŭ tem'us pri viv'o kaj mort'o. Montr'o'fingr'o kroĉ'iĝ'as al montr'o'fingr'o, dik'fingr'o prem'as dik'fingr'o'n, la ali'a'j help'as kiel ili pov'as. Zina kelk'foj'e klin'iĝ'as antaŭ'e'n: tio est'as sign'o de tiu batal'o.

Ekster'e est'as glaci'e, sur la tegment'o'j kuŝ'as neĝ'o, mal'oft'e lum'as lamp'o'j kaj mal'mult'as la hom'o'j. Jen kaj jen al'vetur'as koĉer'o kaj preter'ir'as kun si'a ĉeval'o, lantern'o kaj kaleŝ'o.

Ili ven'as ĝis la loĝ'ej'o de Pirnat. Pirnat sid'iĝ'as en mantel'o sur la sojl'o'n kaj tuj ek'dorm'as. La edz'in'o mal'ŝlos'as la pord'o'n, pied'puŝ'as kaj vok'as li'n.

”Lev'iĝ'u, vi est'os tuj en la lit'o.”

Pirnat lev'iĝ'as kaj plu'en'palp'as. Pro sekur'ec'o li ir'as en la ŝtup'ar'o unu'a. Est'as plen'a mal'hel'o. Žitnik palp'as per la mal'dekstr'a man'o la sin'o'n, per la dekstr'a li kapt'as la man'o'n de Zina kaj kis'ad'as ĝi'n. Tiel bon'e li fart'as, li ŝajn'as al si mem ĝentil'a, grand'anim'a, plen'a de grand'eg'a, ĉarm'a am'o.

La serv'ist'in'o mal'ferm'as la apartament'o'n.

Žitnik vol'as adiaŭ'i, sed Zina invit'as li'n al te'o. Ŝi referenc'as al la dezir'o de la edz'o. Pirnat sid'as sur la pied'flank'o de la proksim'a lit'o kaj klopod'as ten'i si'n rekt'a: ”Jes,” li kap'balanc'as, ”te'o ... oni dev'as, kiel vi kred'as ... oni dev'as!”

La edz'in'o ek'kaŭr'as antaŭ li kaj komenc'as for'pren'i la ŝu'o'j'n. Ŝi help'as li'n for'pren'i la pantalon'o'n, la jak'o'n kaj ali'o'n.

”Nun kuŝ'iĝ'u,” ŝi ordon'as, kovr'as li'n kaj kis'as sur la vang'o'n.

”Bon'e dorm'u, edz'et'o!”

”Je'e-ee —” ronk'dir'as la edz'o kaj ek'spir'as profund'e kaj mal'rapid'e. Kaj en la dorm'o tio ŝajn'as al li: II Mal'antaŭ blank'a kovr'it'a tabl'o, kiu situ'as inter la pord'o kaj vand'o, sid'as iom kurb'it'a kaj fortik'a vir'a naz'o. Dekstr'e kaj mal'dekstr'e ĝi est'as atak'it'a de akn'o kaj tra la haŭt'o'tru'et'o'j penetr'is ŝvit'o kaj tut'e kovr'is ĝi'n. Ĝi bril'as precip'e de supr'e mal'supr'e'n kaj sur la pint'o reflekt'as la lamp'o'n, kiu lum'as sur la tabl'o. Or'a naz'um'o rajd'as la fortik'a'n kurb'it'a'n dors'o'n kaj ĝi lul'iĝ'as hel'a kaj mal'pez'a tie'n kaj re'e'n. La naz'o mem montr'as intern'a'n elan'o'n kaj fier'o'n. La naz'o'tru'o'j sen'ĉes'e mov'iĝ'as kaj larĝ'iĝ'as. Kelk'foj'e la tut'o mov'iĝ'as, mal'larĝ'iĝ'as kaj re'larĝ'iĝ'as, kiel se ĝi vol'us en'tir'i unu'a'vic'e la menton'et'o'n, kiu sid'as vid'al'vid'e.

La menton'et'o est'as mol'a, rid'et'ant'a kaj hav'as sub'e mez'e kav'et'o'n, kie prepar'iĝ'as kaj evolu'iĝ'as rid'et'o'j. Nun io kaŝ'iĝ'as en la ombr'o, kiel nigr'a pri'pens'o, sed post moment'o ĉio est'as klar'a kaj la rid'et'o pri'lum'as la sinjor'o'n najbar'o'n kiel sun'o.

La naz'o serĉ'as la man'o'n de la menton'et'o, kaj kiam li trov'as ĝi'n, li port'as ĝi'n al si kaj frot'as si'n al ĝi, mol'a kaj gras'a. Pirnat sent'as prem'o'n en la kor'o. Li est'as dum moment'o cert'a, ke li dev'us lev'iĝ'i kaj dir'i i'o'n grav'eg'a'n, sed tuj post'e li konstat'as, ke est'as antaŭ li nur naz'o kaj menton'et'o kaj ke al ili ne ebl'as riproĉ'i mal'bon'far'o'j'n.

”Sid'iĝ'u pli proksim'e,” kant'as la naz'o, ”vi est'as bel'a kiel rosmaren'o aŭ diant'o kaj mi tiel ŝat'as vi'n, ke Di'o mem help'u mi'n.”

”Tio'n mi ŝat'as,” rid'et'as la menton'et'o kun si'a kav'et'o, ”kaj nur tio'n mi dezir'as, ke mi ne hav'u tro da kun'ul'in'o'j en mi'a am'o. Ĉar, eĉ se mi hav'as edz'o'n, mi pov'os far'iĝ'i sufiĉ'e ĵaluz'a, kiam mi hav'ig'os am'ant'o'n.”

La naz'o met'as la dekstr'a'n man'o'n sur la kor'o'n, lev'as alt'e en la aer'o'n la mal'dekstr'a'n man'o'n. Lev'iĝ'as, fleks'as la dekstr'a'n genu'o'n kaj ek'kaŭr'as.

”Mi promes'as, kaj la ter'o tuj komenc'u rond'ir'i en la mal'a'n direkt'o'n, se mi iam intenc'os romp'i ni'a'n bel'a'n rilat'o'n. Mi pet'as, ankaŭ vi ĵur'u!”

Ombr'o kovr'as la kav'et'o'n de la menton'et'o kaj oni rimark'as, ke ŝi tut'e ne est'as tiel perd'it'a edz'in'o, kiel pov'us, tut'e erar'e, ŝajn'i al iu. Ŝi rigard'as la lit'o'n, kie ronk'as la geometr'o. Ŝi rigard'as li'n dolĉ'e kaj suspir'as. Ĉio'n tio'n rimark'as la naz'o, la naz'o'tru'o'j ek'flirt'as, mal'larĝ'iĝ'as kaj de'nov'e elan'e larĝ'iĝ'as kaj dir'as saĝ'e kaj sam'temp'e mal'respekt'e: ”Vid'u li'n, plej kar'a, kiel li forges'is si'n mem kaj ebri'iĝ'is ĝis sen'konsci'o. Memor'u, kiel vi tir'is li'n sur la strat'o, kiel li pend'is sur vi kaj ĉirkaŭ'bat'is per la brak'o'j, kiel se ili ne est'us li'a'j propr'a'j. Kiel mal'bel'e li rigard'is, memor'u, nur per la blank'o de la okul'o'j! Kiel saliv'a kaj abomen'a li est'is ĉirkaŭ la buŝ'o, kaj se mi memor'as, ke vi kis'is li'n sur la vang'o'n, kiam li fal'is sur la lit'o'n kiel plump'a ŝtip'o, ŝajn'as al mi, ke mi ne plu pov'us kis'i vi'a'j'n ruĝ'a'j'n lip'o'j'n.”

La menton'et'o tuj prepar'as si'a'j'n lip'o'j'n por konvink'iĝ'i, ĉu la pens'o de la naz'o est'as serioz'a aŭ nur el'dir'it'a kun la intenc'o, ke la vort'o'j pli bon'e agord'iĝ'u kun la kor'o kaj orel'o. La ombr'o en ĝi'a kav'et'o mal'aper'as, ĝi est'as tut'e klar'a kaj sun'a.

La naz'o klin'iĝ'as sen'prokrast'e kaj prem'iĝ'as al ĝi.

La kor'o de Pirnat prem'iĝ'as ankoraŭ pli kaj pro tio li anhel'as kaj raŭk'as tim'ig'e. En la orel'o'j bru'as kiel vok'o de la last'a juĝ'o: ”Lev'iĝ'u, lev'iĝ'u, lev'iĝ'u!” Sed li ne pov'as, ĉar li kuŝ'as kvazaŭ lig'it'a kaj en'sorĉ'it'a.

”Dir'u do al mi, por ke ni'a am'o est'u definitiv'e decitita,” stimul'as la naz'o.

”Mi tim'as,” la menton'et'o subit'e al'don'as ĉarm'a'n skrupul'o'n, ”ke la konscienc'o riproĉ'os mi'n. Ni vir'in'o'j hav'as terur'e sent'em'a'n konscienc'o'n, kaj tial ĉio, kio'n ni mal'bon'far'as, plej dolor'ig'as ni'n mem.”

”Vi erar'as, ne'ebl'e, ne'akcept'ebl'e!” la naz'o sving'as si'n en la aer'o, firm'e ne'e mov'iĝ'ant'e. ”Ne ekzist'as uj'o, nek en la ĉiel'o nek sur la ter'o, kiu pov'us tiom kaŝ'i kaj kaŝ'ad'i kiom vir'in'a kor'o. Se vi ek'hav'os am'rilat'o'n kun mi, vi mem cert'iĝ'os pri la ver'o de mi'a'j vort'o'j. Mi antaŭ'dir'as al vi, ke est'os lud'o por vi rilat'i sam'e am'em'e kaj al mi kaj al vi'a edz'o. Mi kon'as vir'in'o'j'n kaj tre estim'as ili'a'n super'natur'a'n kapabl'o'n adapt'iĝ'i sam'temp'e al plej mal'sam'a'j cirkonstanc'o'j.”

”Mi kompat'as li'n,” dir'as la menton'et'o. ”Vid'u, nun mi rimark'as, ke mi ver'e am'as li'n.”

”Se vi ek'hav'os am'rilat'o'n kun mi,” cerb'um'as la naz'o kaj mov'as la naz'um'o'n, ”plur'foj'e aper'os antaŭ vi simil'a'j kaj eĉ pli mal'bon'a'j sent'o'j. Inter la ĝu'o'j de la viv'o unu el la ĉef'a'j est'as ŝanĝ'o'j. Kiel ĉiel'e est'as hav'i i'o'n hejm'e, kaj ali'e de'nov'e i'o'n ali'a'n. Kiam oni ĝoj'as hejm'e, oni pens'as kontent'e kaj ĝu'e ali'e'n, kaj kiam oni ĝoj'as ali'e, oni pens'as tut'anim'e kaj kor'varm'e al la hejm'o. Tiel, vid'u, oni est'as ambaŭ'flank'e mild'a kaj just'a.”

Nun la naz'o rimark'is, ke la moment'o est'as oportun'a.

La menton'et'o iom klin'iĝ'is, la rid'et'o en la kav'et'o ricev'is du'on'e ĝentil'a'n du'on'e dolor'a'n aspekt'o'n, ĉio indik'is, ke mal'ferm'iĝ'is la varm'a vir'in'a kor'o, ke la vort'o'j ating'is, kio'n ili cel'is. Ke la naz'o tio'n rimark'is, est'as klar'e. Kontent'e li falt'is la haŭt'o'n je la pint'o, vast'ig'is la naz'o'tru'o'j'n kaj ek'bril'is en mult'e pli hejm'ec'a gras'o ol li bril'is ĝis nun.

La naz'um'o ek'mal'rajd'is; la risort'o kun'prem'iĝ'is kaj fal'is silent'e sur la tapiŝ'o'n. La naz'o el'tir'is la man'o'j'n, ĉirkaŭ'pren'is la plen'a'n zon'o'n de la menton'et'o, lev'is ŝi'n, je kio ankaŭ ŝi kun'labor'is, kaj met'is ŝi'n sur la genu'o'j'n.

La kor'o de Pirnat vol'is eksplod'i. Tiu anĝel'o, pri kiu est'as skrib'it'e, ke ĝi star'as antaŭ la paradiz'o kaj per fajr'a glav'o for'pel'as ĉiu'n ter'an'o'n, kiu proksim'iĝ'as, ŝajn'is star'i tut'e apud li'a lit'o kaj terur'ig'e montr'is si'a'n sang'o'fajr'a'n glav'o'n.

”Jen!” dir'is laŭt'e la anĝel'o. ”Pirnat, pren'u, tir'u! Montr'u, ke vi decid'as en la dom'o, ke vi est'as vir'o!”

”Mi dorm'as, mi dorm'as damn'a'n dorm'o'n,” dir'as Pirnat, kaj nur li'a kor'o vol'as eksplod'i, el la buŝ'o li ne pov'as el'ig'i ali'o'n ol pli terur'a'n ronk'ad'o'n.

”Jen glav'o,” dir'as la anĝel'o fier'e.

”Sving'u, sving'u, sving'u kiom vi pov'as!” Pirnat vol'as ek'kri'i, kaj la anĝel'o, kiu est'as spirit'o, kompren'as ankaŭ vort'o'n el'dir'it'a en la anim'o kaj ne'dir'it'a per buŝ'o kaj lang'o. Tial ĝi kompren'as la edz'o'n-sufer'ant'o'n kaj respond'as.

”Poet'o'j jam mult'foj'e met'is mi'n en lok'o'j'n, kie mi bar'u la voj'o'n al ili'a'j am'at'in'o'j. Sed, por est'i sincer'a, mi en ĉi tiu okaz'o dir'u, ke mi ne hav'as rajt'o'n ali'e ol antaŭ la paradiz'o. Jen, pren'u, mi prunt'e'don'as al vi la glav'o'n, ĉar mi vid'as, ke okaz'as al vi ĉiel'e'n'kri'a mal'just'aĵ'o.”

”Don'u al mi, don'u! Mi vol'as for'tranĉ'i la kap'o'n de ili ambaŭ!”

Sed Pirnat profund'e dorm'as kaj ne pov'as mov'iĝ'i, kvazaŭ mont'o kuŝ'us sur li.

III Kiam Pirnat la post'a'n maten'o'n mal'ferm'is la okul'o'j'n, la edz'in'o sid'is ĉe la fenestr'o. La ĉambr'o est'is hel'a kaj ord'ig'it'a, nur li'a lit'o est'is sur'kuŝ'it'a kaj en mal'ord'o. La lit'tuk'o'n li kun'fald'is kaj ĝi pend'is de'sub la lit'kovr'il'o sur la plank'o'n kiel dik'a ŝnur'o.

La edz'in'o tuj rimark'is, ke li rigard'is: ”Post'ebri'o,” ŝi dir'is, ”ĉu ne?”

La edz'o kun'prem'is la palpebr'o'n, kiel se li terur'e sufer'us. Li dir'is: ”Kaj tiu aĉ'a gust'o, kiu'n mi hav'as en la buŝ'o!”

Dum iom da temp'o li kramp'e kun'tir'iĝ'is, post'e li lev'iĝ'is, for'pren'is la ĉemiz'o'n kaj ĵet'is ĝi'n sur la lit'o'n. Kun nur kalson'o sur si li tir'is si'n mal'rapid'e al la lav'kuv'o kaj fiks'is ĉirkaŭ la zon'o viŝ'tuk'o'n. La har'o'j el'star'is en ĉiu'j'n direkt'o'j'n, la okul'o'j sang'kolor'is, sed la vizaĝ'o est'is pal'a kiel iom flav'iĝ'int'a gras'o. Li klin'is si'n super la kuv'o'n, pren'is la kruĉ'o'n, lev'is ĝi'n super la kap'o'n kaj verŝ'is akv'o'n sur la nuk'o'n. Ĉar li'a man'o trem'is, li vok'is la edz'in'o'n.

”Zina, mi pet'as, vi verŝ'u!”

La edz'in'o komenc'is sur'verŝ'i la kap'o'n super la nuk'o.

”Mi pet'as, verŝ'u tiel, ke est'os fort'a flu'o. Tia prem'o plaĉ'as al mi.”

La tempi'o'j'n li mem mal'sek'ig'is kaj ŝpruc'is antaŭ si'n, tiel ke li mal'sek'ig'is la spegul'o'n kaj vand'o'n. Li lav'is la buŝ'o'n per odolo*, la dent'o'j'n per kalodonto*, kaj long'e gargar'is kaj kraĉ'is. Por maten'manĝ'o ne est'is hejm'e io taŭg'a. La edz'in'o menci'is kaf'o'n, te'o'n kaj ĉokolad'o'n. Li kap'ne'is, vest'is si'n kaj ir'is en gast'ej'o'n. Li re'ven'is el la ŝtup'ar'o kaj kri'is en la kuir'ej'o'n: ”Mi pet'as, hav'ig'u por mi tiu'j'n mal'grand'a'j'n verd'a'j'n kukum'et'o'j'n!”

En al gast'ej'o li mend'is gulaŝ'o'n kaj bier'o'n. Dum li mal'rapid'e en'sorb'is la du'a'n kruĉ'o'n kaj rigard'is sam'temp'e la plafon'o'n, ne atent'ant'e la gast'o'j'n, kiu'j sid'is kaj inter'parol'is ĉe la ali'a'j tabl'o'j, en'ŝtel'iĝ'is en li'a'n kap'o'n pens'o, subit'a kaj violent'a pens'o. Li ten'is la kruĉ'o'n sur la lip'o'j, la kap'o'n klin'it'a mal'antaŭ'e'n, sed li ne plu glut'is. Io ek'bril'is antaŭ li'a'j okul'o'j, kiel se iu est'us bat'int'a li'n kaj * var'nom'o'j vid'iĝ'us fajr'er'o'j. Li met'is la kruĉ'o'n sur la tabl'o'n, klin'iĝ'is al la rand'o, ne'konsci'e el'ten'is la montr'o'fingr'o'n, sving'is ĝi'n antaŭ la vizaĝ'o kaj met'is ĝi'n al la lip'o'j.

”Tio, kio'n mi sonĝ'is, tio ne est'is sonĝ'o ...”

Li halt'is kaj de'nov'e sving'is per la montr'o'fingr'o.

”Tio est'is la damn'a, aĉ'a ver'o!”

Subit'e li iom kun'tir'iĝ'is, kiel se iu est'us bat'int'a li'n. Li fal'ig'is la man'o'j'n laŭ la seĝ'o, klin'is la kap'o'n kaj la hom'o'j atent'e rigard'is li'n. Ebl'e li mal'bon'fart'is.

Tiam li tuj bat'is per la karn'a man'plat'o sur la tabl'o, tiel ke la uj'et'o por sal'o kaj pipr'o ek'salt'is, kaj ek'kri'is: ”Pag'o'n!”

Li ĵet'is groŝ'o'n da trink'mon'o sur la tabl'o'n kaj pren'is la mantel'o'n.

”Mi pet'as, mi pet'as,” la kelner'in'o inter'romp'is li'n kaj vol'is ten'i la mantel'o'n.

”Kio'n vi pet'as?” li grumbl'is. ”Mi neni'o'n pet'as de vi!

Ir'u al la diabl'o!”

Li sur'met'is la ĉapel'o'n, kaj el'ir'is mal'mol'e apog'ant'e si'n al la baston'o. Li rapid'is sur la strat'o kaj la pens'o'j galop'is en li'a kap'o kiel ĉeval'o'j. Li vid'is konstant'e antaŭ si Žitnikon, li el'ten'is la man'o'j'n, pugn'ig'is ili'n, bat'is per la baston'o la voj'o'n kaj ŝajn'is al li, ke tuj tuj li dev'us ek'kri'i: ”Jen bat'o, hund'o, jen pli'a bat'o, hund'o, jen tri'a bat'o por vi, hund'o!”

Sed sub la frunt'o kolekt'iĝ'is io plumb'a, strikt'e pri'pens'it'a kaj konsil'is: ”Nur kviet'e, nur kviet'e! Mal'varm'a'n sang'o'n, tio valid'as!”

Kaj el la kor'o bol'is kaj ŝaŭm'is io kvazaŭ brul'ant'a laf'o: ”Mi detru'os vi'n, sur'salt'os vi'n, paŝ'os sur vi'a kap'o, kaĉ'ig'os vi'n sub la kalkan'o kiel rat'o'n, sen'hont'a aĉ'ul'o!”

Kaj de'nov'e aper'is konsil'o mal'antaŭ la frunt'o: ”Amik'a vort'o ... ĝi pinĉ'as, ĝi brul'ig'as, ĝi mord'as en la anim'o, kvazaŭ oni prem'us sur nud'a'n haŭt'o'n fajr'o'ruĝ'a'n fer'o'n.”

Sen'sci'e li ven'is en la vestibl'o'n de la dom'o, kie loĝ'is Žitnik. Li flug'is en la ŝtup'ar'o kiel plump'a bird'o, laŭt'e sonor'is kaj en la vestibl'o sen'vort'e preter'ir'is la vir'in'o'j'n.

”Detru'u la pord'o'j'n, romp'u, bat'u,” ŝtorm'is en li'a kor'o, sed en la kap'o konsil'iĝ'is: ”Riproĉ'o de amik'o al amik'o pli amar'as ol absint'o kaj tranĉ'as pli ol raz'kling'o. Kontrol'u vi'n, est'u vir'o!”

Žitnik sid'is mal'antaŭ tabl'o, hav'is mal'ferm'it'a'n libr'o'n antaŭ si kaj ek'rid'is.

”Bon'eg'e, bon'ven'o'n, amik'o!”

Li ek'star'is, sed en la rid'o rimark'ebl'is, ke li ne est'as tut'e trankvil'a.

”Sid'u,” dir'is Pirnat mal'hel'e, star'is antaŭ la tabl'o kun mal'buton'it'a mantel'o kaj kruc'um'is la brak'o'j'n mal'antaŭ la dors'o.

”Ĉu pro tio,” dir'is Žitnik, ”ke vi pli facil'e konvink'u mi'n?”

Li est'is pal'a, ne plu rid'is kaj aspekt'is, ke li ne reg'os la situaci'o'n.

”Vi mis'uz'is tio'n, kio est'as por mi plej sankt'a en la mond'o,” est'is la unu'a fraz'o de la mal'agrabl'a inter'parol'o.

”Ĉu amik'ec'o'n?”

”Ne amik'ec'o'n, sed mi'a'n edz'in'o'n!”

Žitnik jam pret'is komplet'e ced'i kaj sub'met'iĝ'i, sed la kviet'a'j vort'o'j de Pirnat turn'is la afer'o'n. Subit'e li ek'star'is kaj dir'is: ”Kaj nu vi sid'iĝ'u, por ke mi pli facil'e konvink'u vi'n. Mi ne mis'uz'is vi'a'n plej sankt'a'n. Mi est'is iom mal'sobr'a kaj du'foj'e kis'is ŝi'n. Kial vi ebri'iĝ'as kiel best'aĉ'o?”

Pirnaton kapt'is tut'e nov'a sent'o. Li klin'is la kap'o'n kaj profund'e en'pens'iĝ'is.

”Mi ne plu parol'os pri la afer'o kun vi,” li decid'is post long'a temp'o kaj grav'mien'e al'don'is: ”Mi aranĝ'os kun ŝi!”

Li for'ir'is sen salut'o kaj, kiam li paŝ'is en la ŝtup'ar'o sub'e'n, li murmur'is al si mem, el'ten'is la man'o'j'n kaj pugn'ig'is ili'n: ”Tio est'as vir'in'a impertinent'ec'o, jes, vir'in'a impertinent'ec'o! Li du'foj'e kis'is ŝi'n, kaj pri tio ŝi kulp'as! Ĉar neniam vir'o pov'as dir'i, ke li kis'is vir'in'o'n, se la vir'in'o ne em'is est'i kis'at'a!”

Kvankam la pens'o'j mov'iĝ'is en tut'e nov'a'n direkt'o'n, rest'is tut'e sam'a'j la sovaĝ'a'j kaj brul'ant'a'j sent'atak'o'j, kiu'j kolekt'iĝ'is en la kor'o. Ili bat'ad'is en la kap'o kaj lek'is li'a'n terur'a'n vund'o'n per fajr'a lang'o: ”Mi er'ig'os vi'n en sun'polv'o'n, vir'in'o, la sang'a'n kor'o'n mi el'tir'os el vi'a brust'o, he, putin'o!”

Sed en la kap'o trankvil'ig'is de'nov'e silent'a pens'o: ”Ne ekscit'iĝ'u, ne ekscit'iĝ'u! Ju pli bon'a vi est'is, des pli prem'os ŝi'a'n brust'o'n trankvil'a vort'o!”

Kaj la koler'laf'o, kiu ŝpruc'is el la brust'o, bru'is: ”Mal'ben'it'a ... ankaŭ mal'antaŭ'e'n. Est'u mal'ben'it'a, vir'in'o, ek de vi'a nask'iĝ'o kaj ĝis vi'a mort'o! Pere'u, vi sen konscienc'o!”

Post tiu'j fraz'o'j Pirnat tiel prem'is si'a'n baston'o'n, ke ĝi cert'e romp'iĝ'us, se ĝi ne est'us el tiel mal'mol'a lign'o.

Li ven'is en la vestibl'o'n de la dom'o, kie li loĝ'is, kaj halt'is antaŭ la ŝtup'ar'o. Sufer'o kapt'is li'n, li for'pren'is la ĉapel'o'n de la kap'o, el'tir'is naz'tuk'o'n el la poŝ'o kaj sek'ig'is si'a'n frunt'o'n. Li rigard'is al la alt'a plafon'o super la ŝtup'ar'o, suspir'is kaj murmur'is: ”Far'u, ho Di'o, ke mi pov'u kontrol'i mi'n!”

Mal'rapid'e kaj anhel'ant'e li en'ir'is la apartament'o'n. Al la serv'ist'in'o li dir'is: ”Vok'u mi'a'n sinjor'in'o'n!”

Zina al'ven'is — dik'et'a, san'a.

”Ŝi plaĉ'as al mi!” li subit'e pens'is. ”Tio est'as terur'aĵ'o! ...”

”Sid'iĝ'u,” li ordon'is laŭt'e.

”Ĉu vi kred'as, ke mi est'as surd'a, se mi star'as?!”

Ŝi ir'is al la fenestr'o, apog'is si'n al ĝi kaj rigard'is al la ĉambr'o.

Pirnat for'pren'is la mantel'o'n, ĵet'is ĝi'n sur la lit'o'n kaj post ĝi ankaŭ la ĉapel'o'n kaj baston'o'n. Post'e li met'is ambaŭ man'o'j'n en la har'o'j'n kaj aranĝ'is ili'n kvazaŭ kompon'ist'o. Li rigard'is la edz'in'o'n kaj dir'is: ”Ĉi tie ne ekzist'as sen'kulp'ig'o! Tiel est'as kaj ne ali'manier'e! Vi romp'is la ge'edz'a'n fidel'ec'o'n!”

”Al kiu?”

”Al mi!”

Pirnat kurb'ig'is la dik'fingr'o'j'n en la pugn'o kaj prem'eg'is ili'n per la ali'a'j fingr'o'j. En li'a kap'o flu'et'is kiel varm'et'a akv'o: ”Nur kviet'e, nur kviet'e! Montr'u, ke vi reg'as la situaci'o'n!”

Kaj li daŭr'ig'is laŭt'e: ”Ĉi nokt'e vi am'ind'um'is kun mi'a eks'amik'o, sinjor'o profesor'o Anton'o Žitnik!”

La edz'in'o mal'ferm'is la buŝ'o'n, sed li montr'is al si'a buŝ'o kaj ŝi'a kaj minac'is per la montr'o'fingr'o: ”Ne mal'ferm'u ĝi'n! Ferm'u ...”

La vort'o'j'n, kiu'j'n li dir'is post tio, li el'dir'is kvazaŭ ĉiu silab'o est'us mem'star'a kaj tre akcent'it'a vort'o: ”Mi'a eks'amik'o, sinjor'o profesor'o Anton'o Žitnik asert'is laŭ'vort'e, ke li kis'is vi'n du'foj'e!”

La last'a silab'o est'is terur'a por la orel'o. La ”E” est'is dik'a kaj mal'mol'a kiel branĉ'nod'o. Ĝi flug'is tra la ĉambr'o, kiel se oni est'us ĵet'int'a mal'mol'a'n ŝtip'o'n.

La edz'in'o de'nov'e mal'ferm'is la buŝ'o'n, montr'is san'a'j'n, mal'grand'a'j'n dent'o'j'n kaj laŭt'e ek'rid'is. Kaj ŝi hihiis kaj heheis kaj hahais sen'ĉes'e. Kaj tiu rid'o est'is tiel liber'a kaj tiel natur'a, ke eventual'e nur la plej bon'a kon'ant'o de vir'in'o'j pov'us en ĝi trov'i spur'o'n de art'e'far'it'ec'o. Pirnat ne kon'is vir'in'o'j'n kaj ne trov'is tio'n.

”Vi do las'is vi'n tromp'i,” est'is la unu'a'j vort'o'j, kiu'j'n Zina el'buŝ'ig'is inter la rid'eg'ad'o. De'nov'e komenc'iĝ'is la hihiado, heheado kaj hahaado, kaj post long'a temp'o de'nov'e kelk'a'j vort'o'j: ”Ni vet'is kaj mi perd'is la vet'o'n.”

”Kio'n vi vet'is?”

”Ke li dir'os al vi: tri'foj'e mi kis'is ŝi'n — kaj vi kred'os tio'n, tio est'as li'a vet'o. Ke li dir'os: tri'foj'e mi kis'is ŝi'n — kaj vi ne kred'os, tio est'as mi'a vet'o! Mi perd'is ... Anton'o, vi est'as terur'a sen'taŭg'ul'o, Di'o indulg'u vi'n!”

Pirnat el'ir'is el la ĉambr'o. Li ir'is en la koridor'o'n, met'is la man'o'j'n en la poŝ'o'j'n kaj rigard'is la pejzaĝ'o'n. Li sent'is, ke la kap'o ĉes'is dolor'i. Li re'ven'is en la ĉambr'o'n kaj demand'is: ”Je kio vi vet'is?”

”Je ĉapel'o! Se mi venk'os la vet'o'n, li aĉet'os ĉapel'o'n al mi, se li venk'as, mi aĉet'os al li! Kia'j'n li uz'as?”

Pirnat ek'rid'et'as kaj murmur'as: ”Ver'ver'e ... amuz'e ...”

Post la tag'manĝ'o li lev'iĝ'ad'is kaj re'sid'iĝ'ad'is sur la sof'o. Rimark'ebl'is, ke li sent'as si'n mal'agrabl'e. Li subit'e el'fal'is el la kutim'a ord'o kaj est'is pro tio nerv'em'a. Nun est'os la unu'a kaj je tiu temp'o li ĉiam est'is kun Žitnik jam en la kaf'ej'o.

La edz'in'o sid'iĝ'is al la skrib'tabl'o, pren'is li'a'n vizit'kart'o'n kaj skrib'is. Kiam ŝi fin'is, ŝi leg'is ĝi'n, elekt'is inter la paper'o'j en la kest'o kovert'o'n, met'is en ĝi'n la kart'o'n kaj vol'is ĝi'n glu'i. Subit'e ŝi kviet'iĝ'is kaj dir'is: ”Vi pov'us mal'ferm'i. Prefer'e vi nun leg'u! Mi skrib'is al Žitnik, ke li venk'is la vet'o'n. Jen ... leg'u! Mi vid'as, ke vi tut'e ne fid'as mi'n!”

”Ne est'u rid'ind'a!”

”Nu, en tiu kaz'o mi glu'os la leter'o'n kaj vi promes'as, ke vi ne mal'ferm'os ĝi'n!”

”Promes'as!”

”Ĉu io tia est'as en'tut'e ebl'a hodiaŭ?”

Pirnat ekscit'iĝ'is kaj postul'is obstin'e: ”Nun vi dev'as glu'i la leter'o'n!”

”Bon'e!”

Zina lek'is la glu'o'n, met'is la leter'o'n sur la tabl'o'n kaj prem'is per pugn'o.

”Jen al vi!”

Pirnat en'poŝ'ig'is, sur'met'is la mantel'o'n kaj ir'is en kaf'ej'o'n.

Iv Semajn'o'n pli post'e Žitnik renkont'is Zinan sur'strat'e. Ŝi est'is nigr'e vest'it'a, agrabl'e ruĝ'a pro la mal'varm'o, rond'et'a kaj vigl'a, tiel ke la viv'o bril'is de ŝi. En la de'flu'ej'o'j kuŝ'is neĝ'o, sed la trotuar'o'j est'is sek'a'j kaj frost'a'j. Oni vid'is, ke la hom'o'j, kiu'j ir'is sur la stat'o'j, frost'as. La vir'o'j hav'is la kol'um'o'j'n de la mantel'o'j supr'e'n'tir'it'a'j, sed la vir'in'o'j brul'is en la vizaĝ'o'j, kvazaŭ ili hont'us pro io.

Zina halt'is, vigl'e salt'et'is de unu pied'o al ali'a, turn'iĝ'is jen dekstr'e'n jen mal'dekstr'e'n, kap'klin'ad'is kaj rid'et'is.

”Nu, bel'a afer'o? Jam tut'a'n etern'ec'o'n vi ne montr'is vi'n!”

”Plen'plen'e da labor'o, plen'plen'e da zorg'o'j, sur la ŝultr'o'j la pez'o de la viv'o,” sistem'e nombr'is Žitnik.

”He, vi est'as pigr'ul'o, terur'a pigr'ul'o! Eĉ viv'i vi ne dezir'as.”

”Tio ne est'as ver'a! Mi ja ĉio'n for'trink'as kaj for'manĝ'as. Mi ne est'as sam'e kuraĝ'a kiel vi. Last'foj'e, ekzempl'e, tiu kart'o! Mi ŝvit'is. La edz'o port'as ĝi'n kaj vi skrib'as en ĝi, kiel vi tromp'is li'n! Kie est'as mi'a ĉapel'o, haha?”

”Hejm'e!”

”Ne'kred'ebl'e!”

”Pirnat aĉet'is ĝi'n! Mi kred'as, ke ĝi plaĉ'os al vi. Ven'u pren'i ĝi'n, ĉu vi kred'as, ke mi port'ad'os ĝi'n post vi?!”

”Ni ir'u iom!”

Ili ir'is dum iom da temp'o silent'e antaŭ'e'n. Zina rigard'is li'n plur'foj'e de flank'e. Ŝi rid'et'is kaj ŝi'a'j okul'o'j bril'is.

”Kaj en la lern'ej'o?

”Neni'o,” li sibl'is.

”Ĉu vi est'as kelk'foj'e sol'a — en la ofic'ej'o?”

”Ne! Mi ankoraŭ ne est'as rektor'o!”

”Kaj hejm'e vi ankaŭ hav'as ... du kerub'o'j'n! Kiel ajn oni turn'as vi'n, por neni'o vi taŭg'as!”

Ili ven'is ĝis la vend'o'plac'o.

”Almenaŭ aĉet'u i'o'n al mi!”

”Elekt'u!”

”Vi montr'u vi'a'n kavalir'ec'o'n!”

Ili halt'is antaŭ grand'a tend'o. Žitnik ek'vid'is rond'aĵ'o'n da fig'o'j, ek'rid'is kaj pren'is la plej grand'a'n.

”Ĉi tio'n mi donac'as al vi!”

Zina pren'is la rond'aĵ'o'n, en'puŝ'is ĝi'n en la muf'o'n kaj ek'rid'is; sed en la rid'o rimark'ebl'is ofend'iĝ'o kaj koler'o. Ĉe la adiaŭ'o ŝi ne pov'is de'ten'i si'n kaj prov'is dir'i, laŭ'ebl'e plej afabl'e: ”Dank'o'n por ĉi tiu — simbol'o*. En'ver'e, sci'u, mi dev'us don'i ĝi'n al vi.”

Ŝi for'ir'is rapid'e kaj vigl'e, kaj Žitnik turn'is si'n kaj rigard'is post ŝi.

”Mi pov'us hav'i ŝi'n,” li dir'is al si en'pens'e. ”La edz'o ne ĝen'us mi'n ...”

Li mal'rapid'e turn'iĝ'is, plu'en'ir'is kaj daŭr'ig'is pens'i: * don'i fig'o'n = figur'e: don'i neni'o'n, sen'iluzi'ig'i ”Vi ne hav'as temp'o'n, kie vi trov'us temp'o'n ankaŭ por ŝi?! Maten'e vic'iĝ'as ofic'a'j hor'o'j, post'tag'mez'e de'nov'e ofic'a'j hor'o'j. Post tag'manĝ'o vi bezon'as la kaf'ej'o'n, post vesper'manĝ'o la trink'ej'o'n; se ankoraŭ rest'as hor'o, vi bezon'as ĝi'n por la parenc'o'j! Kiom da viv'o est'as en tiu mond'o! Kiel pigr'a'j ni est'as ... kiel mal'mult'e ni em'as viv'i!”

Li en'ir'is tabak'ej'o'n kaj plen'e dediĉ'is si'n al elekt'o de la plej bon'a porto'rik'a cigar'o.

Mil'a'n Pugelj.

El la sloven'a traduk'is Frank'o Luin

La rakont'o pri Gunnel

Nun la parol'ant'o est'is la bel'a fil'o de Gunnel, la fabel'em'a: ”— kaj ĉar tiu vi'a subit'a simpati'o dev'as est'i klar'ig'it'a, mi vol'as memor'ig'i vi'n pri io, kio est'is kar'a al vi en la tag'o'j de vi'a jun'ec'o ... kar'a vizaĝ'o ... dolĉ'a voĉ'o ... aŭ har'o'j, blond'a'j kaj krisp'a'j, kiel la mi'a'j ...”

La jun'ul'o parol'is mal'rapid'e kaj kun flegm'o, kiu ne est'is propr'a al li.

Intern'e de li el'kri'is Gunnel si'a'n sen'esper'a'n dolor'o'n pro la perd'it'a reĝ'o de la memor'plen'a somer'o, pri la reĝ'o, kiu for'las'is si'a'n reĝ'in'o'n kaj pli ol tio'n. Intern'e de li kri'is la sci'em'o de li'a infan'ec'o kaj la venĝ'em'o de li'a jun'ul'ec'o. Intern'e de li kri'is okaz'aĵ'o en la mont'eg'ar'o, okaz'aĵ'o en somer'a sun'o kaj vintr'a neĝ'o: dis'ŝir'u li'a'n kor'o'n kaj super'ŝut'u li'n per dolor'o!

”—Jes, pa'nj'o est'is blond'a, kiel mi. La har'o'j est'is sen'ord'a'j kaj krisp'a'j. Ŝi hav'is mi'a'j'n okul'o'j'n, kaj mi hav'as ŝi'a'n rigard'o'n. Cert'e vi ne kon'is ŝi'n ... Gunnel, la fabel'em'a, Gunnel Björklid ...?”

La ne'jun'a sinjor'o iĝ'is tut'e blank'a en la vizaĝ'o. Li mal'ferm'is si'a'n buŝ'o'n por dir'i i'o'n — sed dir'is neni'o'n.

”—Sed kiu kon'as,” dir'is la jun'ul'o, ”la voj'o'j'n kaj voj'et'o'j'n de la hom'o'j? Mi ja ne pov'as sci'i, kie ir'ad'is profesor'o de ŝton'o'scienc'o dum si'a viv'o. Ni hav'as strang'a'j'n spec'o'j'n de ŝton'o hejm'e, ĉe ni, en la mont'eg'ar'o.”

Li turn'is par'o'n da fulm'e blu'a'j okul'o'j sur la ali'a'n, sed li ne trov'is li'a'n rigard'o'n. Li vid'is rigid'iĝ'int'a'n vizaĝ'o'n kun mal'trankvil'e mov'iĝ'ant'a'j palpebr'o'j kaj man'o'n de stud'ĉambr'ul'o, firm'e ĉirkaŭ'pren'ant'a la ŝip'o'rand'o'n.

La vapor'ŝip'o vetur'is kontraŭ'flu'e en bel'a river'o inter alt'a'j bord'o'j. Trunk'o'j por la seg'ej'o'j preter'glit'is laŭ rot'o'j kaj du'on'rot'o'j. La ŝip'estr'o sid'is inter amik'o'j ĉe si'a punĉ'o'tabl'o, kaj la ek'rid'o'j ond'is supr'e'n kaj mal'supr'e'n.

”—Pa'nj'o, mal'jun'a pa'nj'o! Jes, ŝi est'as nun de long'e mort'int'a. Iĝ'is tro pen'ig'e por ŝi port'ad'i tio'n ... kaj fin'e ŝi fal'is sen'fort'a sub la ŝarĝ'o. Tio est'is la sol'a dolor'o, kiu'n ŝi kaŭz'is al mi — Gunnel Björklid — kaj est'is kun plor'ant'a'j larm'o'j ... Mi ne kompren'as, kio lig'is ŝi'n al la viv'o.

Kelk'foj'e mi kred'as, ke ebl'e mi, ŝi'a fil'o, sed ali'flank'e tamen ne mi, sed io ali'a, kio'n mi ne kon'as. Mi neniam ver'e kompren'is ŝi'n ... tio'n, kio'n ŝi kaŝ'is kaj neni'u kon'is ...”

Per la pied'o li ek'ŝov'is si'a'n betul'ŝel'a'n tornistr'o'n pli sub la benk'o'n, kaj lev'is si'a'j'n blu'a'j'n okul'o'j'n sur la ali'a'n.

”—Vi ven'as al mi kaj dir'as, ke vi sent'as strang'a'n simpati'o'n por mi, kiu'n vi neniam antaŭ'e vid'is! Ŝi'n vi am'us!”

La blu'a'j okul'o'j si'n ne de'turn'is. Nun ili vid'is, kiel la ali'a kvazaŭ kun'tir'iĝ'as kaj ek'hav'as pli rigid'a'n vizaĝ'o'n.

Post'e la blu'a rigard'o si'n turn'is al elegant'a valiz'o kun bel'a nom'o sur arĝent'a plat'et'o. Li en'pens'e far'is kap'mov'o'n.

”—Jes, vi kompren'as, mal'feliĉ'aĵ'o okaz'is al ŝi iu'n somer'a'n tag'o'n ... kaj post'e ven'is ali'a mal'feliĉ'aĵ'o, infan'o — kaj la infan'o est'is mi. Antaŭ'e ŝi viv'is sur si'a somer'a paŝt'ej'o kiel hel'a kaj mir'bel'a infan'o de la natur'o kaj fantazi'ad'is kaj kant'ad'is sun'bril'o'n de la maten'o ĝis la vesper'o, tiel ke fulm'is kaj bril'is ĉirkaŭ ŝi ... Mi ven'is tro mal'fru'e por aŭd'i ŝi'n kant'i sun'bril'o'n ...”

Li rigard'is la ali'a'n kaj re'e aŭd'iĝ'is li'a kviet'a en'pens'a voĉ'o: ”—Kaj kiu tio'n kaŭz'is, tiu'n mi mal'ben'is tiel long'temp'e, kiel mi pov'is mal'ben'i ... Sed mi sid'as tie ĉi rakont'ant'e al vi histori'o'n, kiu ne hav'as interes'o'n por vi ... kaj la vojaĝ'ant'o'j preter'ir'ad'as mir'ant'e, kial jun'ul'o el la mont'eg'ar'o kaj elegant'a sinjor'o el Stokholmo aŭ Upsal'o hav'as tiom pri'parol'ot'a'n ... kaj la vilaĝ'o'j sur la river'bord'o'j preter'glit'as verd'a'j en somer'mez'a sun'o ... kaj la viv'o pov'as est'i bel'a kelk'foj'e ... sed neniel mi pov'as forges'i, ke mi hav'as kelk'e da mal'ben'o'j, ĉiu'tag'e dir'ot'a'j super ne'kon'at'a vir'o ... Sed est'as ja mal'varm'e al vi mez'e de la varm'eg'a somer'a tag'o, mi vid'as ...!

Jes, plor'ad'o'n mi aŭd'is super mi'a lul'il'o — kaj strang'a'j'n poezi'o'j'n. Am'o'n mi ricev'is pli ol ĉio'n ali'a'n. Vi ne pov'as imag'i, kiel dolĉ'e ŝi pov'is kis'i kaj flustr'i: ”Mi'a knab'et'o — mi'a knab'et'o!” Se vi ricev'us kis'o'n de ŝi, vi neniam forges'us ĝi'n. Jes, Gunnel Björklid pov'is kis'i ... Di'o sci'as, kiu instru'is ŝi'n ...”

La profesor'o ĵet'is rapid'a'n rigard'o'n sur la jun'ul'o'n kaj renkont'is par'o'n da sen'kompat'e ruz'a'j okul'o'j.

”—Kaj bor'ant'e mi'a'n naz'et'o'n proksim'e'n al ŝi'a brust'o mi ĉiam sent'is dolĉ'a'n bon'odor'o'n de arb'ar'o ... arb'ar'o kaj mistik'o ... kaj iom da mister'a bel'a mal'proksim'o, kiu'n mi kompren'is kaj ĝu'is, sed kiu'n mi neniam pov'is nom'i ...”

La vir'o sid'is rigid'e kaj silent'e.

”—Al mi mult'e rakont'is pri ŝi tiu'j, kiu'j ŝi'n kon'is dum ŝi'a flor'ant'a jun'ec'o. Ĉiu'j strang'a'j hom'o'j. Oni fantazi'is mult'e en tiu izol'a val'o inter la mont'eg'o'j, kaj tie la hom'o'j viv'is du viv'o'j'n. Unu akompan'is ili'n dum la ĉiu'tag'a labor'o hejm'e apud la griz'a'j dom'et'o'j. La ali'a akompan'is ili'n en la arb'ar'o, loĝ'is kun ili sur la somer'a paŝt'ej'o, kun'est'is kun ili en la mal'grand'a'j seg'ej'o'j, muel'il'o'j ĉe la river'o'j, ig'is ili'n per sorĉ'o perd'i la voj'o'n sur la marĉ'o, mistik'e kri'is al ili de pin'o'j kaj abi'o'j, de mont'o'j kaj dekliv'o'j. — Ho, se vi pov'us kompren'i ĉio'n ĉi! Tiu ali'a viv'o ne pov'is trans'ir'i Lappmyrhöjden sen la sent'o, ke io strang'a okaz'os en kiu ajn moment'o, kaj neniam trans'pas'is paŝt'ej'o'n en la vesper'iĝ'o ne aŭskult'ant'e, ĉu aŭd'iĝ'as la hund'o'j de la kobold'o'j, kiu'j boj'as du boj'o'j'n sam'foj'e — aŭ tim'trem'i pro la sekret'plen'a'j infan'o'j, kiu'j plor'as sub la plank'o de la paŝt'ej'a dom'et'o. Tia'j mister'aĵ'o'j kelk'foj'e ig'is eĉ la plej mem'fid'a'j'n mal'jun'ul'o'j'n en la vilaĝ'o'j kur'eg'i tiel, ke la betul'ŝel'a'j ŝu'o'j frap'is ili'a'n long'a'n, ne'komb'it'a'n nuk'har'ar'o'n — laŭ'long'e de la voj'et'o — antaŭ'e'n sur la dekliv'o — mal'supr'e'n sur la vilaĝ'a voj'o — hejm'e'n al la dom'et'o. — Ho, tiu'j hom'o'j, viv'ant'a'j en fantazi'ad'o, sinjor'o-profesor'o?

La hom'o'j tie hejm'e — ili est'is rezin'o, turd'o kaj line'o.

Mi vid'as tiel klar'e mi'a'n hejm'a'n vilaĝ'o'n en la mont'eg'ar'o — griz'a'j dom'o'j, si'n kun'ig'int'a'j en grup'et'o'n por ne est'i tiel plor'ig'e sol'a'j, kiam la vintr'o star'as mal'lum'e super la land'o. Ili'a'j lum'ant'a'j fenestr'et'o'j est'as kiel la okul'o'j de ar'o da lup'o'j. Sed en la lum'o de la somer'a nokt'o ili kuŝ'as tie kiel ar'o de kapr'o'j, atend'ant'a'j la sun'o'n ...

Vi kompren'ebl'e neniam aŭd'is pri Gunnel la fabel'em'a.

Kiam ŝi preter'ir'is kum si'a en'pens'a poet'a rigard'o kaj si'a or'a har'lig'o sur la dors'o, kap'aprob'is ĉiu'j mal'jun'ul'in'o'j, kaj ĉiu'j mal'jun'ul'o'j kor'varm'iĝ'is, kaj la jun'ul'o'j sent'is sufer'ig'a'n dezir'o'n en si'a'j kor'o'j. — Vi kompren'ebl'e neniam aŭd'is Gunnel rakont'i — sed Di'o sci'as, de kie ŝi pren'is si'a'j'n kolor'o'j'n! Unu rakont'o est'is viol'kolor'a kaj melankoli'a kun mal'hel'a'j est'aĵ'o'j mov'iĝ'ant'a'j en la krepusk'o.

Ali'a est'is blu'e'griz'a. Ĝi est'is rakont'o en la nebul'o de la lag'o dum aŭtun'a maten'o. La kolomb'o oft'e kri'is en tia rakont'o. — Aŭ ŝi sid'is, hel'har'a kaj blu'okul'a, en'sorĉ'ant'e la aŭskult'ant'o'n en okaz'aĵ'o'n, kiu est'is fulm'e flav'a en bril'ant'a sun'o. Kaj mez'e en ĉio oni pov'is aŭd'i la gru'o'n kri'i kaj la bov'in'a'n tint'il'o'n tint'i el la arb'ar'o ...

Ŝi, Gunnel, kiu est'is tiel dolĉ'anim'a, iu'tag'e ĉirkaŭ'pren'is mi'a'n gorĝ'o'n per si'a'j fingr'et'o'j kaj ek'prem'is. Tiam ŝi plor'is kaj kri'is vir'nom'o'n, kiu'n mi neniam antaŭ'e aŭd'is.

Neni'u hav'is tiu'n nom'o'n en ni'a region'o. Mi kred'as — ĉu vi ne kred'as, sam'e kiel mi, ke ĝi est'is la nom'o de iu, kiu for'ir'is mal'proksim'e'n de ŝi — kiu'n ŝi vol'is re'vok'i ...?”

Li rid'et'is vid'ant'e, kiel la ali'a ek'trem'as.

”—Forges'i”, li dir'is, mal'rapid'e, kvazaŭ li vol'us sufer'ig'i iu'n, ”forges'i, kio'n oni aŭd'as en tia moment'o, tio'n neni'u pov'as ... Kio'n vi kred'as? Kiam la plej am'at'a, kiu'n mi hav'as sur la ter'o, frenez'iĝ'as pro dolor'o kaj ĉagren'o — ĉu mi pov'us forges'i, kio'n mi aŭd'is, kiam mi sent'is ŝi'a'j'n fer'a'j'n man'et'o'j'n ĉirkaŭ la gorĝ'o? — Sed tio'n mi far'is. Mi est'is tro jun'a por kompren'i, ke tiu tag'o ven'os, kiam mi hav'os kelk'a'j'n afer'o'j'n pri'parol'ot'a'j'n kun tiu sinjor'o ... Ĉu vi ne, sam'e kiel mi, kred'as, ke ĝi est'is la nom'o de tiu, kiu for'ir'is for'las'ant'e ŝi'n kaj mi'n?”

Li met'is la man'o'n sur la ŝultr'o'n de la profesor'o kaj dir'is kviet'e: ”Kelk'foj'e mi sopir'is parol'i trankvil'a'j'n vort'o'j'n de trankvil'a vir'o kun la fremd'ul'o, kiu ig'is ŝi'n plor'i dum tiu'j jar'o'j. Mi dezir'us li'n vid'i — la somer'a'n reĝ'o'n de Gunnel — mi, kiu est'as ŝi'a fantazi'a princ'o. Ho Di'o, kia vir'o li nepr'e est'is tiu'n sun'bril'a'n tag'o'n, en kiu li konker'is Gunnel per la rajt'o de jun'ec'o kaj am'o. Mi dezir'us vid'i li'n tie ĉi antaŭ mi kaj parol'i kun li, sam'e kiel mi parol'as kun vi, kviet'e kaj trankvil'e, kaj sam'e kor'e kiel kviet'e mal'ben'i li'n. Li ne aŭd'us la vort'o'j'n, ne sent'us i'a'n mank'o'n de afabl'ec'o, sed mi esper'as, ke li pli mal'pli fru'e sent'us la bon'ig'a'n efik'o'n de mi'a'j pet'sopir'o'j.”

”Ne — ne — tiel ne parol'u!” dir'is la profesor'o per dik'a voĉ'o.

La bel'a fil'o de Gunnel, la poet'o, kun'met'is si'a'j'n man'o'j'n antaŭ la genu'o'n kaj ek'rigard'is en la sun'bril'o'n.

”Oho, oho”, li pens'is. ”Cert'e, se vi efektiv'e est'as tiu, kiu vi mi'a'opini'e est'as, mi tren'os vi'n je la pied'o'j, mal'jun'a marmot'o. Se efektiv'e ekzist'as ia anim'o kri'ant'a en tiu ĉi mal'jun'ul'o, li hav'os si'a'n kriz'a'n tag'o'n hodiaŭ.”

Nun re'e la profesor'o: ”Ĉu la viv'o ne est'is mal'facil'a kaj mizer'a tie en la izol'ej'o? Ĉu ŝi neniam aŭd'is i'o'n pri tiu fremd'ul'o?”

”Mon'o'n, vi vol'as dir'i? Jes, ŝi ricev'is mon'a'n leter'o'n.

Imag'u: li send'is mon'o'n al ŝi ... ĉu tio ne est'as mal'nobl'a? Ĉu ne? Fi, la diabl'o kapt'u li'n ... Tiu'n tag'o'n, en kiu ŝi ricev'is la leter'o'n, ŝi sen'fort'e kun'kurb'iĝ'is sur la ŝtup'o, kaj ŝi'a'j rond'a'j ŝultr'o'j sku'iĝ'is kaj trem'is. Mi dir'as al vi, ke nun ver'e fin'iĝ'is ŝi'a somer'a fabel'o. Komenc'e ŝi ir'ad'is fervor'e pri'zorg'ant'e si'a'n dom'o'n por la vintr'o. La jar'o est'is mizer'a. Sur ŝi'a'j kamp'et'o'j la frost'o lev'iĝ'is blank'vest'it'a el la marĉ'o kaj mord'is la horde'o'n, tiel kruel'e, ke ĝi mort'is. Ŝi est'is sen'lac'e labor'em'a kelk'e da tag'o'j, sed ŝi murmur'ad'is, kie ajn ŝi ir'is: ”Oni dev'as pri'pens'i tio'n ĉi — oni dev'as pri'pens'i tio'n ĉi. Est'as pli ol mi pov'as kompren'i, kio nun far'iĝ'os kun mi.” Sed post tiu temp'o ŝi oft'e sid'is kurb'a, kun la stri'a antaŭ'tuk'o ĵet'it'a sur la kap'o, prov'ant'e nur ne pri'pens'i tio'n — ne pri'pens'i tio'n — ne pri'pens'i tio'n ...

La mizer'a ter'stri'o ĉe la mal'hel'a flu'ant'a akv'o vid'is en tiu aŭtun'o sen'esper'a'n vir'in'o'n vag'ad'i, rigard'ad'i kaj aŭskult'ad'i. Se la nord'a vent'o est'is blov'int'a long'temp'e kaj mal'grand'a'j blank'a'j nub'et'o'j glit'is lini'e de nord'o sud'e'n, tio por ŝi est'is la voj'o de la migr'ant'a'j bird'o'j — kaj ŝi send'is si'a'n salut'o'n al la reĝ'o de la juni'a fabel'o. La aŭtun'o est'is ven'int'a por ŝi kaj neniam plu for'las'is ŝi'n, eĉ ne, kiam ŝi nask'is mi'n post kelk'e da monat'o'j kun dolor'o pli anim'a ol korp'a. Mi'n tamen ĝoj'ig'as, ke mi est'is ĝoj'ig'aĵ'o por ŝi — ho, mi'a bel'a patr'in'o! Mi ĝoj'ig'is ŝi'n. Ŝi tio'n dir'is al mi, antaŭ ol la okul'o'j romp'iĝ'is en tiu kap'o, kiu est'is arĝent'e blank'a, antaŭ ol ĝi ating'is si'a'n tri'dek'kvin'a'n jar'o'n, la mort'jar'o'n ...

Kio'n vi opini'as pri la rakont'o, sinjor'o?

Sed long'e post la komenc'o de mart'o ven'is varm'a'j vent'o'j de la Golf'a flu'o. La arb'ar'o nigr'iĝ'is, gut'is de la pin'o'j. En tia tag'o ŝi al'pied'ig'is si'a'j'n ski'o'j'n. Ŝi sent'is, ke ŝi hav'os si'a'n kriz'a'n tag'o'n, kaj tiu'n ŝi ne pov'is atend'i sen'mov'a. Est'is mal'ĝoj'o, tro grand'a por est'i kompren'ebl'a. Di'o kon'as la voj'o'j'n de erar'ant'a anim'o, sed kial — kial — kur'eg'is ŝi ski'e supr'e'n en la mont'eg'ar'o'n atend'ant'e i'o'n tia'n? — Kio'n ŝi intenc'is vi'a'opini'e? Ĉu ŝi intenc'is daŭr'ig'i la viv'o'n? ... La neĝ'o al'glu'iĝ'is al la pied'o'j, kaj est'is mal'fru'e, kiam ŝi ating'is la dors'o'n de la Tjala mont'eg'o.

Lup'o'j ŝi'n sekv'is. Tie ŝi dev'is sid'iĝ'i — kuŝ'iĝ'i — kaj tie mi nask'iĝ'is ... tio est'as la histori'o de Gunnel ... Tiu'n mont'eg'o'n trans'ir'as hom'o ebl'e unu'foj'e ĉiu'n tri'a'n semajn'o'n Se tio ne okaz'us tiu'n tag'o'n — kio post'e, sinjor'o? Ankoraŭ hodiaŭ mi ne sci'as, ĉu la lapon'o, kiu ven'is, sekv'is la post'sign'o'j'n de la lup'o'j aŭ de la ski'o'j, sed li ven'is ĝust'a'temp'e. Li help'is ŝi'n — ban'is mi'n en la neĝ'o — pren'is mi'n en si'a'n jak'et'o'n kaj ski'kur'eg'is mal'supr'e'n de la mont'eg'o tra Granliden ĝis Maktoberg. Ŝi post'sekv'is, silent'a, sen'fort'a kaj sen'plor'a en la vesper'iĝ'o, kelk'e da hor'o'j post'e.

Kio'n vi opini'as pri la rakont'o? Est'is preskaŭ tut'a mejl'o ĝis Maktoberg de la sang'a lok'o en la neĝ'o ... Kio'n vi dir'as pri la rakont'o? — Est'as la rakont'o pri Gunnel ...

Vi hav'as larm'o'j'n en la okul'o'j. Di'o en la ĉiel'o, sinjor'o, se vi ne hav'us larm'o'j'n en la okul'o'j ...!”

”Vi ne hav'as eĉ er'o'n da kompat'em'o,” murmur'is la ali'a.

”Ĉu la — hm — fremd'ul'o est'is pli kompat'em'a?”

La jun'a poet'o, la bel'a fil'o de Gunnel, rigard'is la elegant'a'n vir'o'n apud'e.

”Mi dezir'as kri'i insult'o'n en la vizaĝ'o'n de iu,” li dir'is.

” Ĉu ŝi neniam parol'is pri la somer'o, kiam la fremd'ul'o ven'is al ŝi?” La demand'o est'is preskaŭ flustr'o.

”Ne, sed la hom'o'j rakont'is pri ĝi.”

”Kaj kio'n ili dir'is? ”

”Mult'o'n. Pli ol est'is ver'a. Fin'e mi neni'o'n vol'is aŭd'i ...

Ŝi paŝt'is mem si'a'n brut'ar'o'n en tiu somer'o, kiel vi sci'as.

La paŝt'ej'o est'is mal'proksim'e de la vilaĝ'o. La okaz'aĵ'o mult'e de'pend'is ankaŭ de ŝi'a sol'ec'o tie. Tiu paŝt'ej'o ne est'is bon'a por sol'a hom'o, ĉar tie — rid'u, se vi em'as — tie loĝ'is kobold'o'j kaj tie trov'iĝ'is ne'vid'ebl'a brut'ar'o, kaj est'is tie ali'a'j est'aĵ'o'j pli terur'a'j ol kobold'o'j, ĉar tiu'j kaŭz'as domaĝ'o'n al neni'u, se ne pro bon'intenc'o. Tie ne'vid'ebl'a'j est'aĵ'o'j bru'is en la kuir'dom'o dum la nokt'o'j, kaj tie vid'iĝ'is strang'aĵ'o'j ĉe la dom'angul'o'j kaj en la arb'et'aĵ'o, kiam ŝi je la sun'sub'ir'o ir'is nud'pied'e en la mal'alt'a, velur'e mol'a herb'o de la paŝt'ej'o — al la bolkaldrono kun la selakt'a fromaĝ'o kaj re'e'n. Poezi'o kaj mistik'o ven'is akompan'e de la bov'in'o'j en la vesper'o, kiam la sun'o lum'is ruĝ'a inter la krepusk'a'j abi'o'j kaj la aer'o est'is flav'a. La turd'o kant'ad'is kaj la strig'o'j kri'is ’ho!’. Tio est'is ŝi'a mond'o. Iu'tag'e io okaz'is mez'e en la sun'bril'o. Gunnel sid'is dorm'ant'e, kun la kap'o sur si'a brak'o. Subit'e ŝi vek'iĝ'is, ĉar ar'o da kobold'o'j star'is ĉirkaŭ ŝi postul'ant'e, ke ŝi edz'in'iĝ'u. Jun'a vir'o aparten'ant'a al la strang'ul'o'j de la arb'ar'o'j edz'iĝ'os je ŝi. Cert'e, ŝi est'is rav'it'a pro la aventur'o. Oni ŝi'n vest'is per edz'in'iĝ'a vest'o kun kobold'a arĝent'o kaj strang'e model'it'a kobold'a or'o. Ring'o'j sur la man'o'j. Buk'o'j sur la brust'o. Ĉirkaŭ la tali'o volv'ant'a serpent'o. Gunnel sid'is kvazaŭ en sonĝ'o. Ornam'i ili pov'is laŭ'plaĉ'e. La brut'ar'a hund'o boj'eg'is pro tim'o. La sun'o bril'is kaj lum'is. La gru'o'j kri'is super la lag'o, la arb'ar'o bon'odor'is, la aer'o trem'is. Est'is gaj'bril'ant'a edz'in'iĝ'a veter'o. La neĝ'a supr'o de Jadmo bril'is mal'proksim'e, blank'a kiel printemp'a nub'o ... kaj nun okaz'is ... ke li ven'is ... la fremd'ul'o ...”

”Jes,” dir'is la profesor'o mal'rapid'e kaj ne sent'ant'e, ke li parol'as. ”Jes, est'is strang'a vid'aĵ'o, sed kobold'o'j'n aŭ i'o'n tia'n mi ne vid'is, kiam mi ven'is tra la paŝt'ej'o al ŝi'a dom'et'o, perd'int'e la voj'o'n en la mont'eg'ar'o.”

”Nur hom'o'j nask'it'a'j dimanĉ'e pov'as vid'i i'o'n tia'n ...

Kaj kiam vi ven'is ...?”

”Kiam mi ven'is, ŝi kur'is renkont'e al mi, trem'ant'a kaj mir'bel'a. Ŝi ne hav'is arĝent'o'n kaj or'o'n sur si, sed larm'o'j pend'is sur ŝi'a'j okul'har'o'j kaj la sun'o loĝ'is en ŝi'a pez'a har'lig'o. Mi tio'n neniam forges'os: ŝi'a rigard'o est'is mir'ig'e en'pens'a ... trem'bril'ant'a kaj mal'sek'a ... neniam dum mi'a tut'a viv'o mi vid'is i'o'n tiel kor'tuŝ'e bel'a'n. ’Vi est'as mi'a sav'int'o’, ŝi dir'is kaj rid'et'is per si'a lum'plen'a vizaĝ'o ... kaj nun okaz'is tio, kio'n ... mi ne kred'is ebl'a ...”

”Mi sci'as, kio'n vi ne kred'is ebl'a — mi sci'as, kio ĝi est'is. Ŝi ĉirkaŭ'pren'is vi'n kaj si'n kaŝ'is ... Vi ne sci'is, ke tia aventur'o influ'as hom'o'n tiom, ke li ne sci'as, kio'n li far'as, kaj ke hom'o'j al'ven'ant'a'j for'tim'ig'as la strang'a'j'n est'aĵ'o'j'n.

Tiam okaz'as ĉiam, ke la sorĉ'e rav'it'a vir'in'o al'kroĉ'iĝ'as al la ven'ant'o — du'on'dorm'a, ĝoj'a, neni'ig'it'a.”

”Jes”, dir'is la mal'jun'ul'o. ”Mi perd'is la konsci'o'n kaj forges'is ĉio'n ali'a'n, kiam mi prem'is ŝi'a'n varm'a'n korp'o'n al mi'a brust'o ...”

La jun'ul'o daŭr'ig'is: ”Ŝi est'is la plej bel'a kresk'aĵ'o en la land'o. Kiu ne perd'us la konsci'o'n en ŝi'a ĉirkaŭ'pren'o ...?

Kaj tia'manier'e okaz'is, ke ŝi ...”

La profesor'o ek'ĝem'et'is. ”Tiu'j tag'o'j for'flug'is por ĉiam — kaj ŝi neniam re'ven'os. Mi vojaĝ'is tie'n ĉi nord'e'n por serĉ'i ŝi'n nun ... kaj ven'as tro mal'fru'e. Mi sekv'os vi'n al vi'a'j mont'eg'o'j kaj izol'a'j vilaĝ'o'j, kaj vi sekv'u mi'n re'e'n. Vi est'as ja mi'a fil'o kaj ŝi'a.”

”Ne, tio'n mi ne vol'as. Ŝi'a jar'daŭr'a plor'ad'o ĉiam star'os inter mi kaj vi. Mi neniam forges'os tiu'j'n moment'o'j'n, kiam ŝi kred'ant'e, ke ŝi mort'ig'is mi'n, el'kri'is vi'a'n nom'o'n en sen'esper'a dolor'o. Mi dir'is, ke mi forges'is la nom'o'n ... ne — neni'u pov'as forges'i, kio'n li aŭd'as en tia'j moment'o'j. Mi kon'is la nom'o'n de tiu, kiu'n mi mal'am'is. Ir'u re'turn'e, ni dis'iĝ'u tie ĉi. Mi ne tial tra'batal'is mi'a'n viv'o'n dum tiu'j ĉi jar'o'j, por ke nun, kiam mi kon'as mi'a'n propr'a'n fort'o'n, mi iĝ'u la fil'et'o de pa'ĉj'o. Mi'a voj'o konduk'as supr'e'n al la mont'eg'o'j kaj al mi'a poezi'a verk'ad'o.

Kio'n sent'is Gunnel, sen'kviet'e erar'ant'e tie hejm'e, pri tio mi vol'as verk'i. Mi hav'as fabel'o'j'n en la sang'o ... mi est'as ja la fil'o de Gunnel. Bastard'o oni nom'as mi'n — legitim'a infan'o, mi dir'as. Mi ir'as al la mont'eg'o'j kaj al la okaz'aĵ'o'j.”

Li met'is si'a'n betul'ŝel'a'n tornistr'o'n sur la ŝultr'o'j'n kaj etend'is si'a'n man'o'n al la mal'jun'ul'o.

”Vi bezon'as neni'o'n klar'ig'i. Mi ne dezir'as ek'sci'i i'o'n.

Mi est'as kontent'a, ke mi vid'is vi'n, mi nun kompren'as, ke Gunnel pov'is forges'i ĉio'n, kiam ŝi hav'is vi'n. Kaj nun adiaŭ. Vi aŭd'os pri mi.”

Kiam li tie ir'is supr'e'n sur la voj'o, ekscit'it'a kaj kun trem'ant'a'j lip'o'j, bel'a kaj fort'a, li est'is kvazaŭ jun'a viking'o.

La mal'jun'ul'o okul'e sekv'is li'n kun la rigard'o de almoz'ul'o.

Pelle Moli'n.

El la sved'a traduk'is Einar Knutsson

La kis'o

Mi dev'is est'i jam mort'int'a, tamen mi rest'is inter viv'ant'o'j. Nun'e tio ne est'as nov'aĵ'o: praktik'o oft'e super'as teori'o'n. Sed krom ĉio ankoraŭ ekzist'as tiu'j afer'o'j, kiu'j'n aparten'ig'i al praktik'o aŭ teori'o est'as tre mal'facil'e. Ekzempl'e, kiel fort'e mi dezir'is viv'i kaj ankaŭ kiel ard'e bat'is la kor'o'j de tiu'j hom'o'j, kiu'j zorg'is pri mi. Kaj ebl'e tio plej'e antaŭ'difin'is mi'a'n viv'o'n.

Unu semajn'o for'iĝ'is el mi'a viv'o, kvazaŭ el'tranĉ'it'a kaj brul'ig'it'a pec'o de film'o. Jes, brul'ig'it'a, ĉar tri kvar'on'o'j de mi'a haŭt'o komenc'e est'is karb'iĝ'int'a'j kaj post'e vund'kovr'it'a'j. Kiam mi unu'a'foj'e post la akcident'o mal'ferm'is mi'a'j'n okul'o'j'n, mi est'is en'volv'it'a kvazaŭ kokon'o de silk'raŭp'o. Tio'n mi ne vid'is, sed mi sent'is per mi'a brul'ant'a korp'o. Mi'a terur'a rigard'o de la blank'a plafon'o for'ramp'is flank'e'n. Kvazaŭ tra ros'plen'a fenestr'o mi ek'vid'is vizaĝ'o'n de fleg'ist'in'o. Tre klar'e mi disting'is ŝi'a'n blank'a'n kap'tuk'o'n. La vizaĝ'o tuj al'proksim'iĝ'is, io est'is al mi dir'at'a, sed nebul'o de la turment'o komenc'is dens'iĝ'i en mi'a'j okul'o'j kaj baldaŭ ĉio mal'aper'is. Post'e, mal'ferm'int'e mi'a'j'n okul'o'j'n, mi ĉiam rimark'is tag'e kaj nokt'e deĵor'ant'a'n, zorg'o'plen'a'n kaj bon'a'n vizaĝ'o'n. Ver'e, ĝi ne est'is ĉiu'tag'e la sam'a. Ĝi ŝanĝ'iĝ'is, kun'e kun ĉiu ŝanĝ'o de la mal'san'ul'ej'a'j labor'ant'o'j.

Kiam mi'a'j pens'o'j sobr'iĝ'is, mi komenc'is disting'i ili'n.

Mi plej'e atent'is la rigard'o'n de unu jun'a fleg'ist'in'o kun lazur'a'j okul'o'j. Ŝi ĉiam star'is apud la grand'a kaj blank'a forn'o, si'n apog'ant'e al ĝi, kvazaŭ por varm'iĝ'i, kvankam est'is somer'o. La fleg'ist'in'o rigard'is mi'n kun tia vir'in'a plen'zorg'o kaj tiel agrabl'e, ke pro tio mi'a mal'grand'a ĉambr'et'o seren'iĝ'is.

Est'is la tag'o'j, kiam mi mem mal'mult'e sci'is pri mi. Mi eĉ ne pov'is dir'i, ĉu mi hav'as pied'o'j'n. Kiam oni vetur'ig'is mi'n en la operaci'ej'o'n mi'a'j brak'o'j est'is ne nur brul'ig'it'a'j, sed ankaŭ romp'it'a'j, en la koridor'a spegul'o mi ek'vid'is mi'a'n vizaĝ'o'n. Mi ne re'kon'is mi'n kaj surpriz'iĝ'is.

Terur'e en'kav'ig'it'a'j okul'o'j, fend'iĝ'int'a'j lip'o'j kaj nigr'a frunt'o. Kaj ĉio ceter'a, eĉ la menton'o est'is bandaĝ'it'a.

Mi'n kapt'is tiel pez'a apati'o, kiu dum tag'o'j, kiam mi'a viv'o ŝancel'iĝ'is kvazaŭ sur'sabl'a junk'o, ne est'is mal'pli terur'a ol la mal'san'o mem. Mi iĝ'is nerv'em'a, kontraŭ'is al ordon'o'j de la kurac'ist'o'j kaj pens'is, ke tia ekster'ordinar'a zorg'o pri mi est'as nur sen'bezon'a daŭr'ig'o de mi'a turment'o.

Unu'foj'e, kiam apud mi'a lit'o deĵor'is Danute, la fleg'ist'in'o kun lazur'a'j okul'o'j (ŝi'a'n nom'o'n mi ek'sci'is iom pli post'e), mi, pez'e spirant'e en sufok'iĝ'o, murmur'et'is al ŝi: —Vi dir'u sincer'e al mi, ĉu vi kred'as, ke mi iam re'san'iĝ'os? Dir'u, mi ne tim'as la ver'o'n. Mi mem ne plu dezir'as ...

—Vi re'san'iĝ'os, — rapid'e ŝi inter'romp'is mi'n. — Vi est'as tiel jun'a, fort'a. Vi re'san'iĝ'os, cert'e vi re'san'iĝ'os.

Rigard'ant'e al Danute, mi re'memor'is, ke ŝi'n mi ie vid'is. Dum tiu'j tag'o'j, kiam mi est'is san'a kaj gaj'a. Efektiv'e tio okaz'is en la klub'o de medicin'a'j labor'ant'o'j. Mi eĉ danc'is kun ŝi. Tiam ŝi star'is apud kolon'o kun si'a mal'grand'a viv'okul'a amik'in'o.

—Vi tio'n nur dir'as ... Vi mi'n konsol'as, — mi ek'parol'is de'nov'e. — Tio ne est'as bezon'at'a ... Mi est'as invalid'o ... Mi ne dezir'as re'san'iĝ'i.

—Kio'n vi dir'as! — ard'e ek'kri'is Danute. — Vi re'san'iĝ'os kaj tut'e forges'os vi'a'n mal'feliĉ'o'n. Vi kred'u al mi. Vi dev'as atend'i tiu'n tag'o'n, kiam vi pov'os re'ven'i al la labor'o.

Vi'n renkont'os vi'a'j ge'amik'o'j ...

Sed mi'n, sufok'iĝ'ant'a'n pro dolor'o, kun'forĝ'it'a'n per gips'o kaj konsum'a turment'o, tia mal'proksim'a est'ont'ec'o ne plu log'is. En mi'a'j okul'o'j star'is mi'a difekt'it'a vizaĝ'o.

Mi eĉ ek'dub'is: ebl'e tio ne est'is mi'a vizaĝ'o? Mi vol'is per propr'a'j man'o'j tuŝ'i ĝi'n. Sed tiu'j pen'o'j mi'n kvazaŭ per pingl'o'j tra'pik'is. Mi nur ek'ĝem'is kaj ferm'is la okul'o'j'n.

Kiam post moment'o mi de'nov'e ek'rigard'is, Danute ankoraŭ star'is en la sam'a lok'o, rigard'ant'e al mi.

—Vi ne deĵor'u apud mi. Por mi tio ne est'as neces'a, — koler'e mi dir'is al ŝi.

—Kial vi nerv'iĝ'as? Oni ne pov'as... — tut'pov'e ŝi konsol'is mi'n. — Ĉu vi ne dezir'as re'san'iĝ'i?

—Mi ne dezir'as, — mi dolor'e murmur'et'is. — Por neni'u mi est'as bezon'at'a. Neni'u mi'n ek'am'os ...

—Bon'vol'u trankvil'iĝ'i! Ĉiu'j vi'n am'os. Kaj tiu knab'in'o, al kiu vi plaĉ'os, vi'n am'os. Est'u bon'a!

—Mi ne dezir'as, mi ne dezir'as, — mi kri'is fort'e.

Konstern'it'a Danute salt'is rekt'e al la pord'o, sed ne mal'ferm'int'e ĝi'n, moment'e halt'is, ek'rigard'is mi'n kaj al'kur'is al mi'a lit'o. Ten'ant'e mi'n je ŝultr'o'j, ŝi ard'e i'o'n al mi parol'is. Mi vid'is, ke ŝi'a vizaĝ'o proksim'iĝ'is, proksim'iĝ'is kaj subit'e ŝi mi'n kis'is. Ŝi kis'is mi'a'j'n de febr'o fend'iĝ'int'a'j'n lip'o'j'n. Kiam ŝi rekt'iĝ'is, sur ŝi'a vang'o vid'iĝ'is larm'o. Danute tuj for'viŝ'is ĝi'n per tuk'et'o kaj, kvazaŭ pet'ant'e pardon'o'n, ek'rid'et'is al mi kaj el'ir'is.

Long'e mi kuŝ'is tiel, forges'int'e mi'a'n dolor'o'n kaj mi'a'n stat'o'n. Ankoraŭ per pens'o'j mi vid'is ŝi'n, star'ant'a apud mi'a lit'o. Sen'pacienc'e kaj sen'ĉes'e mi rigard'is pord'e'n, atend'ant'e kiam Danute re'aper'os. Sed baldaŭ fin'iĝ'is la labor'o de ŝi'a ŝanĝ'o kaj la ĉambr'o'n en'ir'is ali'a fleg'ist'in'o.

Mi demand'is ŝi'n, kiam Danute deĵor'os de'nov'e.

—Morgaŭ vesper'e, — respond'is ŝi.

Ŝi'a'j vort'o'j ek'son'is al mi tiel, kvazaŭ ŝi est'us dir'int'a, ke ŝi deĵor'os post unu jar'o. Tiu'n nokt'o'n mi sen'ĉes'e rigard'is la horloĝ'o'n sur mi'a ŝrank'et'o. La temp'o flu'is tre mal'rapid'e.

Iom post iom mi komenc'is kompren'i, ke mi vol'as viv'i de'nov'e. Tiu dezir'o ekvibrigis mi'a'j'n esting'iĝ'ant'a'j'n viv'o'fort'o'j'n kaj mi'n tut'e plen'ig'is per fort'a obstin'o ne kapitulac'i.

Kuŝ'ant'e sur'dors'e, mi pen'is imag'i san'iĝ'o'n de mi'a'j vund'o'j! Mi eĉ murmur'et'is: ”Jen, jen mi'a mal'dekstr'a pied'o hodiaŭ mal'pli brul'as. Ĝi san'iĝ'as ... san'iĝ'as ...”

Mi ne sci'as, sed ebl'e al la ekster'ordinar'a'j pen'ad'o'j de la kurac'ist'o'j est'is al'don'it'a mi'a preĝ'o al mi mem. La mort'o est'is venk'it'a. Trankvil'iĝ'is la dolor'o, seren'iĝ'is mi'a rigard'o, la bru'ad'o en la orel'o'j mal'aper'is.

Dum unu sun'plen'a post'tag'mez'o mi ek'aŭd'is, ke sur la tili'o'n, kresk'ant'a ekster mi'a fenestr'o, al'flug'is kvazaŭ bru'ant'a vent'eg'o ar'o da paser'o'j. Mi ne ŝat'as tiu'j'n fripon'o'j'n.

Sed tiam eĉ ili'a kverel'a pep'ad'o est'is por mi afabl'a. Bedaŭr'ind'e mi ne pov'is mi'n lev'i por vid'i ili'n.

Baldaŭ ek'son'is ies paŝ'o'j, laŭt'a parol'ad'o kaj jun'ec'a rid'o. Konstern'it'a'j la bird'et'o'j silent'iĝ'is. Tra la ferm'it'a fenestr'o mi ne kompren'is, pri kio tiel gaj'e parol'is du jun'a'j knab'in'o'j kaj unu bas'voĉ'a knab'o. Sed por mi est'is super'flu'a'j detal'o'j. En ili'a voĉ'o mi sent'is torent'e flu'ant'a'n ĝoj'o'n de la viv'o. Tio'n plen'e kompren'os nur tiu, kiu est'as perd'int'a ĝi'n. Tiu'n ĉi tri'o'n sekv'is ali'a, post'e ankoraŭ ali'a. Ju pli tumult'a est'is la strat'o ekster mi'a fenestr'o, des pli mult'e mi'n prem'is sol'ec'o kaj mal'trankvil'ec'o. Iĝ'is pli pez'e spir'i, kvazaŭ iu per mal'mol'a man'o prem'is mi'a'n kor'o'n. Sed jen mal'ferm'iĝ'is la pord'o kaj en'ir'is Danute.

Ŝi'a unu'a rid'et'o, kvazaŭ ek'blov'int'a freŝ'vent'o, for'pel'is enu'o'n el mi'a ĉambr'et'o. Danute est'is la radi'o de tiu viv'o, kies paŝ'o'j'n, rid'o'n kaj bru'o'n mi sent'is tie ekster mi'a fenestr'o.

Ŝi ek'star'is apud mi'a lit'o kaj, rigard'ant'e la strat'o'n, rakont'is al mi, kio'n ŝi vid'as. Kiel mir'ind'e Danute kapabl'is rakont'i. Mi ĉio'n vid'is: kaj lud'ant'a'j'n infan'o'j'n, kaj ĉikan'ul'in'o'j'n, star'ant'a'j'n sur la strat'o, kaj ebri'a'n kolor'ig'ist'o'n, ŝancel'iĝ'ant'a apud lantern'a fost'o. Ŝajn'is, ke mi de'nov'e viv'is la cert'a'n viv'o'n.

La feliĉ'a moment'o baldaŭ fin'iĝ'is. Danute, rigard'int'e man'horloĝ'o'n kaj pet'int'e mi'a'n pardon'o'n, ek'rapid'is. Nur en la koridor'o aŭd'iĝ'is ŝi'a'j paŝ'o'j. Kun'e kun ili, ŝajn'as, la lum'o mal'aper'is, kiu por la moment'o est'is en mi'a ĉambr'et'o. Kiel ne'dir'ebl'e afabl'a est'is por mi Danute. Kiel sen'pacienc'e mi atend'is ŝi'n. Kaj est'as tre mal'facil'e dir'i, ĉu tio est'is nur sol'a sopir'o.

Post preskaŭ unu jar'o mi el'ir'is el la mal'san'ul'ej'o kaj for'vetur'is hejm'lok'e'n por unu monat'o da ripoz'o. Pro la mal'fort'ec'o de mi'a mal'dekstr'a krur'o mi dev'is uz'i lam'baston'o'n, sed baldaŭ ĝi est'is ne'bezon'at'a. Mi de'nov'e iĝ'is tut'e san'a. Mi de'nov'e pov'is viv'i gaj'e kaj manĝ'i la pan'o'n, kiu'n mi mem per'labor'os.

Ho, mi'a hejm'lok'o! Ĝi ĉiam viv'ig'as mi'n, kiel la odor'o de pin'arb'ar'o, kiel torent'a akv'o, kiel patr'in'a am'o. Neniam en ĝi mi sent'as mi'n sol'ul'o, neniam ted'as al mi ĝi'a ĉiel'a firmament'o. La verd'a dekliv'a herb'ej'o, apud'river'et'a'j aln'o'j, tra'kamp'a voj'et'o kaj alt'a branĉ'riĉ'a abi'o, kresk'ant'a ĉe la voj'o, tiu'j est'as tre bon'a'j amik'o'j el mi'a infan'aĝ'o.

Mi vizit'is la plej bon'a'j'n kaj ŝat'at'a'j'n lok'o'j'n de mi'a hejm'vilaĝ'o, tamen ĉi tiu'n foj'o'n ĉio aspekt'is al mi ne tiel proksim'a, kiel okaz'is dum la ali'a'j foj'o'j. La pens'o'j miks'iĝ'is kaj re'ven'ad'is al la urb'o, kie en la koridor'o'j de la plej grand'a mal'san'ul'ej'o ĉiam rapid'is la jun'a fleg'ist'in'o kun lazur'a'j okul'o'j. Ŝi'a rigard'o mi'n persekut'is, kiel mal'proksim'a, sed afabl'a miraĝ'o. Jen, ŝajn'as, ŝi trankvil'e en'paŝ'as mi'a'n ĉambr'et'o'n, mal'ferm'as la fenestr'o'n kaj sen'parol'e ek'star'as apud la forn'o. Mi est'as for'turn'int'a mi'n al la mur'o, tamen mi ne dorm'as.

—Danute, ĉu vi est'as ĉi tie? — mi demand'is ŝi'n.

—Jes, mi est'as.

—Ĉu est'as por mi leter'o'j?

—Jes. Du leter'o'j. Mi met'is ili'n sur la ŝrank'et'o'n.

—Leg'u ili'n al mi. Mi mem ne pov'as, pet'is mi.

Skrib'is mi'a'j lern'ej'a'j amik'o'j. La leter'o'j est'is plen'a'j da sincer'a gaj'ec'o kaj komik'a'j aventur'aĵ'o'j — de mi'a'j amik'o'j.

Danute, leg'ant'e ili'n, rid'eg'is ĝis larm'o'j. Evident'e, mi kompren'is, ke mi'a'j bon'a'j amik'o'j i'o'n mal'ver'a'n pri'skrib'is, tamen tio est'is far'at'a por facil'ig'i mi'a'j'n enu'a'j'n tag'o'j'n. Tra'leg'int'e la leter'o'j'n, Danute met'is ili'n sur la ŝrank'et'o'n, kaj si'n re'turn'int'e al mi, demand'is: —Kiam skrib'os al vi tiu knab'in'o, kiu vi'n am'as, ĉu vi permes'os al mi leg'i?

—Tiu knab'in'o ne ekzist'as.

Ŝi neni'o'n respond'is, nur long'e rigard'is tra la fenestr'o, post'e pren'is la vitr'a'n vaz'et'o'n kun velk'int'a'j flor'o'j kaj el'ir'is.

Kun grand'a sen'pacienc'o mi ĝis'atend'is la fin'o'n de mi'a liber'temp'o kaj per la post'tag'mez'a aŭtobus'o, kiu ĉiu'tag'e preter'vetur'as mi'a'n hejm'lok'o'n, for'vetur'is al la urb'o.

La sekv'a'n tag'o'n vesper'e mi jam rapid'is al Danute. Ŝi loĝ'is ĉe la staci'a strat'o, en grand'a dom'o kun fum'iĝ'int'a'j mur'o'j, milit'temp'e abund'e traf'it'a'j de kugl'eg'a'j split'o'j.

Supr'e'n'ir'ant'e sur mal'nov'a ŝtup'ar'o de unu ĝis la ali'a etaĝ'o, en la krepusk'o, tre mal'facil'e mi trov'is la dek'du'a'n loĝ'ej'o'n. Ekscit'it'a kaj kun pens'o'j pri tio, ke baldaŭ mi ek'vid'os tiu'n knab'in'o'n, kiu ebl'e fund'e ŝanĝ'os mi'a'n tut'a'n viv'o'n, mi prem'is la sonor'il'buton'o'n. Tuj aŭd'iĝ'is paŝ'o'j kaj en la pord'o aper'is vir'in'o, vest'it'a en nokt'a vest'aĵ'o.

Ver'e ŝi ven'is rekt'e el la lit'o.

—Ĉu ĉi tie loĝ'as la fleg'ist'in'o Danute?

La vir'in'o si'n turn'is kaj, las'int'e la pord'o'n mal'ferm'it'a, for'ir'is. Tio signif'is, ke mi trov'is ŝi'n. Mi ĵus trans'paŝ'is la sojl'o'n, kiam el la mal'lum'o aper'is Danute mem.

—Ho! Vi! Bon'vol'u, bon'vol'u! — ŝi invit'is mi'n kaj de la koridor'o mal'ferm'is larĝ'a'n knar'ant'a'n pord'o'n. Klar'a lum'o el'verŝ'iĝ'is el la ĉambr'o en la koridor'o'n kaj flav'ig'is ĝi'a'j'n plank'o'n kaj mur'o'j'n. Unu moment'o'n mi observ'is Danute’n. Ŝi est'is vest'it'a per iom tro long'a blu'a rob'o kaj sen kap'tuk'o. Mal'hel'e brun'a kaj glat'e komb'it'a har'ar'o tuŝ'is ŝi'a'n kol'um'o'n. La trajt'o'j de ŝi'a vizaĝ'o nun est'is pli esprim'plen'a'j, la okul'o'j iom pli sever'a'j. ”Ĉu ŝi est'as la sam'a,” mi pens'is. Danute aspekt'is al mi tut'e ali'a, sed tuj mi kompren'is, ke tiu'n ŝi'a'n ŝanĝ'iĝ'o'n kaŭz'as nur tio, ke ŝi est'as ali'e vest'it'a. Ankoraŭ rapid'ant'e al Danute, mi pens'is, ke ŝi'a ĉambr'et'o est'os iel simil'a al la mal'san'ul'ej'a ĉambr'o, kie mi kuŝ'is. En ĝi ĉio aspekt'is blank'e kaj tie iom'et'e odor'as kurac'il'o'j. Kaj ŝi mem, ŝajn'as, tuj ek'demand'os mi'n pri mi'a san'stat'o kaj, ebl'e, kontrol'os mi'a'n puls'o'n. Sed ĉio okaz'is tut'e ali'e. Inter du lit'o'j, ornam'it'a'j per divers'a'j brod'aĵ'o'j, star'is mal'grand'a rond'tabl'et'o, kie kuŝ'is flik'at'a ŝtrump'o. Danute ruĝ'iĝ'is, kapt'is ĝi'n kaj kaŝ'is. La tut'a'n temp'o'n ŝi per man'o ord'ig'is si'a'j'n har'o'j'n kaj per iu ne'natur'a graci'o ĉirkaŭ'paŝ'is mi'n, pet'ant'e mi'n de'pren'i la mantel'o'n, sid'iĝ'i.

—Danute, pardon'u al mi, ke mi ne avert'is vi'n pri mi'a vizit'o. Mi mal'pacienc'is kaj decid'is.

—Tre bon'e vi far'is. Mi ankaŭ dezir'is vid'i kiel vi hejm'e pli'bon'iĝ'is. — Ŝi tiel atent'e mi'n observ'is, ke pro ŝi'a rigard'o iĝ'is al mi varm'e.

—Jen, vi est'as tut'e san'a, — dir'is Danute. — Baldaŭ vi forges'os la mal'san'ul'ej'o'n kaj vi'a'n mal'feliĉ'o'n. Ja, vi ne dezir'is kred'i, eĉ ne dezir'is viv'i.

— Jes. Est'is tia temp'o. Ni ne re'memor'u pri tio, est'os pli bon'e.

—Ver'o'n vi dir'as, — konsent'is Danute. — Rakont'u kiel vi pas'ig'is vi'a'n temp'o'n en la hejm'lok'o. Vi ja tre ŝat'as vi'a'n vilaĝ'o'n.”

—Mi'a'n hejm'lok'o'n, ver'e, mi tre ŝat'as. Sed tiu'n ĉi foj'o'n mi sopir'is ankaŭ pri urb'o. Ebl'e tial, ke mi tre mult'e pens'is pri vi, Danute.

—Kial pri mi? — ŝi demand'is ek'ruĝ'iĝ'ant'e.

—Tial, ke vi por mi tre'eg'e mult'e da bon'o far'is. Mi eĉ ne sci'as kiel dank'i al vi.

—Sed tio est'is mi'a dev'o.

—Jes, dev'o, — ripet'is mi. — Sed dir'u al mi, ĉu la dev'o de ĉiu'j postul'as tia'n grand'a'n si'n'don'em'o'n?

Sam'temp'e, frap'int'e la pord'o'n, en'ir'is mal'grand'a, pintnazeta amik'in'o de Danute. Kun'e kun ili mi tra'rigard'is fot'o'album'o'n, rid'is pri la infan'a'j fotograf'aĵ'o'j de Danute kaj fin'e mi ek'star'is por ir'i hejm'e'n. Ni inter'konsent'is renkont'iĝ'i en sabat'o kaj ir'i al la teatr'o. Jam mi sub'e'n'ir'is en la ŝtup'ar'o, kiam Danute ankoraŭ ek'kri'is al mi: —Mi tre atend'os!

—Ĝis la re'vid'o! — mi adiaŭ'is, observ'ant'e ŝi'n. De'nov'e re'ven'is al mi la pens'o, ke ĉi tie ne est'as tiu lazur'okul'a Danute. Mi ne pov'is kompren'i, kio en ŝi ŝanĝ'iĝ'is. En la mal'san'ul'ej'o Danute est'is tiel modest'a kaj pro tio mi admir'is ŝi'n. Ebl'e mi mem ŝanĝ'iĝ'is. Pov'as est'i, ke nun, kiam mi'n ne turment'as mal'san'ul'ej'a sol'ec'o, mi ĉio'n imag'as tut'e ali'e. Palp'e mi tra'paŝ'is la mal'lum'a'n koridor'o'n kaj el'ir'is strat'e'n. Iom'et'e pluv'is. De la staci'a flank'o la vent'o port'is lokomotiv'a'n fum'o'n kaj prem'is ĝi'n al la ter'o. Sur'strat'e, port'ant'e kofr'o'j'n kaj pak'aĵ'o'j'n, rapid'is hom'o'j. Dezir'ant'e rest'i sol'a, mi tra'paŝ'is plac'et'o'n, plant'it'a per jun'a'j tili'o'j. En la flav'et'a lantern'a lum'o radi'is ros'plen'a herb'o, arbust'o'j kaj divers'kolor'a'j flor'o'j.

Pri neni'o mi vol'is pens'i. La mal'trankvil'o, kiu akompan'is mi'n al'ven'e, tut'e mal'aper'is. La kor'o est'is iel mal'plen'a. ”Ver'ŝajn'e mi est'as lac'a,” mi trankvil'ig'is mi'n kaj pli'rapid'ig'is la paŝ'o'j'n. Re'ven'int'e hejm'e'n, mi tuj en'lit'iĝ'is.

En la sabat'vesper'o mi aĉet'is bilet'o'j'n kaj sid'ant'e en la mal'grand'a ĝarden'et'o apud la teatr'o, mi atend'is Danute.

La radi'a'j ruband'o'j de la sub'ir'ant'a sun'o penetr'ad'is inter arb'o'trunk'o'j kvazaŭ lac'ul'o'j fal'is sur'voj'e. Mi observ'is kiel en ili'a lum'o lud'as infan'o'j, kiu'j pep'ad'is kaj kverel'is kvazaŭ paser'et'o'j. Mi eĉ ne rimark'is, kiam Danute ven'is. Ŝi est'is tiel mal'kuraĝ'e ekscit'it'a, ke ŝi eĉ ne sci'is kie'n rigard'i. Ja en la mal'san'ul'ej'o ŝi ĉiam kur'is flu'e, kvazaŭ la vent'o. Kial ŝi ne pov'as est'i tia ankaŭ nun? Kompren'ebl'e, est'as facil'e tiel parol'i. Ni ĉiu'j est'as iu'foj'e ekscit'it'a'j kaj terur'e koler'iĝ'as, se ni dev'as ni'n de'ten'i. Est'as mal'pli bon'e, kiu tio'n far'i ne dev'as.

Danute est'is vest'it'a en hel'a flor'hav'a rob'o kaj griz'a ĵaket'o. ”Kiel bon'e por ŝi konven'is la blank'a vest'aĵ'o,” ial mi pens'e parol'is. En la teatr'o ni rigard'is la gaj'ig'a'n ”Svat'ig'o'n” de Gogol'j. Plen'a'j de rid'o kaj kontent'o ni ir'is hejm'e'n tra la silent'a'j strat'o'j. Super la urb'o ĉe la rand'o de la firmament'o pend'is la lun'o. La aer'o iom mal'varm'iĝ'is.

Foj'e ek'blov'int'a freŝ'vent'o viv'ig'is ni'a'j'n vizaĝ'o'j'n. Ĉe la staci'a strat'o, kontraŭ la hejm'dom'o de Danute, ĉe la grand'eg'a'j acer'o'j ni halt'is.

—Dir'u, ĉu ni renkont'iĝ'os ankoraŭ? — al'prem'iĝ'ant'e kaj rigard'ant'e mi'a'j'n okul'o'j'n, mal'gaj'e demand'is Danute.

—Kial ne? Nepr'e ni renkont'iĝ'u.

Ŝi iel dub'is. Mi ĉirkaŭ'pren'is kaj vol'is ŝi'n kis'i. Kis'i tiel, kiel ŝi mi'n kis'is tiam, kiam mi, kapt'it'a de nigr'eg'a mal'esper'o, barakt'is inter mort'o kaj viv'o. Sed kun mir'o mi sent'is, ke tio'n mi ne pov'as far'i. Mi pov'is kis'i ŝi'a'n frunt'o'n, ŝi'a'n man'o'n, sed la lip'o'j'n ne. Kaj mi kompren'is, ke mi Danute’n tre estim'as, mi est'as al ŝi tre dank'em'a, sed mi ne am'as ŝi'n. Tamen mi dezir'us ŝi'n am'i.

Mi prem'is la man'o'n de Danute kaj neni'o'n dir'ant'e pri renkont'iĝ'o, for'ir'is. Mi'a bon'a humor'o mal'aper'is. Trist'a kaj mal'laŭt'a mi re'ven'is. Mi ne kompren'is, kial mi pov'is neni'o'n ordon'i al mi'a kor'o.

A. Poci'us.

El la litova traduk'is Antanas Bartninkas

Bert'o

Tre rapid'e dis'vast'iĝ'is la nov'aĵ'o ke Bert'o est'is pend'ig'int'a si'n. La plej bon'e inform'it'a'j pov'is al'don'i, ke li far'is tio'n sur la mal'jun'a pom'arb'o en la Vitalba vit'ej'o, la sam'a pom'arb'o, vi sci'as, de kiu tiu Rikard'o de la Fontan'a-famili'o fal'is kaj romp'is ambaŭ krur'o'j'n sam'temp'e, vi sci'as, tiu'n jar'o'n kiam la fojn'ej'o de la Granat'o'j for'brul'is.

Ĉu tiom da jar'o'j jam pas'is de tiam? Vid'u, vid'u, kiel rapid'e la temp'o pas'as ...

La vir'in'o'j, kiu'j kolekt'iĝ'is ĉiu'n post'tag'mez'o'n ĉe Olga, la mal'jun'a Olga, kaj gust'um'is si'a'j'n kun'port'it'a'j'n bak'aĵ'o'j'n trink'ant'e tas'o'n aŭ du da kaf'o, opini'is, ke ne est'as ide'o preĝ'i por la anim'o de la mem'mort'ig'int'o. Neni'u preĝ'o en la mond'o pov'os el'tir'i li'n el la damn'o de etern'a fajr'o, ili ĉiu'j konsent'is pri tio. Se en'tut'e oni preĝ'u, est'u kun la dezir'o, ke li rest'u tie pli long'e ol etern'e. Melis'a, kiu eĉ preĝ'is por la anim'o de si'a kat'o, kiam ĝi est'is sur'vetur'it'a dum unu el si'a'j amor'ekskurs'o'j, opini'is, ke oni ne ĝen'u la Sinjor'o'n per plej et'a preĝ'o. Se oni memor'ig'as Li'n pri Bert'o, eĉ pov'us okaz'i, ke Li, en si'a sen'fin'a hom'am'o, inter'ven'os kaj prepar'os al li lok'o'n en la Paradiz'o, kaj tiam Di'o help'u ni'n! Neni'u el ni ŝat'us renkont'i li'n ankaŭ en la ali'a mond'o, ĉu? Kaj Di'o sci'as, kio'n tiu Bert'o — etern'e li est'u damn'it'a! — far'us al la pur'a'j kaj sen'kulp'a'j anĝel'in'o'j? Ni ja ĉiu'j sci'as, kio'n li far'as al ni'a'j jun'ul'in'o'j, por ne parol'i pri ĉiu'j edz'in'o'j, ĉe kies fenestr'o'j kaj pord'o'j oni vid'is li'n kaŝ'e el'ir'i. Ho ve, ho ve! Vi sci'as ...

Kaj la babil'ad'o daŭr'iĝ'is vent'um'ant'e ĉiu'j'n skandal'o'j'n de la last'a'j jar'o'j, en kiu'j la nom'o de Bert'o est'is la komun'a denominator'o. Viktor'o, kiu pli ol unu'foj'e kaŝ'aŭskult'is hejm'e tia'j'n klaĉorgiojn kaj plu'rakont'is al ni jun'ul'o'j ĉio'n, kio'n li aŭd'is, ven'is al la konklud'o, ke ili envi'is la vir'in'o'j'n, ĉe kies pord'o'j'n kaj fenestr'o'j Bert'o est'is vid'it'a kaj ne pov'is pardon'i al li, ke ili est'is preter'atent'it'a'j. Sed tio est'as li'a'j vort'o'j, ne mi'a'j.

Ankaŭ la vir'o'j mal'long'e pri'koment'is la mem'pend'ig'it'o'n. Est'is bon'e, ke li tio'n far'is, ĉar se li ne mem est'us far'int'a tio'n, iu dev'us est'i help'int'a li'n. Jam antaŭ long'e.

Sed unu'op'a'j'n kaz'o'j'n ili ne pri'parol'is. Plej mult'a'j prefer'is kaŝ'i la vund'o'j'n, kiu'j'n kaŭz'is al ili la fil'in'o'j de'log'it'a'j de Bert'o, por ne menci'i la edz'in'o'j'n, kies amor'fantazi'o'j'n li pli sukces'e plen'um'is ol la ted'a'j edz'o'j. Almenaŭ se oni kred'u la dir'aĵ'o'j'n.

Neni'u demand'is, kiam li'a korp'o est'is trov'it'a kaj de kiu. Ankaŭ ĝi'a sort'o neniu'n interes'is. Ĉiu'j supoz'is, ke tio est'as afer'o de la polic'o kaj ke la en'tomb'ig'o okaz'os en ne'ben'it'a ter'o; oni eĉ ne mark'os la lok'o'n per kruc'o por mal'ebl'ig'i, ke iu ven'u met'i flor'o'j'n sur ĝi'n aŭ ven'u pri'plor'i la mort'int'o'n. Plej bon'e tiel, est'is la ĝeneral'a opini'o.

Sed baldaŭ la interes'o mov'iĝ'is en ali'a'n direkt'o'n. La kok'in'o de Selma, tiu kok'in'o kun escept'e grand'a'j ov'o'j, liver'is ov'o'n, en kiu est'is ali'a, pli mal'grand'a ov'o, ankaŭ ĝi kun ŝel'o. Neniam oni vid'is i'o'n simil'a'n! Ov'o'j'n kun du'obl'a'j flav'o'j iu'j jen kaj jen trov'is, eĉ se mal'oft'e, sed tio!

Tio ne est'as natur'a, opini'is la kaf'ses'op'o ĉe Olga. Tio cert'e est'as ag'o de la diabl'o. Tiu'n kok'in'o'n oni nepr'e dev'as sen'kap'ig'i kaj brul'ig'i. Absolut'e ag'o de la diabl'o!

Selma, al kiu ili ir'is ses'op'e por efektiv'ig'i si'a'n decid'o'n, per bala'il'o for'ĉas'is ili'n el si'a kort'o. Kaj se tiu kok'in'o ankoraŭ foj'e liver'is ov'o'n, kiu ne aspekt'is tut'e ordinar'a, Selma silent'e mem manĝ'is ĝi'n kaj ne dis'trumpet'is la nov'aĵ'o'n tra la vilaĝ'o. Ag'o de la diabl'o! Ĉit!

Almenaŭ neni'u kulp'ig'is Bert'o'n pri tiu ov'o. Jes ja, li jam est'is mort'int'a ... Aŭ ĉu li'a mal'trankvil'a anim'o ...?

Mi fakt'e neniam vid'is Bert'o'n, malgraŭ tio ke oni tiom parol'is pri li. La jun'ul'o'j en la grup'o, al kiu mi aparten'is, ja tir'is mi'n al la dom'et'o, en kiu li loĝ'is, sed neniu'n foj'o'n mi vid'is sign'o'n, ke iu loĝ'as en ĝi. Tamen jen kaj jen iu tond'is la herb'o'n ĉirkaŭ ĝi kaj la plant'o'j ekster la dom'o ne aspekt'is ne'zorg'at'a'j.

Ne est'as strang'e, ke mi neniam vid'is Bert'o'n. Mi ja est'is en la vilaĝ'o nur dum kelk'a'j somer'a'j monat'o'j, kiam laŭ mi'a patr'in'o la aer'o en la urb'o est'as ne'spir'ebl'a. Onkl'in'o Dan'a, ĉe kiu mi loĝ'is, pli ol volont'e akcept'is mi'n.

Ŝi kaj la edz'o Pop'o ne hav'is propr'a'j'n infan'o'j'n; hav'i mi'n ĉe si dum la somer'o don'is al ili iom da ge'patr'a plezur'o.

Onkl'o Pop'o, ceter'e, en la ver'o nom'iĝ'is Petro Paŭlo, sed ĉiu'j nom'is li'n Pop'o laŭ la komenc'a'j liter'o'j de la nom'o.

Li pri'zorg'is la kooper'a'n butik'o'n en la vilaĝ'o kaj kon'is pro tio ĉiu'j'n hom'o'j'n.

Mi skrib'is: ge'patr'a plezur'o. Ĉu ver'e est'is plezur'o, mi ne sci'as. Mi far'is ĉe ili kio plaĉ'is al mi, do neni'o'n util'a'n.

Jam la unu'a'j'n somer'o'j'n mi est'is akcept'it'a en la rond'o'n de sam'aĝ'ul'a'j knab'o'j, tiel ke ankaŭ nun, kiam ni est'is 17aŭ 18-jar'a'j, ni kun'um'is.

La rond'o inter'temp'e mal'grand'iĝ'is, iu'j ek'labor'is ali'lok'e, kelk'a'j ek'stud'is kaj pas'ig'is la somer'o'j'n ali'e ol en la ge'patr'a vilaĝ'o. Sed kvin aŭ ses el ni regul'e renkont'iĝ'is en la vesper'o'j kaj pri'parol'is ”aktual'aĵ'o'j'n”. Mi ne asert'us, ke ni est'is tre mal'simil'a'j al la kaf'ses'op'o ĉe Olga, almenaŭ ne laŭ la tem'o'j de ni'a'j pri'parol'o'j. Bert'o est'is, kun tut'e klar'a envi'em'o, oft'e la ĉef'tem'o, sed ne mank'is koment'o'j pri la rond'aĵ'o'j de unu aŭ ali'a jun'ul'in'o, special'e, kiam la rond'aĵ'o est'is la ventr'o, kiu pli kaj pli klar'e evident'ig'is, kio est'is la temp'o'pas'ig'il'o de la koncern'a jun'ul'in'o. Kaj de Bert'o, kompren'ebl'e. Almenaŭ laŭ ĉies oni'dir'o'j.

Onkl'in'o Dan'a ne sam'e cert'is, ke Bert'o kulp'as pri ĉiu'j rond'a'j ventr'o'j. Almenaŭ en kelk'a'j kaz'o'j ŝi rimark'is, ke iu'j par'iĝ'is mal'antaŭ la dors'o'j de la ge'patr'o'j, tut'e sen'kulp'e en la komenc'o, sed ebl'e ne sam'e sen'kulp'a est'is la daŭr'ig'o. Kaj ĉar la ge'patr'o'j, kiel kon'at'e, ne ŝat'as tia'spec'a'j'n surpriz'o'j'n, ne ĉiam oportun'is nom'i la sem'ant'o'n. Je mank'o de nom'o aŭtomat'e la nom'o de Bert'o aktual'iĝ'is kaj ne help'is, ke la jun'ul'in'o ne'is tio'n. Fakt'e, ju pli energi'e ŝi ne'is, des pli fort'a est'is la konvink'o, ke Bert'o est'as la kulp'ul'o. Li'n mem neni'u demand'is; li ja neniam est'is hejm'e kaj, ceter'e, li cert'e ankaŭ mem ne'us.

Tiel li'a fam'o kresk'is, sam'e kiel la envi'em'o ĉe mi'a'j kamarad'o'j. Ĉe mi? Fakt'e ne. Mi est'is tie nur gast'o kaj mult'a'j el la nom'o'j de la pri'parol'at'a'j jun'ul'in'o'j est'is nur nom'o'j; nur iu'j'n, kiu'j parenc'is kun iu el la grup'o, mi okaz'e renkont'is. Laŭ ne'skrib'it'a regul'o ili est'is tabu'a'j por la grup'an'o'j kaj ili'n oni mal'pli oft'e menci'is ol la ceter'a'j'n.

Krom tio mi hav'is kelk'a'j'n esper'o'j'n en la urb'o, aŭ ebl'e pli fantazi'o'j'n ol esper'o'j'n.

Ali'o'n, ol renkont'i tiu'j'n sam'aĝ'ul'o'j'n, manĝ'i kaj dorm'i, mi apenaŭ far'is. Nu ja, kaj leg'i. Mi fakt'e kutim'is kuŝ'i sur la lit'o la tut'a'j'n tag'o'j'n kaj vor'i ĉia'spec'a'j'n libr'o'j'n. Onkl'in'o Dan'a rimark'is mi'a'n interes'o'n pri leg'aĵ'o'j kaj ”polv'o'suĉ'is” la dom'o'j'n en la vilaĝ'o port'ant'e pli kaj pli da libr'o'j al mi. Last'somer'e atend'is mi'n metr'o'j da roman'o'j de Alexandre Dum'as, kiu'j'n iu'j kolekt'is en si'a jun'aĝ'o.

Kaj tie mi sid'is aŭ kuŝ'is, profund'iĝ'ant'e en la franc'a'n histori'o'n kaj en la viv'o'n kaj am'afer'o'j de la tia'temp'a nobel'ar'o.

Sed ankaŭ de tio oni ted'iĝ'as. Tiam mi vizit'is onkl'o'n Pop'o'n en la kooper'a butik'o kaj ŝajn'ig'is help'i li'n. Ver'dir'e mi pli ĝen'is ol help'is, sed li ŝajn'is aprez'i mi'a'j'n vizit'o'j'n, ĉar ne ĉiam est'is klient'o'j en la butik'o. Mi'a'j vizit'o'j ja ankaŭ don'is al li ebl'ec'o'n for'ir'i de la kas'aparat'o kaj iom ord'ig'i inter la bret'o'j kaj en la stok'ej'o. Ali'a'n help'o'n li ne kutim'is ricev'i de mi.

Pli help'em'a est'is onkl'in'o Dan'a. Hejm'e ŝi pri'zorg'is la kok'in'o'j'n, la verd'aĵ'ĝarden'o'n ĉe la dom'o kaj relativ'e grand'a'n kamp'o'n pli long'e for. Ŝi'a plej grand'a interes'o est'is tamen la flor'o'j, al kiu'j ŝi dediĉ'is almenaŭ du hor'o'j'n da atent'o ĉiu'n tag'o'n. Laŭ'long'e de unu el la dom'mur'o'j ŝi hav'is si'a'j'n roz'o'j'n, dek'o'n da ili, ĉiu de mal'sam'a spec'o, tiel ke ĉiam dum la somer'o minimum'e unu el ili est'is flor'ant'a. Sur la balkon'o, sub ĝi kaj en ĉiu'j fenestr'o'j est'is pot'o'j kun plej divers'a'j flor'spec'o'j kaj pri ĉiu el ili ŝi hav'is histori'et'o'n.

Mi dir'is, ke onkl'in'o Dan'a est'is pli help'em'a. Unu- aŭ du'foj'e semajn'e ŝi kaj Pop'o list'ig'is, kio'n oni dev'os al'aĉet'i por la butik'o. La tag'o'n post'e ŝi pren'is aŭtobus'o'n al la centr'a kooper'a stok'ej'o en la urb'o kaj mend'is laŭ la list'o. Ne mal'oft'e ŝi al'don'e pren'is var'o'j'n, kiu'j'n ŝi hazard'e trov'is tie: glas'o'j'n kaj teler'o'j'n, manĝ'il'ar'o'n, somer'seĝ'o'j'n, vintr'e neĝ'o'ŝovel'il'o'j'n, varm'a'j'n vest'aĵ'o'j'n. Ŝi ĉiam bon'e traf'is kaj la var'o'j post nur kelk'a'j tag'o'j trov'iĝ'is en la vilaĝ'a'j dom'o'j. Tiu'n sam'a'n labor'o'n Pop'o pov'us est'i aranĝ'int'a per simpl'a telefon'mend'o, sed en tiu kaz'o mank'us en la butik'o la krom'a'j komplet'ig'o'j, kiu'j'n onkl'in'o Dan'a aranĝ'is; tial ŝi daŭr'ig'is si'a'j'n ĉiu'semajn'a'j'n vizit'o'j'n al la urb'o.

Ankaŭ mi'a help'o al ŝi est'is pli teori'a ol praktik'a. Mi ja help'et'is pluk'i piz'o'j'n por la manĝ'o'j, pur'ig'i laktuk'o'n aŭ sen'ŝel'ig'i ter'pom'o'j'n, akv'um'i la roz'o'j'n, se ŝi pet'is mi'n, sed tio ver'e ne tro'lac'ig'is mi'n. Mi gard'is mi'n kun'ir'i al la pli for'a kamp'o, ĉar tie atend'us mi'n pli pez'a labor'o kaj ĝi'n, kiel urb'an'o, mi'a dors'o ne el'ten'us. Almenaŭ mi kred'as tio'n; en la ver'o mi neniam prov'is.

Mi propon'is mi'n por prepar'ad'o de kaf'o, kiam ŝi ricev'is vizit'o'j'n, sed tio'n ŝi ne permes'is al mi. Ŝi cert'ig'is, ke ŝi vol'as hav'i ĝi'n en si'a special'a manier'o kaj ke ŝi'a'j vizit'ant'o'j ankaŭ prefer'as ĝi'n tia. En kio konsist'is ŝi'a special'a manier'o, mi neniam el'trov'is, sed mi ne insist'is. Mi est'is plej'oft'e ankaŭ mem invit'it'a al tas'o da kaf'o, tas'et'o de la ital'a spec'o, kaj tio'n mi tre ŝat'is, kun abund'o da suker'o. Mi ankaŭ ne mal'dank'is al glas'et'o da likvor'o, kiam ŝi — tre mal'oft'e — sur'tabl'ig'is ĝi'n.

La vir'in'o'j, kiu'j vizit'is ŝi'n, ven'is plej oft'e unu'op'e. Plur'a'j kapt'is la okaz'o'n halt'i por babil'et'o ĉe ŝi antaŭ la vizit'o en la butik'o, kiu situ'is ne pli ol cent paŝ'o'j'n for (ekzakt'e 96 laŭ onkl'o Pop'o), ali'a'j loĝ'is najbar'e kaj en'ven'is eĉ plur'foj'e tag'e por pet'i konsil'o'n aŭ raport'i i'o'n nov'a'n.

Ili'a'j inter'parol'o'j tuŝ'is ĉiu'tag'aĵ'o'j'n, sed ja okaz'is, ke la nom'o de Bert'o est'is menci'it'a. Ĝust'e en unu el tia'j okaz'o'j onkl'in'o Dan'a el'dir'is, ke li ne nepr'e kulp'as pri ĉiu'j rond'a'j ventr'o'j en la vilaĝ'o.

Parol'i pri rond'a'j ventr'o'j en ĝust'e tiu okaz'o ne est'is tre oportun'e. Onkl'in'o Dan'a dir'is tio'n al Vanja, tre oft'a vizit'ant'in'o kaj plej proksim'a najbar'in'o. Est'is ĝeneral'e kon'at'a ŝi'a ĉagren'o, ke eĉ post dek jar'o'j da ge'edz'ec'o ŝi ne sukces'is graved'iĝ'i. Tio est'is ankaŭ tre oft'a litani'o inter la du vir'in'o'j, ambaŭ sen'infan'a'j, fakt'e tiel oft'a, ke ĝi ted'is mi'n. Onkl'in'o Dan'a prov'is ĝeneral'e konsol'i la pli jun'a'n vir'in'o'n, ke ŝi ne perd'u la esper'o'n, sed rimark'ebl'e sen propr'a konvink'o.

Inter la ge'edz'o'j — Vanja kaj ŝi'a edz'o, kies nom'o'n mi ne kon'as — la mank'o de infan'o'j est'is kaŭz'o de konstant'a'j kverel'o'j, kiu'j'n oni pov'is aŭd'i ĝis ni'a dom'o. Ankaŭ pri tio tem'is la inter'parol'o'j inter la du vir'in'o'j, kaj pri li'a preskaŭ mani'a obsed'o, ke li pruv'os, ke ne li est'as steril'a. Tio montr'iĝ'is en li'a konstant'a serĉ'ad'o de vir'in'o'j, kiu'j'n li pov'u patr'in'ig'i. Kiel sukces'a li est'is en tio, oni ne sci'is; en ĉiu kaz'o li ankoraŭ ne ek'fanfaron'is pri graved'ig'o de iu ajn. Vanja est'is ĉagren'it'a pro la eskap'o'j de la edz'o, sed ankoraŭ pli pro la plend'o'j, kiu'j'n ŝi ricev'is de vir'in'o'j, kiu'j'n la edz'o post'kur'is.

Post aŭd'o de de'nov'a tia'spec'a plend'o mi el'dir'is: ”Kial Vanja ne util'ig'is la serv'o'j'n de Bert'o?”

Kial mi dir'is tio'n, mi ne kompren'as. Eventual'e mi ĵus est'is leg'int'a en Dum'as iu'n stult'aĵ'o'n, kiu don'is al mi tiu'n ide'o'n. Sed jam antaŭ ol mi fin'dir'is ĝi'n mi sci'is, kiel terur'a'n erar'o'n mi far'is. Ne nur erar'o'n, rekt'a'n ofend'o'n!

La du vir'in'o'j silent'iĝ'is kaj dum minut'o gap'is al mi.

”Ki-kio'n vi dir'is?” preskaŭ ŝok'it'e demand'is onkl'in'o Dan'a.

”Mi pardon'pet'as ... mi bedaŭr'as ... mi ne vol'is ... mi pens'is ... por pruv'i, ke ŝi ne est'as steril'a ... ne, mi ne sci'as, kio'n mi dir'as ... forges'u, ke mi i'o'n dir'is ...” mi rapid'e el'ĵet'is kaj pli kaj pli konfuz'iĝ'is.

”Mi ne est'us las'int'a tiu'n sen'taŭg'ul'o'n tuŝ'i mi'n eĉ per silk'a'j gant'o'j!” dir'is Vanja kaj ŝi'a voĉ'o son'is mir'ind'e trankvil'a.

Ne sam'e trankvil'a son'is onkl'in'o Dan'a. Mi dev'is foj'o'n post foj'o pet'i pardon'o'n pro la dir'it'a fraz'o kaj promes'i, ke mi neniam menci'os ĝi'n al iu ajn, eĉ ke mi neniam ajn pens'os i'o'n sam'e abomen'a'n. Onkl'in'o Dan'a ne est'as special'e religi'em'a, sed en tiu okaz'o tiu gut'o da religi'em'o super'flu'is en ŝi kaj ŝi ver'e hont'ig'is mi'n. Mi aŭd'is ĉio'n pri la sankt'ec'o de la ge'edz'ec'a sakrament'o kaj pri ŝi'a propr'a firm'a fidel'ec'o al onkl'o Pop'o, kvankam ŝi sci'as, ke ŝi pov'us graved'iĝ'i kun ali'a vir'o. Nu, tiam, kiam tio ebl'is.

Onkl'in'o Dan'a est'os baldaŭ 50-jar'a, nun jam tro mal'jun'a por graved'iĝ'i, mi supoz'as.

Ke onkl'o Pop'o est'is steril'a, est'is por mi nov'aĵ'o. Mi cert'as, ke mi'a patr'in'o, li'a frat'in'o, ne sci'as tio'n. Mi aŭd'is plur'foj'e mi'a'j'n ge'patr'o'j'n parol'i pri ili'a sen'infan'ec'o, sed neniam tiu detal'o est'is menci'it'a. Ebl'e mi ten'u ankaŭ tiu'n inform'o'n sekret'a, kvankam onkl'in'o Dan'a ne pet'is mi'n pri tio.

Antaŭ ol Vanja for'ir'is, onkl'in'o Dan'a ĉirkaŭ'pren'is ŝi'n kaj long'e flustr'is i'o'n en la orel'o'n. Mi supoz'as, ke est'is trankvil'ig'a'j vort'o'j, kio'n ŝi cert'e bezon'is post mi'a sen'pri'pens'a el'dir'o.

Onkl'in'o Dan'a neniam post'e menci'is tiu'n por mi embaras'a'n situaci'o'n kaj mi est'is dank'a al ŝi pro tio. Vanja daŭr'e ven'is por la antaŭ'tag'mez'a kaf'o'glut'o — tio est'is rutin'o inter ili — sed mi ne est'is vok'it'a sub'en'ven'i dum la unu'a'j du tag'o'j post la vort'akcident'o. La tri'a'n tag'o'n mi jam est'is de'nov'e akcept'it'a en ili'a'n soci'o'n kaj evident'e pardon'it'a.

La nom'o'n Bert'o mi ne kuraĝ'is eĉ susur'i al ili, sed en mi'a jun'ul'grup'o ni komenc'is mir'i, kial neniam iu menci'is li'a'n en'tomb'ig'o'n. Ĉu ver'e ĉe neni'u el tiu tut'a ar'o da vir'in'o'j rest'is plej mal'grand'a am'o'sent'o al li? Pri ia'spec'a am'o ja dev'is tem'i, ĉu ne? Io ali'a ne est'us pens'ebl'a en ni'a aĝ'o.

Iu en la grup'o aŭd'is, ke en ali'a vilaĝ'o iu mem'mort'ig'it'o ricev'is tut'e ordinar'a'n en'tomb'ig'o'n, kun pastr'o kaj ĉio. Sed li hav'is parenc'o'j'n kaj pri parenc'o'j de Bert'o neni'u el ni aŭd'is. Ies ide'o est'is, ke ebl'e oni uz'as li'a'j'n divers'a'j'n korp'o'part'o'j por eksperiment'o'j — li leg'is ie pri tia'j kaz'o'j — kaj tio son'is ne mal'ebl'a, se oni pri'pens'as, ke neni'u parenc'o aŭd'ig'is si'n. Per tio ni ferm'is la demand'o'n pri la en'tomb'ig'o de Bert'o.

La lang'o'j'n subit'e aktiv'ig'is la mal'aper'o de Agda, Agda la jun'a, frat'in'o de Viktor kaj nep'in'o de la mal'jun'a Agda.

Viktor ne em'is mult'o'n rakont'i pri tio kaj ni sekv'e ankaŭ ne aŭd'is, kio'n oni pri tio dir'as en la kaf'ses'op'o ĉe Agda.

Tem'is tamen pri plen'kresk'a jun'ul'in'o, plur'a'j'n jar'o'j'n pli aĝ'a ol la frat'o. Laŭ kelk'a'j oni'dir'o'j est'is neni'o mistik'a en ŝi'a mal'aper'o, ŝi tut'simpl'e for'vojaĝ'is por trov'i labor'o'n ie.

Ĉar Viktor ne klar'ig'is la for'ir'o'n de la frat'in'o per tia'j vort'o'j, mi kred'as, ke la famili'an'o'j cirkul'ig'is tiu'n oni'dir'o'n por ĉes'ig'i la klaĉ'ad'o'j'n. Agda la jun'a est'is neniam tuŝ'it'a de klaĉ'o'j pli fru'e, almenaŭ ne dum la temp'o, kiam mi ĉe'est'is, tial fin'e oni kred'is al tiu klar'ig'o. Viktor tamen rest'is daŭr'e silent'em'a pri la tem'o kaj baldaŭ eĉ komenc'is evit'i ni'n kaj ne plu part'o'pren'is ni'a'j'n vesper'a'j'n renkont'o'j'n.

Iu'n antaŭ'tag'mez'o'n, dum mi est'is profund'e en unu aŭ ali'a romantik'a franc'a histori'o sur'paper'ig'it'a de sinjor'o Dum'as, mi aŭd'is vok'o'n de sub'e. Mi ne atent'is la vort'o'j'n, ĉar est'is la temp'o de rutin'a ”kaf'o'glut'o” antaŭ'tag'mez'a. Mi rapid'is sub'e'n, sed renkont'is tie nur Vanjan.

Tiam mi memor'is, ke onkl'in'o Dan'a est'is for'vojaĝ'int'a al la urb'o por si'a'j rutin'a'j mend'o'j. Mi tio'n dir'is al Vanja, kaj ŝi kap'jes'is.

”Jes, mi sci'as tio'n. Mi vol'is renkont'i vi'n sol'a. Mi vol'as i'o'n demand'i.”

”Jes, bon'vol'u,” mi respond'is.

”Vi memor'as tiu'n vi'a'n propon'o'n?” ŝi demand'is.

”Ĉu la propon'o, kiu'n mi promes'is forges'i?”

”Jes, ĝi'n mi cel'as,” ŝi dir'is amuz'ig'it'a.

”Ne, mi tut'e forges'is ĝi'n. Mi sincer'e bedaŭr'as, ke mi dir'is i'o'n tiel stult'a'n. Ver'e.” Mi est'is sincer'a.

”Mi kred'as vi'n.”

Ŝi rigard'is sub'e'n al si'a'j ŝu'o'j kaj mi sekv'is ŝi'a'n rigard'o'n. Est'is somer'sandal'o'j kaj la pied'o'j en ili sen'ŝtrump'a'j.

La pied'fingr'o'j est'is strang'e kun'prem'it'a'j, preskaŭ kurb'it'a'j, kaj unu'e mi ne kompren'is kial. Post moment'o mi rimark'is, ke ankaŭ la man'fingr'o'j'n ŝi simil'e kun'prem'as.

Tiam mi sci'is: ŝi est'as streĉ'it'a, terur'e streĉ'it'a, sed tiu'n streĉ'it'ec'o'n ŝi koncentr'is en la fingr'o'j'n, tiel ke ŝi'a vizaĝ'o kaj voĉ'o ne mal'kaŝ'u tio'n.

”Vi promes'is silent'i,” ŝi dir'is per tut'e normal'a voĉ'o.

”Jes, kaj vi pov'as est'i cert'a, ke mi ten'os la promes'o'n,”

mi dir'is.

”Ĉu vi pov'as promes'i, ke vi ankaŭ silent'os pri tio, kio'n mi intenc'as dir'i nun?”

”Jes, ... nu, de'pend'as, ... jes, kompren'ebl'e!” mi dir'is unu'e iom hezit'em'e sed post'e aplomb'e.

”Est'as tiel, ke mi mult'e pens'is pri vi'a ide'o,” ŝi dir'is, daŭr'e kun trankvil'a voĉ'o.

”Ĉu tio pri Bert'o?” mi demand'is. Vid'u, mi ne forges'is, malgraŭ mi'a promes'o.

”Jes, sed ne pri Bert'o. Ĉu vi pov'us help'i mi'n?”

”Jes, kompren'ebl'e. Kio'n vi dezir'as?” mi respond'is sen'hezit'e.

”Ke vi graved'ig'u mi'n.”

Pang! La fraz'o traf'is mi'n kvazaŭ pugn'o en la vizaĝ'o'n.

Nu, mi neniam ricev'is pugn'o'n en la vizaĝ'o'n, sed tio sent'iĝ'is kiel pugn'o sent'iĝ'us, mi cert'as pri tio. La fraz'o mem: ”graved'ig'u mi'n!”. Neni'o pri romantik'o, am'o, sopir'o'j, dezir'o'j ... Ver'e, mi est'is sub la influ'o de la roman'o'j de Dum'as, sed ankaŭ sen ili mi'a re'ag'o est'us simil'a: ŝok'iĝ'o, kaj mi cert'as, ke tio est'is vid'ebl'a sur mi'a ne'pugn'it'a vizaĝ'o. Mi est'is sen'vort'a kaj evident'e gap'is al ŝi.

”Pardon'u mi'a'n demand'o'n. Mi forges'is, ke mi est'as jam mal'jun'a vir'in'o.”

Ŝi'a voĉ'o ne plu est'is sam'e trankvil'a. Mi sent'is, ke ŝi est'as proksim'a al plor'o. Mi est'is tiel embaras'it'a, ke mi ne sci'is, kio'n dir'i. Mi neniam pens'is pri ŝi kiel jun'a aŭ mal'jun'a. Ŝi est'is iu, kiu ven'is al onkl'in'o Dan'a kaj trink'is kaf'o'n kun ŝi; vest'it'a en ĉiu'tag'a rob'o, sen'form'a, taŭg'a por labor'ad'o en la hejm'o kaj ĝarden'o.

Mi rapid'e rigard'is ŝi'n por pov'i respond'i. Ne, definitiv'e ŝi ne est'is mal'jun'a. Eĉ ne en mi'a'j dek'ok'jar'ul'a'j okul'o'j.

”Ne, ne est'as tio,” mi sukces'is respond'i. ”Vi ne est'as mal'jun'a. Tut'e kontraŭ'e. Sed mi ne sci'as ...”

”Forges'u mi'a'n demand'o'n, mi pet'as vi'n. Kaj promes'u, sincer'e promes'u, ke vi ne menci'os tio'n al iu. Mi tiel hont'as!”

Nun est'is preskaŭ panik'o en ŝi'a voĉ'o.

”Jes, jes, mi promes'as, absolut'e promes'as!” mi rapid'e dir'is por trankvil'ig'i ŝi'n. Mi vol'us al'don'i i'o'n ĝentil'a'n, por ke ŝi ver'e kred'u mi'n, sed mi est'is daŭr'e iom ŝok'it'a por pov'i el'pens'i i'o'n.

Ŝi ripet'is plur'a'j'n foj'o'j'n si'a'n pet'o'n pri mi'a silent'o kaj mi sam'e oft'e ripet'is mi'a'j'n cert'ig'o'j'n. Kiam ŝi pret'is for'ir'i, mi vid'is, ke ŝi trem'as. Subit'e mi pens'is, ke tia ŝi ne for'ir'u, ke ŝi bezon'as i'o'n trankvil'ig'a'n. Mi ankaŭ memor'is, kio est'is la origin'a kaŭz'o de mi'a sub'en'ven'o.

”Ĉu mi prepar'u kaf'o'n?” mi subit'e demand'is.

Ŝi rigard'is mi'n, kiel se ŝi ne kompren'us la demand'o'n.

”Ni bezon'as glut'o'n,” mi dir'is. Intenc'e mi uz'is la esprim'o'n, kiu'n onkl'in'o Dan'a kutim'as uz'i. ”Ni bezon'as trankvil'iĝ'i.”

”Jes, vi prav'as, ni bezon'as tio'n,” ŝi dir'is kap'jes'ant'e.

”Las'u al mi, mi prepar'os.”

Ni en'ir'is en la kuir'ej'o'n. Mi al'port'is la kaf'tas'o'j'n kaj sid'iĝ'is ĉe la tabl'o. Dum ŝi manipul'is la kaf'aparat'o'n, mi hav'is la ebl'ec'o'n rigard'i ŝi'n. La vizaĝ'o aspekt'is jun'a kaj sen'sulk'a, iom rond'et'a. La har'o'j'n ŝi evident'e est'is ĵus lav'int'a; ili ond'is liber'e ĝis la ŝultr'o'j, nur super la orel'o'j fiks'it'a'j per du har'broĉ'o'j. La rob'o pend'is sen'form'e sur ŝi, nur skiz'ant'e la korprondaĵojn.

Jen kaj jen ŝi turn'is si'n al mi kaj prov'is rid'et'i, sed ne pov'is kaŝ'i si'a'n embaras'o'n.

Dum ni atend'is, ke la kaf'o est'u pret'a, ankaŭ ŝi sid'iĝ'is ĉe la tabl'o. Neni'u el ni dir'is i'o'n, ne antaŭ ol la kaf'o est'is serv'it'a. Post la unu'a glut'o mi demand'is: ”Kio'n mi dev'us far'i?”

Vi dev'us vid'i ŝi'a'n ruĝ'iĝ'o'n! Mi kred'is, ke tio est'as afer'o de virg'a'j knab'in'et'o'j, sed tia'n subit'a'n ruĝ'iĝ'o'n mi neniam antaŭ'e vid'is.

”Kio'n vi cel'as?” ŝi sukces'is el'dir'i.

”Pri vi'a demand'o. Pri infan'o.”

Mi ne pov'us uz'i la vort'o'n ”graved'ig'i”, ne post la bat'o, kiu'n mi sent'is en mi, kiam ŝi dir'is ĝi'n.

”Ni bezon'os kuŝ'i kun'e, kiel ge'edz'o'j. Ĉu vi ne sci'as?”

ŝi demand'is.

”Nur teori'e,” mi dev'is agnosk'i.

”Ne est'as mal'facil'e, vi vid'os. Tut'e ne mal'facil'e.”

”Kiam?” mi demand'is. Mi leg'is i'o'n pri period'o'j, sekur'a'j period'o'j kaj ne'sekur'a'j period'o'j. Tio kompren'ebl'e est'is por est'i cert'a, ke la vir'in'o ne graved'iĝ'u (de'nov'e tiu vort'o!). Mi supoz'as, ke la kontraŭ'o ankaŭ est'as aplik'ebl'a.

”Kiam ajn,” ŝi respond'is. ”Ĝis kiam mi rimark'os, ke mi graved'iĝ'is.”

”Ĉu nun?” mi demand'is kaj rapid'e en'glut'is la last'a'n kaf'o'glut'o'n por kaŝ'i mi'a'n ekscit'iĝ'o'n.

”Jam nun, se vi vol'as,” ŝi dir'is.

Nu, kaj tiel, dank’al Bert'o, la ne'kon'at'a Bert'o, okaz'is mi'a seks'a debut'o. Ne kred'u, ke ĉio ir'is glat'e. Ŝi postul'is unu'e, ke mi duŝ'u mi'n; fakt'e ŝi help'is en tio. Ankaŭ mi'a'j unu'a'j prov'o'j ne est'is tre kontent'ig'a'j, sed mi lern'is. Mi lern'is tiel bon'e, ke dev'os far'iĝ'i minimum'e ĝemel'o'j. Almenaŭ tio'n ni kred'is. Imag'u la el'rev'iĝ'o'n, kiam tio ne okaz'is.

Vanja daŭr'e ven'is al onkl'in'o Dan'a por si'a kaf'o'glut'o.

Ni inter'konsent'is per neni'u sign'o montr'i, kio okaz'as inter ni. Se pro io, la onkl'in'o dev'us mir'i, kial Vanja ne plu plend'as pri la edz'o. La inter'parol'o'j tem'is pri tut'e sen'danĝer'a'j tem'o'j, pri la flor'o'j de onkl'in'o Dan'a, pri ali'a'j hom'o'j en la vilaĝ'o.

Iu'n tag'o'n, kiam onkl'in'o Dan'a est'is ĉe la kok'in'o'j, Vanja dir'is mal'laŭt'e: ”Ne funkci'is.”

Mi rigard'is mir'ig'it'e.

”Mi sang'as.”

Mi daŭr'e ne kompren'is.

”Mi'a period'o komenc'iĝ'is hodiaŭ.”

Nu, tiom mi sci'is. Mi kompren'is, ke ni'a'j ĝemel'o'j ne real'iĝ'is, ke ni'a labor'o est'is van'a. Ne kred'u, ke mi bedaŭr'is la labor'o'n. Mi ĝu'is ĉiu'n moment'o'n de ĝi kaj mi kred'as, ke Vanja sent'is sam'e.

”Kio'n nun?” mi demand'is mal'trankvil'e.

”Ni dev'os paŭz'i, ĝis kiam tiu ĉi ĝen'aĵ'o fin'iĝ'os. Post'e ni prov'os de'nov'e, se vi vol'as.”

Se mi ne tim'us, ke onkl'in'o Dan'a subit'e aper'us, mi ĉirkaŭ'pren'us kaj kis'us ŝi'n. Tial mi nur tuŝ'et'is ŝi'a'n man'o'n kaj kap'jes'is.

Vi demand'os vi'n cert'e, kiel sent'iĝ'is est'i en tiu rol'o.

Kaj kie'n mal'aper'is ĉiu'j vort'o'j pri am'o kaj romantik'o?

Ili ne mal'aper'is. La komenc'o est'is iom subit'a, proz'a, se vi vol'as, sed baldaŭ mi am'is Vanjan preter ĉio. Est'is mal'facil'e kaŝ'i tio'n, kiam ali'a'j ĉe'est'is, sed kaj ŝi kaj mi bon'e aktor'is. Sed dum ni est'is sol'a'j — kaj tio est'is tre oft'e — ni ne avar'is pri am'a'j vort'o'j kaj kares'o'j. Iu'n foj'o'n mi demand'is Vanjan: ”Kial mi?”, je kio ŝi respond'is: ”Kial ne?”

Iam pli post'e ŝi dir'is: ”Est'as facil'e en'am'iĝ'i en vi'n. Est'as agrabl'e pens'i, ke vi est'u patr'o de mi'a infan'o. Mi ne pov'as klar'ig'i, kial. Mi nur sent'as, ke mi ŝat'os tio'n.”

Mi kuŝ'is kun la kap'o sur ŝi'a ventr'o, kiam ŝi dir'is tio'n.

La ventr'o est'as tiu part'o, kiu'n mi plej ŝat'is ĉe ŝi. Rond'et'a, agrabl'e glat'a, kun lok'o por abund'o da kis'o'j. Ebl'e la pens'o, ke ĝi est'os dum naŭ monat'o'j hejm'o por la infan'o, kiu'n ŝi tiel varm'e dezir'as, ankaŭ mi'a infan'o, help'is, ke ĝi sent'iĝ'is pli ekscit'ig'a ol ŝi'a'j ali'a'j rond'aĵ'o'j.

Tre oft'e post ni'a ge'kuŝ'ad'o mi met'is mi'a'n kap'o'n sur ŝi'a'n ventr'o'n. Ĉiam iu et'a son'o est'is aŭd'ebl'a el ĝi kaj mi fantazi'is, ke tie part'et'o de mi kaj et'a part'o de ŝi trov'as unu la ali'a'n kaj kun'iĝ'as, simil'e kiel ŝi kaj mi nur antaŭ ne'long'e kun'iĝ'is, kaj ke tio, kio'n mi aŭd'as, est'as ĝust'e la son'o de tiu kun'iĝ'o.

Ni neniam parol'is pri ŝi'a edz'o. Mi ja demand'is mi'n, ĉu ŝi ge'kuŝ'as ankaŭ kun li, sed mi ne vol'is sci'i. Mi prefer'is tromp'i mi'n, ke ŝi ten'as li'n for de si, sed mi sci'is, ke tio est'is nur mem'tromp'o. Mi ankaŭ konsci'is, ke li est'os laŭ'leĝ'e patr'o de tiu infan'o — se est'os iu infan'o, ni ja ĝis nun ne sukces'is en tio — kaj ke mi dev'os forges'i ĉio'n pri ĝi, mi ja promes'is tio'n.

Tiel ven'is la fin'o de mi'a somer'a feri'o. Mi prokrast'is la hejm'e'n'ir'o'n ĝis la last'a ebl'a tag'o — neniam pli fru'e mi far'is tio'n —, sed fin'e mi dev'is re'ir'i al la urb'o. Ĝis la last'a ebl'a moment'o Vanja kaj mi far'is ni'a'j'n klopod'o'j'n. Ni jam ne plu parol'is pri i'a'j ĝemel'o'j, eĉ sign'o de plej mal'grand'a ran'o est'us bon'ven'a.

Fakt'e, eĉ pri ran'id'o'j ni ne parol'is. La last'a'n tag'o'n mi tamen lev'is la demand'o'n: ”Kio'n nun? Ŝajn'as, ke ni bezon'us pli da temp'o ...” mi komenc'is.

Vanja sku'is la kap'o'n.

”Ne, mi dev'os ver'ŝajn'e akcept'i la fakt'o'n, ke mi ne pov'as graved'iĝ'i. Dan'a kutim'iĝ'is al tio, kial ne mi?”

”Ebl'e ni prov'u de'nov'e ven'ont'somer'e?” mi demand'is.

”Ven'ont'somer'e mi est'os ankoraŭ pli mal'jun'a,” Vanja respond'is, ”kaj vi hav'os ali'a'j'n, pli jun'a'j'n interes'o'j'n.”

Mi prov'is ne'i, sed ŝi silent'ig'is mi'n.

”Tiel est'as, ni ambaŭ dev'os akcept'i tio'n. Sed mi est'as dank'em'a al vi, ke vi vol'is dediĉ'i iom da temp'o al ĉi tiu mal'jun'a karn'o. Kaj precip'e mi est'as dank'em'a, ke vi akcept'is, ke mi am'u vi'n.”

Larm'ig'e, ĉu ne? Tiel sent'iĝ'is kaj vi pov'as est'i cert'a, ke mi kun tre grand'a bedaŭr'o re'ir'is al la grand'urb'o.

Mal'oft'e ven'as inform'o'j de onkl'in'o Dan'a. Iel ŝi ne lern'is uz'i la telefon'o'n, nur rekt'a'j inform'o'j kalkul'iĝ'as. Okaz'as, kiam ŝi ven'as al la urb'o por la rutin'a'j mend'o'j por la kooper'a butik'o, ke ŝi preter'pas'as ĉe ni. Ŝi ĉiam kun'port'as i'o'n: freŝ'a'j'n verd'aĵ'o'j'n, propr'a'n kok'id'o'n, skatol'o'n da ov'o'j. Hieraŭ ŝi kun'port'is pot'o'n kun flor'o'j. Est'is balzamin'o, jam du deci'metr'o'j'n alt'a, kaj ĝi est'is por mi. Send'is ĝi'n Vanja kaj laŭ tio, kio'n onkl'in'o Dan'a dir'is, mi help'is sem'i balzamin'o'j'n kaj dev'as sekv'e ricev'i unu el ili kiel dank'o'n.

Mi kompren'is, ke tio ne est'is simpl'a donac'o, ĉar mi neniam help'is al Vanja sem'i iu'j'n flor'o'j'n, sed ia'spec'a mesaĝ'o. Sur la flor'pot'o est'is glu'it'a la sak'et'o, en kiu ven'is la sem'o'j, kaj la latin'a nom'o de balzamin'o est'is sub'strek'it'a: impatiens noli-tangere.

Mi sen'polv'ig'is mi'a'j'n kon'o'j'n de la latin'a. Mi trov'is kaj ”sen'pacienc'a” kaj ”ne tuŝ'u”. Kio'n ŝi cel'as per tio? Se tio est'is mesaĝ'o, ĝi ver'e est'is al mi ne'kompren'ebl'a. Ĉu ŝi sen'pacienc'e atend'as mi'n? Aŭ ĉu ŝi cel'as, ke mi ven'ont'jar'e ten'u mi'n for de ŝi? La du afer'o'j definitiv'e ne kongru'is. Ebl'e onkl'in'o Dan'a i'o'n sci'is.

”Kaj kiel ĉiu'j fart'as?” mi demand'is.

Ŝi rakont'is pri iskiat'ik'o, kiu komenc'is turment'i la onkl'o'n kaj dev'ig'is li'n al lit'o, dum ŝi mem pri'zorg'is la butik'o'n. Post'e ŝi rakont'is, ke baldaŭ okaz'os ge'edz'iĝ'o, ver'a surpriz'o por ĉiu'j. Unu'e ŝi ne vol'is dir'i la nom'o'j'n; ŝajn'is, ke ŝi vol'as long'e suĉ'i la surpriz'bombon'o'n.

”Agda kaj Bert'o,” ŝi fin'e dir'is.

Je tio mi'a patr'in'o kaj mi sam'temp'e ek'kri'is: ”Ĉu li ne mort'is? Ĉu ŝi ne est'as tro mal'jun'a?” kaj mi ne memor'as, kiu el ni dir'is kiu'n fraz'o'n. Tiam onkl'in'o Dan'a ek'rid'is tiel, kiel mi neniam aŭd'is ŝi'n pli fru'e. Kiam ŝi sukces'is trankvil'ig'i si'n, ŝi klar'ig'is, ke ne tem'is pri la mal'jun'a Agda, sed pri la nep'in'o, kaj ke Bert'o evident'e ne mort'is, se li intenc'is edz'iĝ'i.

”Ĉu la frat'in'o de Viktor?” mi mir'is, kvazaŭ tio est'us io ne'pens'ebl'a.

”Jes,” klar'ig'is onkl'in'o Dan'a kaj al'don'is, ke evident'e tiu'j du jam de'long'e kun'um'is, sen ke iu sci'u tio'n, kaj ke ili'a for'ir'o el la vilaĝ'o est'is inter'konsent'it'a. Kaj ne, ŝi ne est'is graved'a, ŝi respond'is al ni'a ne'far'it'a demand'o. Eĉ est'as kred'ebl'e, ke ŝi ankoraŭ ne al'las'is li'n al si, se tio, kio'n la mal'jun'a Agda dir'as, est'as ver'a.

Mi mir'is, kio'n dir'os la ali'a'j jun'ul'in'o'j, kiu'j'n li laŭ'dir'e de'log'is, kiam li ne elekt'is iu'n el ili.

”Mi neniam kred'is al tiu'j fabel'o'j pri Bert'o kiel kaŭz'ul'o de ĉiu'j ekster'ge'edz'iĝ'a'j rond'a'j ventr'o'j,” asert'is onkl'in'o Dan'a. ”Mi iom'et'e kon'as li'n el la butik'o, kaj li neniam don'is la impres'o'n de entrepren'em'a tip'o. Ankaŭ pri la aktual'a ge'edz'iĝ'o mi kred'as, ke ĝi est'as pli iniciat'o de Agda ol li mem.”

”Sed ĉu li ne mort'ig'is si'n mem?” mi'a patr'in'o de'nov'e insist'is.

”Evident'e ne, sed tio est'is radikal'a solv'o por mal'ebl'ig'i, ke ĉies pek'o'j daŭr'e est'u pend'ig'it'a'j sur li'n: ĉiu'j surpriz'a'j rond'a'j ventr'o'j, ĉiu'j ekster'ge'edz'iĝ'a'j lig'o'j. Eĉ pri la ben'it'a stat'o de Vanja iu vol'is don'i al Bert'o la honor'o'n, malgraŭ tio, ke ĉiu'j kred'is li'n jam en la ali'a mond'o.”

Mi ne re'ag'is al la esprim'o ”ben'it'a stat'o”, sed mi'a patr'in'o, pli spert'a en tia'j esprim'o'j, tuj demand'is.

”Ĉu Vanja fin'e atend'as infan'o'n?”

”Jes, jam dum pli ol du monat'o'j. Ĉu mi ne jam dir'is tio'n al vi? Post dek jar'o'j, ĉu vi pov'as imag'i? Mi ĉiam dir'is al ŝi, ke ŝi ne mal'esper'u. Ne antaŭ ol la korp'o mem dir'as ne.”

Mi ne bezon'is long'e pens'i, kie mi est'is kaj kio'n mi far'is du monat'o'j'n pli fru'e. Mi sent'is i'o'n varm'a'n intern'e, mi ŝat'us, ke Vanja est'u tie por montr'i al ŝi mi'a'n ĝoj'o'n. Ni sukces'is! Sed mi dev'is ten'i mi'n trankvil'a, mi promes'is tio'n al Vanja.

”Kio'n dir'as pri tio la edz'o?” mi mir'is.

”Ho, li est'as kiel frenez'a pro ĝoj'o! Tri tag'o'j'n li est'is ebri'a, ĉiu'j'n li invit'is en la kel'o'n, ĝis kiam li ĝis'sang'e ek'batal'is kun ali'a ebri'ul'o, kiu el'dir'is la stult'aĵ'o'n pri Bert'o.

Oni dev'is vok'i polic'o'n kaj dum semajn'o oni ten'is li'n en karcer'o. Sed tio ne grav'as por li. Li ir'as ĉirkaŭ'e'n fier'a kiel kok'o. Eĉ la fakt'o, ke Vanja el'ĵet'is li'n el la ge'edz'a ĉambr'o post la hejm'e'n'ven'o el la karcer'o kaj dev'ig'as li'n dorm'i en la antaŭ'a serv'ist'a ĉambr'o, ne ĝen'as li'n.”

Impatiens. Noli tangere. Mi fin'e kompren'is la mesaĝ'o'n.

Onkl'in'o Dan'a est'is pret'a por for'ir'i, sed mi dev'us ankaŭ mem send'i mesaĝ'o'n. Kio'n dir'i, por ke nur Vanja kompren'u? Io, kio'n la onkl'in'o plu'dir'u pli-mal'pli laŭ'vort'e? Mi ne hav'is mult'a'j'n minut'o'j'n je dispon'o. Ĉio, kio'n mi el'pens'is est'is: ”Dir'u mi'a'j'n bon'dezir'o'j'n kaj gratul'o'j'n al Vanja. Kaj ne forges'u dank'i ŝi'n pro la send'it'a flor'pot'o. Dir'u ankaŭ, ke mi pret'os sem'i ankoraŭ foj'e, se ŝi bezon'os mi'a'n help'o'n.”

Frank'o Luin

Iu'n ĵaŭd'o'n

La restoraci'o sen'hom'iĝ'is iom post iom. Famili'e la serv'ist'in'o ir'is de tabl'o al tabl'o skrib'ant'e per si'a fort'a krajon'o la kalkul'o'n sur la makul'it'a'j tuk'o'j.

—Por vi, et'ul'o, est'as ses frank'o'j du'dek ... Por vi, sinjor'o Dutoire, est'as kiel kutim'e kvar frank'o'j sep'dek. Ne, ne, mi'a kar'a, est'as tro por vi, tiu trink'mon'o ... Re'pren'u dek sold'o'j'n ...

Maurice Laubier trink'is mal'rapid'e la sen'gust'a'n kaf'o'n, kiu tamen odor'is je cikori'o kaj lav'akv'o. Li rest'is ĉe la tabl'o kun vag'a impres'o de mal'agrabl'o kaj sol'ec'o. Kial li sent'is si'n subit'e tiel perd'it'a en Parizo? Li ja viv'is tie de tri jar'o'j!

Li'a kamarad'o Pierre Marot don'is al li amik'a'n bat'puŝ'o'n: —Nu, Laubier, ĉu vi est'as sur la lun'o? Vi ŝajn'as est'i en ali'a mond'o!

La jun'a vir'o ek'sku'iĝ'is.

—Ho, pa'ĉj'o skrib'is, ke mi nun viv'is sufiĉ'e long'temp'e en la Latin'a kvartal'o kaj ke mi dev'as hejm'e'n'vetur'i.

Marot lev'is mal'rapid'e la ŝultr'o'j'n: —Li prav'as, vi'a patr'o. Kiam oni hav'as la honor'o'n posed'i famili'o'n kaj ke ili demand'as pri vi, oni dev'as tie'n ir'i ... Mi ĵur'as, ke mi ne las'us mi'n pet'i, se mi hav'us tia'n okaz'o'n.

La serv'ist'in'o skrib'aĉ'is sur la tuk'o: —Por vi, sinjor'o Laubier, est'as sep frank'o'j naŭ'dek. Ĉu vi ankoraŭ ne for'ir'is? Mi kred'is, ke ĵaŭd'e vi ir'as al la mal'san'ul'ej'o.

—Ĵaŭd'o? ... Ĉu est'as ĵaŭd'o?

Li ruĝ'iĝ'is, pren'is la mon'uj'o'n.

—Sen kor'o! grunt'is Marot ironi'e. Oni ador'as et'ul'in'o'n, kamarad'in'o'n, kaj ŝi mal'san'iĝ'is. Do, bon'a'n vesper'o'n!

Oni ne plu pens'as al ŝi.

—Mi jam tri'foj'e vizit'is Marinette, replik'is Maurice embaras'e.

—Se ŝi hav'us amik'ec'o'n por mi, kaj se la tram'o est'us mal'pli'kost'a ... komenc'is Marot.

Sed Laubier jam grand'paŝ'e for'ir'is. Ver'dir'e li forges'is, ke est'as ĵaŭd'o. Tiu leter'o de li'a patr'o forges'ig'is al li la kon'o'n de la semajn'tag'o. Tamen la urb'o ne plu ŝajn'is al'log'a. Nu, ĉu li re'ven'u al la mal'grand'a fabrik'o, labor'u kun'e kun la patr'o? Dev'as est'i Marinette, kiu mank'as al li. Tia terur'a impres'o de infan'o perd'it'a en grand'a urb'o, kia'n li sent'is de antaŭ kelk'a'j semajn'o'j ... post kiam la knab'in'o ne plu est'as tie. Li vid'is antaŭ si tiu'n mal'grand'a'n student'in'o'n pri farmaci'o, kiu dir'is: —Maurice, ĉu mi pov'os en'ir'i en vi'a'n fabrik'o'n kaj doz'i miks'aĵ'o'j'n, kiam mi fin'is mi'a'j'n stud'o'j'n? Mi est'us tiel feliĉ'a, se mi tuj hav'us labor'o'n.

Li ankaŭ re'memor'is tiu'n vesper'o'n, kiam ŝi el'ir'is el la mal'ferm'it'a aŭtomobil'o de ”sinjor'o Cramail”, la fil'o de la grand'a ĉokolad'fabrik'estr'o.

La promen'o est'is tre bel'a, dir'is Marinette kun'tir'ant'e si'a'n mal'dik'a'n mantel'o'n super la brust'o. Sed mi eg'e frost'is.

La post'a'n tag'o'n ŝi est'is en mal'san'ul'ej'o kun pulm'inflam'o. Kia stult'a mal'bon'far'ul'o, tiu Cramail! La sam'a'n vesper'o'n Laubier kaj Marot bat'eg'is li'n plen'fort'e por instru'i al li ne mort'ig'i jun'a'j'n knab'in'o'j'n.

Ĵaŭd'e, de la unu'a ĝis la tri'a, oni nun pov'is vizit'i Marinette. Ŝi'a'j ge'patr'o'j est'is tro mal'riĉ'a'j por pov'i vetur'i de si'a provinc'o. Do ŝi'a'j kamarad'o'j vizit'is ŝi'n, anstataŭ'ant'e la famili'o'n.

Ĉu est'is ebl'e, ke Maurice, turment'it'a de si'a'j nigr'a'j pens'o'j, forges'is tiu'n ĵaŭd'o'n?

Li aĉet'is buked'o'n da simpl'a'j flor'o'j, tia'j kia'j kresk'as en la ĝarden'o de li'a'j ge'patr'o'j, blu'a'j delfini'o'j, simil'a'j al tiu blu'a somer'a ĉiel'o, kiu bril'eg'is inter la alt'a'j dom'o'j de la strat'o. Ĉio nun re'e est'is ĉarm'a, kiam li ir'is por re'vid'i Marinette.

Li kon'is la voj'o'n al la salon'o en la mal'san'ul'ej'o, kie kuŝ'is la knab'in'o, kaj ir'is rekt'e tie'n pas'ant'e sur ŝtup'ar'o'j kaj tra koridor'o'j ... Rid'et'o lud'is sur li'a'j lip'o'j, li met'is si'a'n buked'o'n sub la brak'o'n, por ke li hav'u du man'o'j'n por pren'i tiu'j'n de Marinette.

En la salon'o la lit'o est'is sen'en'hav'a ... Terur'a kap'turn'o ek'kapt'is la jun'a'n vir'o'n; ŝajn'is al li kvazaŭ li'a cerb'o est'us subit'e pump'it'a, el'trink'it'a tra la nuk'o kiel de kok'in'o, kiu'n mortkaptis fork'eg'o ... li halt'is ĉe la pord'o, la krur'o'j est'is mol'a'j ... Fleg'ist'in'o preter'pas'is ... Li demand'is: —Fraŭl'in'o ... la lit'o dek du ... ĉu ŝi re'san'iĝ'is?

Distr'it'a la blank'vest'it'a vir'in'o pas'is sen halt'i: —La dek du'a? Ne, sinjor'o, ŝi ne re'san'iĝ'is.

Maurice rest'is, apog'ant'e si'n ĉe la mur'o ... Marinette ... Ŝi last'foj'e est'is tiel pal'a ... Mort'int'a? tiu et'ul'in'o, tiel gaj'a, tiel kuraĝ'a, mort'int'a ... pro promen'ad'o en vetur'il'o!

La jun'a vir'o pugn'ig'is la man'o'j'n en si'a'j poŝ'o'j kaj krisp'ig'is la pied'o'j'n sur la pland'o'j ... Li tord'is la buŝ'o'n ...

Marinette ...

Li rigard'is stult'eg'e la bel'a'j'n blu'a'j'n flor'o'j'n, tiel delikat'e blu'a'j'n, kiu'j'n li hav'is sub si'a brak'o, kaj kies facil'romp'a'j petal'o'j antaŭ'e'n'iĝ'is antaŭ li. Nur tiam li kompren'is, kia'n grav'a'n lok'o'n la jun'a knab'in'o hav'is en li'a kor'o. Li am'is Marinette kaj li eĉ ne dir'is tio'n al ŝi ...

Ĉef'fleg'ist'in'o al'proksim'iĝ'is, halt'is kaj al'parol'is li'n: —Ĉu vi ne ven'is por vizit'i la mal'grand'a'n student'in'o'n, sinjor'o? Ĉar la veter'o est'as tiel bel'a, ni el'konduk'is mult'a'j'n mal'san'ul'o'j'n en la ĝarden'o'n. Ir'u rigard'i, ĉu la knab'in'o, kiu'n vi serĉ'as, est'as tie.

Sen'dub'e est'as manier'o por for'send'i la hom'o'j'n, por ke ili ne plor'u en la salon'o'j ... Tamen la obstin'a esper'o re'e nask'iĝ'is en la fund'o de li'a anim'o. Li mal'supr'e'n'ir'is. La ĝarden'o est'is plen'a de kuŝ'seĝ'o'j, de vizit'ant'o'j, kiu'j al'port'is flor'o'j'n kaj ĉeriz'o'j'n. Tie, kontraŭ amas'o da gerani'o'j, sur kap'kusen'o ... tiu pal'a vizaĝ'et'o, sol'a ...

Li kred'is aŭd'i mil'o'j'n da bird'o'j ek'kant'i sam'temp'e, kaj li rapid'is, ne pov'ant'e parol'i. Li pren'is la mal'grand'a'j'n man'o'j'n, kis'is ili'n naiv'e kaj met'is trem'ant'e si'a'n blu'a'n buked'o'n sur la lit'kovr'il'o'n.

—Est'as afabl'e ven'i, Maurice, dir'is la knab'in'o kun rid'et'o. Sed kiel strang'e gaj'a vi aspekt'as ...

Li ek'vid'is seĝ'et'o'n, tren'is ĝi'n al ŝi kaj sid'iĝ'is. Li ne vol'is mal'kaŝ'i si'a'n tim'o'n por ne aflikt'i la mal'san'ul'in'o'n. Li balbut'is: —Aŭskult'u ... Marinette. Mi ricev'is leter'o'n de hejm'e.

Pa'ĉj'o vol'us, ke mi re'ven'u hejm'e'n. Ĉu vi vol'as ir'i tie'n kun mi? Ĉar ... mi ... vi kompren'as ... Mi ne pov'as viv'i sen vi.

F. de Baillehache El la franc'a traduk'is Eva Juli'n Ses leter'o'j Unu'a leter'o Estim'at'a sinjor'o doktor'o!

Vi cert'e mir'as, ke mi skrib'as al vi. Cert'e, post la hieraŭ'a vesper'o vi merit'as, ke mi trakt'u vi'n kiel hom'o'n sen'honor'a'n! Mi vol'is telefon'i al vi anstataŭ skrib'i, sed mi tim'is, ke vi pov'us mi'a'n telefon'ad'o'n mis'kompren'i — vir'o'j est'as ja tiel vant'a'j — ceter'e mi ne pov'us ĉio'n telefon'e klar'ig'i, kio'n mi ŝat'as dir'i al vi. Fin'e mi forges'is ke vi tut'e ne hav'as telefon'o'n. Do mi skrib'as. Por klar'ig'i ĉio'n plej konciz'e, mi memor'ig'os, kio okaz'is inter ni hieraŭ vesper'e.

En la Esperant'a klub'o vi far'is hieraŭ interes'a'n parol'ad'o'n pri la tem'o: ”Ĉu ekzist'as platon'a am'o?” Mi sekv'is la parol'ad'o'n kun grand'eg'a atent'o, jes, mi dev'as konfes'i, ke mi admir'is la elokvent'ec'o'n kaj subtil'ec'o'n, kun ia vi trakt'is tiel delikat'a'n tem'o'n. Mi sent'is, ke en vi kaŝ'iĝ'is ĝis nun ideal'ist'o, kiu hieraŭ montr'iĝ'is unu'a'foj'e kaj kaŭz'is pli vigl'a'n bat'ad'o'n de mi'a kor'o. Ĝis nun mi estim'is vi'n nur kiel ideal'a'n sam'ide'an'o'n, kiu batal'is por ni'a kar'a afer'o. Kaj hieraŭ mi konstat'is, kia ideal'ist'o vi est'as sur la teren'o de la am'o. Sed ho vi, kia'n mal'ĝoj'a'n spert'o'n mi post'e dev'is tra'viv'i!

Post la kun'ven'o, kiam vi akompan'is mi'n hejm'e'n, mi hav'is la subit'a'n dezir'o'n ankoraŭ babil'i kun vi pri tiu delikat'a tem'o, kaj ĉar vi ja est'as sam'ide'an'o, mi simpl'e invit'is vi'n pren'i ankoraŭ tas'o'n da te'o en mi'a loĝ'ej'o. Ni est'is sol'a'j. Mi opini'as, ke tiu intim'a kun'est'ad'o du'op'e est'as tre agrabl'a, kiam oni vol'as babil'i kun bon'a amik'o, kia'n mi vid'is en vi'a person'o ĝis hieraŭ'a tag'o. Mi verŝ'is te'o'n en vi'a'n tas'o'n kaj vi ankaŭ ne rifuz'is glas'et'o'n da Esperant'o-likvor'o, kiu'n mi hazard'e aĉet'is dum la last'a inter'naci'a kongres'o. Mi al'port'is divers'a'j'n fotograf'aĵ'o'j'n kaj leter'o'j'n de mi'a'j mult'a'j ekster'land'a'j amik'o'j, kun kiu'j mi korespond'as tre intim'e, kaj ni esplor'is la demand'o'n, ĉu hom'o pov'as en'am'iĝ'i per'e de Esperant'a korespond'ad'o kaj ĉu tia en'am'iĝ'o est'as pur'e platon'a, ne'seks'a. Special'e interes'is ni'n leter'o'j de jun'ul'o el Amerik'o, kaj kiam vi komenc'is laŭt'leg'i li'a'j'n pasi'a'j'n am'konfes'o'j'n, vi subit'e ĉirkaŭ'pren'is mi'n kaj komenc'is mi'n kis'i... Vi kis'is mi'n kiel frenez'ul'o ... Kaj nur post'e, kiam vi jam for'las'is mi'a'n dom'o'n, mi konsci'iĝ'is pri tio, ke mi forges'is vang'frap'i vi'n pro tiel sen'hont'a impertinent'ec'o!

Kaj tial mi skrib'as al vi. Jes, mi send'as al vi per tiu ĉi leter'o simbol'a'n vang'frap'o'n, vi hont'u pro vi'a hieraŭ'a kondut'o! Mi ne sci'as, kun kia'spec'a'j vir'in'o'j vi ĝis nun rilat'is. Ĉiu'okaz'e koncern'e mi'a'n person'o'n vi tre erar'as, sinjor'o! Mi ne aparten'as al tiu'j vir'in'o'j, kia'j'n oni facil'e per kis'o'j kaj bel'a'j parol'o'j pov'as akir'i kaj sklav'in'ig'i por si'a'j volupt'a'j kapric'o'j ... Mi ne est'as mal'modern'a vir'in'o, kiel vi ebl'e nun post mi'a leter'o vid'os en mi. Mi ne est'as kontraŭ tio, ke iu sinjor'o en'am'iĝ'u al mi. Sed en'am'iĝ'o tut'e ne rajt'ig'as kavalir'o'n kondut'i tiel sen'hont'e kaj agres'iv'e, kiel kondut'is vi, sinjor'o doktor'o!

Sed ankoraŭ pli koler'a mi rest'as pro tio, ke vi kiel sam'ide'an'o mis'uz'is ni'a'n kar'a'n Esperant'o'n, simpl'e el'profit'is mi'a'n sam'ide'an'a'n konfid'em'o'n, por atak'i sen'help'a'n vir'in'o'n en ŝi'a loĝ'ej'o kaj preskaŭ per'fort'i ŝi'n... Ĉu tiel aspekt'as la bel'a'j ideal'o'j de vi'a platon'a am'o, pri kiu vi tiel bel'e parol'ad'is en la Esperant'a klub'o? Bon'vol'u memor'i ke mi est'as ĉast'a fraŭl'in'o, kiu'n oni dev'as trakt'i kun respekt'o kaj cert'a si'n're'ten'em'o, ĉu vi kompren'as mi'n?

Mi dir'as tio'n al vi, ĉar est'as ebl'e, ke ni de'nov'e vid'os ni'n en la klub'o.

Kun estim'o Mary Du'a leter'o Kar'a sinjor'o doktor'o!

Mi ne sci'as, ĉu vi ricev'is mi'a'n leter'o'n, kiu'n mi skrib'is al vi antaŭ unu semajn'o. Ĉiu'okaz'e mi skrib'as al vi ankoraŭ'foj'e kaj send'as la leter'o'n rekomend'it'e, por est'i cert'a, ke ĝi ating'os vi'n.

Est'us tre mal'facil'e por mi ĉio'n detal'e ripet'i, kio'n mi skrib'is antaŭ semajn'o al vi. Mi vol'is klar'ig'i al vi, ke vi iom erar'is en mi'a person'o dum tiu komun'a vesper'o, kiu'n ni pas'ig'is en mi'a loĝ'ej'o. Mi ne est'as tia vir'in'o, kia'n oni pov'as sen'skrupul'e kis'ad'i kaj trakt'i kiel lud'il'o'n, por kontent'ig'i si'a'j'n pasi'a'j'n avid'o'j'n... Kaj mi vol'is dir'i al vi, ke ver'a sam'ide'an'o ne kondut'as tiel, kiel vi kondut'is en tiu vesper'o. Almenaŭ ni Esperant'ist'o'j est'u inter ni kamarad'o'j, kiu'j am'as si'n platon'e pro la nom'o de bel'a ide'o, kiu ĉiu'j'n ni'n lig'as!

Mi vol'is tio'n komunik'i al vi kaj pet'i vi'n, ke vi tamen ne sent'u vi'n ofend'it'a. Mi kompren'as ke est'as kelk'foj'e en la viv'o situaci'o'j, en kiu'j hom'o pov'as forges'i si'n. Ni ja ĉiu'j est'as pli-mal'pli de'pend'a'j de ni'a'j sent'o'j kaj pasi'o'j.

Mi simpl'e cel'as per mi'a leter'o konstat'i vi'a'n sen'pri'pens'a'n ag'o'n kaj esper'as, ke tio est'ont'e ne ripet'iĝ'os. Tamen mi ne vol'us, ke vi hav'u la impres'o'n, ke mi'a hejm'o de nun est'as ferm'it'a por vi. Tut'e ne. Bon'vol'u ĉe okaz'o telefon'i al mi.

Kor'a'j'n salut'o'j'n de vi'a Mary Tri'a leter'o Kar'a doktor'o!

Mi konstat'as, ke est'as tre simpati'e de vi'a flank'o, ke vi ĝis nun ne respond'is mi'a'j'n leter'o'j'n. Vi'a silent'o est'as por mi klar'a pruv'o, ke vi konsci'as pri vi'a mal'korekt'a ag'o kaj nun ne vol'as mi'n de'nov'e ĝen'i. Mi kompren'as, ke vi'a nobl'a anim'o simpl'e hezit'as aŭ ne pov'as ankoraŭ trov'i la voj'o'n al reciprok'a pac'iĝ'o. Mi vol'as cert'ig'i vi'n, kar'a doktor'o, ke mi ne plu ĉagren'iĝ'as! Mi serĉ'is vi'n last'foj'e en la klub'o por dir'i tio'n al vi, sed vi ne ven'is. Ĉu ver'e mi est'as la kaŭz'o, ke vi ne vizit'as plu la Esperant'a'j'n kun'ven'o'j'n? Mi tre'eg'e tio'n bedaŭr'us, kaj jam pro ni'a komun'a verd'a afer'o mi pardon'as al vi. Mi eĉ re'gajn'is mi'a'n mal'nov'a'n konfid'o'n al vi kaj est'us pret'a de'nov'e invit'i vi'n (mi ĵus ricev'is nov'a'n proviz'o'n da Esperant'o-likvor'o).

Sed mi hav'as pli bon'a'n ide'o'n. Ĉu vi vol'as morgaŭ renkont'iĝ'i je la 5-a hor'o post'tag'mez'e en danc'ej'o de hotel'o ”Bristol”? Est'as tie bon'eg'a ĵaz'band'a muzik'o, kaj muzik'o pli'facil'ig'as mal'agrabl'a'j'n rendevu'o'j'n, ĉu ne? Mi est'as konvink'it'a, ke ni'a inter'parol'o klar'ig'os ĉio'n.

Plej kor'a'j'n salut'o'j'n de vi'a atend'ant'a Mary Kvar'a leter'o Kar'a sinjor'o Johano!

Kio ver'dir'e okaz'is? Kial vi ne est'is hieraŭ en la danc'ej'o? Ĉu vi est'as ofend'it'a? Sed tio ja est'us infan'aĵ'o de vi'a flank'o! Ni ja est'is ĉiam bon'a'j ge'kamarad'o'j, mi bon'e memor'as la last'a'n Esperant'o'bal'o'n, dum kiu vi danc'is kun mi preskaŭ ĉiu'n danc'o'n... Kaj la mal'agrabl'a'n epizod'o'n dum tiu ni'a komun'a est'ad'o en mi'a loĝ'ej'o mi jam de long'e forges'is. Vi sam'e forges'u ĝi'n! Bedaurindulo mi'a, kiom vi dev'as sufer'i pro tia mal'saĝ'a ag'o! Mi konfes'as, ke la Esperant'o-likvor'o efektiv'e est'as iom fort'a kaj efik'as special'e al la temperament'o. Ebl'e ankaŭ kulp'is la tro pasi'a'j am'konfes'o'j de tiu amerik'a jun'ul'o, kiu'j'n vi laŭt'leg'is al mi, ebl'e ankaŭ mi'a'j har'bukl'o'j tro tikl'e kares'is vi'a'j'n vang'o'j'n (mi memor'as, ke ni komun'e leg'is la leter'o'n proksim'ig'ant'e ni'a'j'n kap'o'j'n tre intim'e), jes, ĉio sen'kulp'ig'as vi'n!

Ebl'e vi prav'as, ke vi ne vol'is rendevu'i en ”Bristol”. La ĵaz'orkestr'o efektiv'e est'as tro bru'a, oni ne pov'as oportun'e inter'parol'i. Tial mi propon'as, ke ni morgaŭ rendevu'u en kaf'ej'o ”Marlene” je la 6-a hor'o. Est'as tie tre trankvil'e kaj agrabl'e. Ni babil'os tiel, kiel iam'a'j bon'a'j kamarad'o'j, ĉu jes? Kaj pri tiu stult'a kis'ad'o en mi'a loĝ'ej'o ni jam ĉes'u parol'i!

Vi'a Mary Kvin'a leter'o Kar'a Johano!

Vi de'nov'e ne ven'is. Mi ne pov'as kompren'i vi'a'n kondut'o'n. Pardon'u, ke mi riproĉ'as al vi kaj kritik'as vi'a'n ag'manier'o'n. Ĉu ne est'as mal'ĝentil'aĵ'o ne respond'i al mi'a'j leter'o'j kaj ne ven'i je fiks'it'a'j rendevu'o'j? Sed kon'ant'e vi'n kiel ĝentil'ul'o'n mi supoz'as, ke io okaz'is, kio kaŭz'as vi'a'n silent'ad'o'n.

Mi'a kar'a Johano, pardon'u ke mi tiel nom'as vi'n, sed mi sent'as grand'a'n kulp'o'n kaj konscienc'a'j'n riproĉ'o'j'n!

Cert'e mi est'is tro sever'a en mi'a'j leter'o'j kaj ofend'is vi'a'n nobl'a'n kor'o'n. Vi'a silent'o nervoz'ig'as mi'n, de'post mult'a'j tag'o'j mi ne plu dorm'as. Tial mi tre pet'as vi'n, ke vi inter'komunik'u kun mi! Mi atend'as ĉe la telefon'o morgaŭ inter la 9-a kaj 12-a hor'o maten'e.

Nepr'e!

Mary Ses'a leter'o Kar'a Joĉjo!

Mi ne plu pov'as el'ten'i. Vi konstant'a silent'ad'o frenez'ig'as mi'n. Kial vi turment'as mi'n, mal'fort'a'n vir'in'o'n, kiu hav'as sen'dorm'a'j'n nokt'o'j'n? Kial vi pel'as larm'o'j'n en mi'a'j'n okul'o'j'n kaj mal'feliĉ'ig'as mi'n? Ĉu mi merit'as, ke vi trakt'u mi'n tiel kruel'e kaj sen'kor'e?

Joĉjo, ĉu ver'e vi vol'as mi'n dev'ig'i al am'konfes'o? Jes — mi am'as vi'n! Vi'a'j kis'o'j tiu'vesper'e sven'ig'is mi'n, feliĉ'ig'is, ebri'ig'is mi'n ... mi ne pov'as plu silent'i ... mi est'as frenez'a, mi dev'as pens'i ĉiam pri vi'a'j kis'o'j ... mi ferm'as mi'a'j'n okul'o'j'n kaj rev'as, sopir'as, dezir'eg'as, ke ĉio ripet'iĝ'u!

Ven'u, kar'a mi'a! Mi atend'as! Ven'u!

Mary Epilog'o ”Kar'ul'o!” dir'is la bel'a elegant'a Esperant'ist'in'o Mary mal'ferm'ant'e la pord'o'n de si'a loĝ'ej'o kaj preskaŭ sven'ant'e fal'is en la brak'o'j'n de la bel'kresk'a rid'et'ant'a doktor'o Johano, kiu ten'is en la man'o grand'eg'a'n buked'o'n da ruĝ'a'j roz'o'j. Ili kis'is si'n long'e kaj pasi'e. Post'e, kiam la ruĝ'a'j roz'o'j star'is sur la tabl'o, kiam ili lev'is la glas'et'o'j'n kun la Esperant'o-likvor'o, ŝi demand'is: ”Joĉjo, dir'u, kial vi ne respond'is al mi'a'j leter'o'j?”

”Kar'a mi'a!” respond'is la doktor'o kaj rid'et'is fripon'et'e, ”ĉu mi nun trov'iĝ'us ĉi tie en vi'a loĝ'ej'o kaj pov'us vi'n kis'i kaj kares'i sen'fin'e, se mi respond'us al vi'a'j leter'o'j?”

Je'a'n Forge

Du'on'a paper'foli'o

La last'a mebl'o'transport'o jam ir'is: la lu'ant'o, jun'a vir'o kun funebr'a krep'o sur la ĉapel'o, tra'ir'is ankoraŭ foj'e la loĝ'ej'o'n por vid'i, ĉu li forges'is i'o'n. — Ne, li ne forges'is i'o'n, absolut'e neni'o'n; kaj li en'ir'is en la hal'o'n, firm'e decid'int'a ne plu pens'i pri tio, kio'n li tra'viv'is en ĉi tiu loĝ'ej'o. Sed jen, en la hal'o, apud la telefon'o, pend'is du'on'a paper'foli'o fiks'it'a per najl'et'o'j; kaj ĝi est'is plen'skrib'it'a per plur'a'j man'skrib'o'j, io zorg'e per ink'o, ali'o skrib'aĉ'it'a per nigr'a aŭ ruĝ'a krajon'o. Tie est'is la tut'a bel'a histori'o, kiu okaz'is dum la mal'long'a temp'o de du jar'o'j; ĉio, kio'n li vol'is forges'i, est'is not'it'a tie; unu hom'a viv'o sur du'on'a paper'foli'o.

Li de'pren'is la foli'o'n; est'is sun'flav'a mal'net'paper'o, kiu reflekt'as la lum'o'n. Li met'is ĝi'n sur la apog'o'n de la salon'a kahel'forn'o kaj, klin'it'a super ĝi, li leg'is ĝi'n. Unu'e est'is not'it'a ŝi'a nom'o: Alic'e, la plej bel'a nom'o, kiu'n li tiam kon'is, ĉar est'is la nom'o de li'a fianĉ'in'o. Kaj la numer'o — 151.1. Aspekt'is kiel psalm'o'numer'o en la preĝ'ej'o.

Sub tio: Bank'o. Est'is li'a labor'ej'o, la sankt'a labor'o, kiu don'is la pan'o'n, hejm'o'n kaj la edz'in'o'n; la baz'o'n por la ekzist'o. Sed ĝi est'is for'strek'it'a! Ĉar la bank'o bankrot'is, sed li sav'iĝ'is al ali'a bank'o, sed post mal'long'a period'o kun mult'a mal'kviet'o.

Post'e est'is not'it'e: Flor'vend'ej'o kaj Fiakr'ist'o. Est'is la ge'fianĉ'iĝ'o, kiam li hav'is la poŝ'o'n plen'a je mon'o.

Post'e: Mebl'o'vend'ist'o, Tapet'ist'o. Li pret'ig'is la hejm'o'n.

Transport'ej'o: ili en'loĝ'ig'as si'n.

Bilet'ej'o de la oper'ej'o: 50.50. Ili est'as nov'ge'edz'o'j kaj ir'as al la oper'ej'o en la dimanĉ'o'j. Ili'a'j plej bel'a'j moment'o'j, kiam ili mem sid'as silent'a'j kaj renkont'iĝ'as en la bel'o kaj harmoni'o en la fabel'land'o sur la ali'a flank'o de la kurten'o.

Ĉi tie sekv'as vir'a nom'o, kiu est'as for'strek'it'a. Est'is amik'o, kiu ating'is iom alt'a'n pozici'o'n en la soci'o, sed ne pov'is el'ten'i la feliĉ'o'n kaj fal'is, sen'help'e, kaj dev'is vetur'i long'e'n for. Tiel fragil'e est'as!

Ĉi tie io nov'a aper'is en la viv'o de la ge'edz'o'j. Est'as skrib'it'e, per vir'in'a man'o kaj krajon'o: ”La vir'in'o”. Kiu vir'in'o? — Ja, ŝi kun la grand'a mantel'o kaj ĝentil'a kompat'a vizaĝ'o, kiu ven'is tiel silent'e kaj neniam ir'is tra la salon'o, sed ĉiam uz'is la koridor'o'n por ating'i la dorm'o'ĉambr'o'n.

Sub ŝi'a nom'o est'as not'it'a Doktor'o L.

Por la unu'a foj'o aper'as ĉi tie la nom'o de parenc'o. Est'as skrib'it'e ”Pa'nj'o”. Est'as la bo'patr'in'o, kiu diskret'e ten'is si'n flank'e por ne ĝen'i la nov'ge'edz'o'j'n, sed est'is nun vok'at'a en moment'o de bezon'o kaj ven'as ĝoj'e, ĉar ŝi est'as bezon'at'a.

Ĉi tie komenc'iĝ'as grand'a skrib'aĉ'ad'o per blu'a kaj ruĝ'a krajon'o'j. Komisi'ej'o: la vir'in'o for'ir'is aŭ nov'a'n oni dung'os. Apotek'o. Hm! Mal'hel'iĝ'as! Lakt'o'central'o. Tie oni mend'as lakt'o'n, sen'tuberkul'oz'a'n.

Spic'ej'o, Buĉ'ist'o ktp! La dom'o est'as zorg'at'a per telefon'o; tiam la mastr'in'o ne est'as sur si'a lok'o. Ne, ĉar ŝi kuŝ'as en la lit'o.

Tio'n, kio sekv'is, li ne pov'is leg'i; ĉar ek'mal'hel'iĝ'is antaŭ li'a'j okul'o'j, kiel dev'as okaz'i kun dron'iĝ'ant'o en la mar'o, kiam li dev'as vid'i tra la akv'o. Sed tie est'is not'it'e: En'tomb'ig'ej'o.

Tio dir'as sufiĉ'o'n! — Unu grand'a kaj unu mal'grand'a, sub'kompren'it'e, kest'o'j. Kaj parentez'e est'is skrib'it'e: el polv'o.

Post'e neni'o ali'a est'is skrib'it'a! Ĝi fin'iĝ'is per polv'o, kaj tiel est'as.

Li pren'is la sun'paper'o'n, kis'is ĝi'n kaj met'is en si'a'n brust'o'poŝ'o'n.

En du minut'o'j li tra'viv'is du jar'o'j'n de si'a viv'o.

Li ne est'is kurb'it'a, kiam li el'ir'is; li kontraŭ'e ten'is si'a'n kap'o'n alt'a, kiel feliĉ'a kaj fier'a hom'o, ĉar li sent'is, ke li tamen est'is hav'int'a la plej bel'o'n. Kiom da mal'feliĉ'ul'o'j neniam hav'is tio'n!

August Strindberg Traduk'is Frank'o Luin www.omnibus.se/ink'o ISBN 91-7303-151-2 132